C-Peptide

اندازه گیری C-Peptide در 5 مورد بالینی بکار می رود:

1. تشخیص افتراقی هیپوگلیسمی (کاهش قند خون) اندوژن از اگزوژن
2. طبقه بندی دیابت ملیتوس ( وابسته به انسولین و غیر وابسته به انسولین)
3. بررسی عملکرد سلول های بتا در دیابت
4. پیش بینی بقاء پیوند های پانکراس
5. ارزیابی کامل بودن جراحی برداشت پانکراس.

اطلاعات تکمیلی:

C-peptide مشخصا توسط کبد متابولیزه و توسط کلیه دفع و در ادرار ترشح می شود. ارتباط قوی بین سطح انسولین سرم و C-peptide وجود دارد. تقریباً 50 درصد انسولین در عبور اولیه از کبد به سرعت برداشت می‏شود در حالی که برداشت کبدی C-peptide ناچیز است. در حالات گرسنگی نسبت مولار C-peptide به انسولین در افراد طبیعی 5 می‏باشد. C-peptide را در ادرار هم میتوان اندازه‏ گیری کرد ولی اهمیت بالینی چندانی ندارد. تست سرکوب C-peptide بر اساس سرکوب شدن ترشح سلول های بتا پانکراس در طی هیپوگلیسمی است که در بیماران مبتلا به انسولینوما نسبت به افراد طبیعی این سرکوب شدن با درجه کمتری اتفاق می‏افتد.

در بیماران مبتلا به نئوپلاسم‏ های مترشحة انسولین (انسولینوما) سطح هر سه پپتید سلول های بتا (انسولین، پروانسولین وC-peptide) بالاست در حالی که در بیماران مبتلا به هیپوگلیسمی تصنعی (factitious)، سطح انسولین بالا ولی سطوح پروانسولین وC-peptide پایین است. در بیماران مبتلا به دیابت شیرین نوع 2 معمولاً سطوح C-peptide و انسولین طبیعی یا افزایش یافته است و اتوآنتی‏ بادی علیه سلول های بتا وجود ندارد.

در حالی که در دیابت نوع 1،C-peptide سرم و انسولین پایین بوده یا در مراحل پیشرفته بیماری غیرقابل ردیابی هستند و در 85 تا 90 درصد بیماران اتوآنتی‏ بادی ضد سلول بتا قابل ردیابی است.

عوامل مداخله گر:

1. بیشترین مقدار C-peptide در کلیه تجزیه می شود. بنابراین نارسایی کلیوی می تواند موجب افزایش سطح آن گردد.
2. داروهای هیپوگلیسمیک خوراکی مانند سولفونیل اوره ها سطح C-peptide را به صورت تصنعی افزایش می دهد.
3. مصرف داروهایی همچون کلروکوئین، دانازول، اتینیل استرادیول و قرص های ضد بارداری موجب افزایش سطح C-peptide میشود.

توضیحات:

• در مواردی از انسولینوما، پروانسولین افزایش می ‏یابد ولی انسولین وC-peptide افزایش پیدا نمی‏کنند.
• به نظر می‏ رسد که اندازه ‏گیری C-peptide و پروانسولین نسبت به انسولین کمتر تحت تأثیر همولیز نمونه قرار میگیرند.
• از آنجایی که C-peptide بطور طبیعی توسط کلیه‏ها دفع می‏گردد، نارسایی درفیلتراسیون گلومرولی (GFR) سطح آن در سرم افزایش می‏ یابد.
• در برداشت کامل پانکراس مقادیر سطوح C-peptide در سرم غیر قابل تشخیص است.