خودداری از ذوب و انجماد مجدد
بیماری سلیاک (Coeliac disease) یا اسپروی سلیاک یک اختلال خودایمنی روده باریک با زمینه ژنتیکی یا ارثی می باشد. در این بیماری گوارشی پرزهای روده باریک آسیب دیده و در جذب مواد اختلال پیدا می کند. در صورتیکه بیماران مبتلا به سلیاک پروتئینی از دسته گلوتن (gliadin) که در برخی از غلات مانند گندم، جو، چاودار و گاه جوی دوسر وجود دارد را مصرف کنند دچار علایم عدم تحمل می‌شوند. ظاهرا ورود گلوتن به سلول های پرزهای روده موجب پاسخ سیستم ایمنی میشود. واکنش التهابی ایجاد شده در طول زمان موجب تحلیل پرزهای روده (villous atrophy) و کاهش فعالیت آنزیم های روده میشود.
این بیماری معمولا به هنگام دوران شیرخوارگی یا اوایل کودکی (دو هفتگی تا یک سالگی) آغاز میشود. نشانه‌های بیماری سلیاک طیف وسیعی دارد. شایعترین علائم گوارشی شامل اسهال، نفخ، کاهش وزن، استئاتوره (اسهال چرب) می‌باشد. مدفوع حجیم و بی رنگ می باشد. از دیگر علائم این بیماری خستگی، آسیب به رشد کودک، آتروفی و ضعف عضلانی است. علت بیماری بیماری سلیاک یک بیماری مادرزادی است که به علت عدم تحمل به گلوتن ایجاد میشود. گلوتن پروتئینی است که در اغلب غلات وجود دارد.
عوامل افزایش دهنده خطر که به عنوان گروه پرخطر یاد می شوند، عبارتند از:
• سابقه خانوادگی بیماری سلیاک
• حاملگی
• سایر آلرژی‌ها
بیماران با ریسک متوسط برای بیماری سلیاک، عبارتند از:
• مبتلایان به سندرم روده تحریک پذیر (Irritable Bowel Syndrome = IBS)
• مبتلایان به افزایش آنزیم های کبدی
• آنمی فقر آهن بدون توجیه
• خستگی، بی حالی
• وجود علائم گوارشی بدون وجود سابقه بیماری اتوایمیون یا سلیاک در خانواده درجه یک
• نفروپاتی پریفرال
• آتاکسیو غیره پیشگیری در حال حاضر نمیتوان از آن پیشگیری به عمل آورد.
با رعایت یک رژیم سفت و سخت فاقد گلوتن، میتوان انتظار یک زندگی طبیعی را در اغلب بیماران داشت. روند بهبود در عرض ۳-۲ هفته بعد از شروع رژیم غذایی آغاز میشود.
تشخیص اولین قدم در تشخیص سلیاک تست های سرولوژیک هست:
تست های تشخیصی سلیاک از یک طرف شامل تشخیص کمی آنتی بادی کلاس IgA بر ضد آنتی ژن Tissue transglutaminase یا tTG در سرم انسانی می شود که بسیار حساس و اختصاصی است و از طرف دیگر Anti-Gliadin Ab که غیر اختصاصی و در بسیاری از موارد نتایج مثبت و منفی کاذب ارائه می دهند. در مقایسه نتایج حاصل از بکارگیری deamidated gliadin یا DGP بعنوان آنتی ژن، بسیار حساس و با tTG قابل مقایسه است. بنابراین در تشخیص بیماری سلیاک می توان از تست های بسیار حساس و اختصاصی Anti-tTG ، Anti-Gliadin deamidated gliadin peptide به همراه Total IgA استفاده کرد.