بیماری لوپوس
لوپوس یک بیماری است و زمانی رخ میدهد که سیستم ایمنی بدن به بافت ها و ارگان های خودی حمله میکند (بیماری خودایمن).
التهابی که توسط لوپوس ایجاد میشود میتواند بر سیستم های مختلف بدن شامل مفاصل، پوست، کلیه ها، سلول های خونی، مغز، قلب و ریه ها اثر گذارد.
تشخیص لوپوس می تواند دشوار باشد. زیرا علائم و نشانه های آن اغلب شبیه علائم بیماری های دیگر است. مشخص ترین علامت لوپوس-راش صورت که شبیه بال های پروانه است که روی هر دو گونه وجود دارد- در بسیاری از موارد اما نه در همه موارد لوپوس رخ می دهد.
برخی از افراد با تمایل به ابتلا به لوپوس متولد میشوند که ممکن است توسط عفونت ها، برخی داروها یا حتی نور خورشید ایجاد شود. در حالی که هیچ درمانی برای لوپوس وجود ندارد، درمان ها میتوانند به کنترل علائم کمک کنند.
علائم لوپوس چیست؟
هیچ دو مورد لوپوس دقیقا شبیه هم نیستند. علائم لوپوس ممکن است به طور ناگهانی ظاهر شوند یا به آهستگی ایجاد شوند، ممکن است خفیف یا شدید و ممکن است موقت یا دائمی باشند. اکثر افراد مبتلا به لوپوس بیماری خفیفی دارند که با دوره هایی به نام شعله ور شدن مشخص میشود. زمانیکه علائم و نشانه ها برای مدتی بدتر میشوند، سپس بهبود می یابند یا حتی برای مدتی کاملا ناپدید میشوند.
علائم و نشانه های لوپوس که فرد تجربه میکند بستگی به این دارد که کدام سیستم بدن تحت تأثیر این بیماری قرار گرفته است.
شایع ترین علائم و نشانه های لوپوس عبارتند از:
- خستگی
- تب
- درد مفاصل، سفتی و تورم
- بثورات پروانه‌ای شکل روی صورت که گونه ها و بینی را می پوشاند، یا بثورات در نقاط دیگر بدن
- ضایعات پوستی که با مواجهه در معرض نور خورشید ظاهر می شوند یا بدتر می شوند.
- انگشت های دست و پایی که وقتی در معرض سرما قرار میگیرند، و یا در زمان استرس هستند، سفید یا آبی میشوند.
- تنگی نفس
- درد قفسه سینه
- چشم های خشک
- سردرد، گیجی و از دست دادن حافظه
چه عواملی باعث ایجاد بیماری لوپوس میشوند؟
لوپوس به عنوان یک بیماری خودایمن، زمانی رخ میدهد که سیستم ایمنی به بافت های سالم بدن حمله میکند. این احتمال وجود دارد که لوپوس ناشی از ترکیبی از ژنتیک و محیط زندگی فرد باشد.
به نظر میرسد افرادی که دارای استعداد ارثی ابتلا به لوپوس هستند ممکن است در تماس با چیزی در محیط که میتواند باعث تحریک ایجاد لوپوس شود، به این بیماری مبتلا شوند.
با این حال، علت لوپوس در بیشتر موارد ناشناخته است. برخی از محرک های بالقوه عبارتند از:
- نور خورشید، مواجهه در معرض نور خورشید ممکن است باعث ایجاد ضایعات پوستی لوپوس یا ایجاد پاسخ داخلی به آن در افراد مستعد شود.
- عفونت، داشتن عفونت میتواند ابتلا به لوپوس را تحریک کرده یا باعث عود مجدد آن شود.
- داروها، لوپوس میتواند توسط انواع خاصی از داروهای فشار خون، داروهای ضد تشنج و آنتی بیوتیک ها تحریک شود. افرادی که مبتلا به لوپوس ناشی از دارو هستند معمولا با قطع مصرف دارو بهتر می شوند. به ندرت، علائم ممکن است حتی پس از قطع دارو ادامه یابد.
فاکتورهای خطر ابتلا به لوپوس:
فاکتورهایی که ممکن است سبب افزایش خطر ابتلا به لوپوس شوند شامل موارد زیر است:
- جنسیت لوپوس بیشتر در خانم ها شایع است.
- سن اگرچه لوپوس افراد را در هر سنی را تحت تاثیر قرار می دهد، اما اغلب در سنین 15 تا 45 سالگی شناسایی می شود.
- نسل لوپوس در آمریکایی های آفریقایی تبار، اسپانیایی تبارها و آسیایی آمریکایی ها شایع تر است.
عوارض لوپوس چیست؟
التهاب ناشی از لوپوس می تواند بسیاری از نواحی بدن فرد را تحت تاثیر قرار دهد، از جمله:
- کلیه ها: لوپوس می تواند باعث آسیب جدی کلیه ها شود و نارسایی کلیه یکی از علل اصلی مرگ و میر در میان افراد مبتلا به لوپوس است.
- مغز و سیستم عصبی مرکزی: اگر مغز فردی درگیر لوپوس شود، ممکن است سبب ایجاد سردرد، گیجی، تغییرات رفتاری، مشکلات بینایی، و حتی سکته مغزی یا تشنج شود. بسیاری از مردم دارای لوپوس مشکلات حافظه‌ای را تجربه میکنند و ممکن است سختی در فکر کردن داشته باشند.
- خون و رگ‌های خونی: لوپوس ممکن است مشکلات خونی را ایجاد کند که شامل کاهش تعداد گلبول های قرمز خون (آنمی) و افزایش خطر خون ریزی یا لختگی خون می باشد.
همچنین ممکن است لوپوس سبب ایجاد التهاب در رگ های خونی نیز شود.
- ریه‌ها- مبتلا بودن به لوپوس باعث شانس پیشرفت التهاب قفسه سینه را افزایش میدهد، که همین سبب تنفس دردناک می شود. خونریزی به داخل ریه ها و پنومونی نیز ممکن است اتفاق بیفتد.
- قلب- لوپوس میتواند التهاب را در ماهیچه های قلب، آرتریت ها و غشای قلبی ایجاد کند. خطر بیماری قلبی عروقی و حمله های قلبی نیز در اثر لوپوس افزایش میدهد.
انواع دیگر عوارض ناشی از لوپوس چیست؟
ابتلا به لوپوس همچنین خطر موارد زیر را نیز افزایش میدهد:
- عفونت: افراد مبتلا به لوپوس در برابر عفونت آسیب پذیرتر هستند. زیرا هم این بیماری و هم درمان های آن می توانند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کنند.
- سرطان: ابتلا به لوپوس ممکن است خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد. اما این خطر کم است.
- تخریب بافت استخوانی: این زمانی اتفاق می افتد که خون رسانی به استخوان کاهش می یابد و اغلب منجر به شکستگی های کوچک در استخوان و در نهایت به فروپاشی استخوان می شود.
- عوارض در بارداری: زنان مبتلا به لوپوس بیشتر در معرض خطر سقط جنین هستند. لوپوس خطر ابتلا به فشار خون بالا در دوران بارداری و زایمان زودرس را افزایش میدهد.
برای کاهش خطر این عوارض، پزشکان اغلب به تاخیر انداختن بارداری تا زمانی که بیماری شما حداقل به مدت شش ماه تحت کنترل باشد، توصیه میکنند.
تشخیص لوپوس
تشخیص لوپوس دشوار است. زیرا علائم و نشانه ها از فردی به فرد دیگر متفاوت است. علائم و نشانه های لوپوس ممکن است در طول زمان تغییر کند و با بسیاری از اختلالات دیگر همپوشانی داشته باشد. هیچ آزمایشی نمی‌تواند لوپوس را تشخیص دهد. ترکیبی از آزمایش خون و ادرار، علائم و معاینه فیزیکی منجر به تشخیص لوپوس می شود.
تست های آزمایشگاهی لوپوس (آزمایش لوپوس)
تست های خون و ادرار شامل موارد زیر است:
-
Complete blood count (CBC):
این آزمایش تعداد گلبول های قرمز، گلبول های سفید و پلاکت ها و همچنین میزان هموگلوبین و پروتئین موجود در گلبول های قرمز را اندازه گیری میکند. نتایج ممکن است نشان دهنده کم خونی فرد باشد که معمولاً در لوپوس رخ می دهد. کاهش تعداد گلبول های سفید یا پلاکت خون نیز ممکن است در لوپوس رخ دهد.
-
Erythrocyte sedimentation rate (ESR):
این آزمایش، میزان ته نشین شدن گلبول های قرمز خون را طی یک ساعت در انتهای لوله تعیین میکند. سرعت بالاتر از حد طبیعی ممکن است نشان دهنده یک بیماری سیستمیک مانند لوپوس باشد.
-
ارزیابی کلیه و کبد:
آزمایش خون می تواند عملکرد کلیه ها و کبد شما را ارزیابی کند. لوپوس میتواند این اندام ها را تحت تاثیر قرار دهد.
-
آنالیز ادرار: (Urine analysis)
بررسی ادرار فرد ممکن است افزایش سطح پروتئین یا گلبول های قرمز خون را در ادرار نشان دهد، که اگر لوپوس کلیه های فرد را تحت تاثیر قرار داده باشد ممکن است رخ دهد.
-
Antinuclear antibody (ANA) test:
یک آزمایش مثبت برای وجود این آنتی بادی ها – تولید شده توسط سیستم ایمنی بدن فرد نشان دهنده سیستم ایمنی تحریک شده است. در حالی که اکثر افراد مبتلا به لوپوس تست ANA مثبت دارند، اکثر افراد با ANA مثبت لوپوس ندارند. اگر جواب آزمایش ANA مثبت باشد، پزشک ممکن است آزمایش آنتی بادی اختصاصی تری را توصیه کند.
تصویر برداری
اگر پزشک مشکوک به این باشد که لوپوس بر روی ریه ها یا قلب اثر بگذارد، ممکن است موراد زیر را پیشنهاد دهد:
- تصویر‌برداری x-ray از قفسه سینه-تصویری از قفسه سینه فرد ممکن است سایه های غیر طبیعی را نشان دهد که نشان دهنده وجود مایع یا التهاب در ریه های فرد است.
- Echocardiogram- این تست از امواج صوتی برای تولید عکس های واقعی از ضربان قلب استفاده میکند. این تست میتواند مشکلات دریچه های قلب و دیگر نواحی قلب فرد را نشان دهد.
بیوپسی لوپوس
لوپوس میتواند به طرق مختلف به کلیه های فرد آسیب برساند و بسته به نوع آسیبی که میرساند، درمان ها می توانند متفاوت باشند. در برخی موارد، آزمایش نمونه کوچکی از بافت کلیه برای تعیین بهترین درمان ضروری است. نمونه را می توان با یک سوزن یا از طریق یک برش کوچک به دست آورد.
درمان لوپوس
درمان لوپوس به علائم و نشانه های آن وابسته است. تعیین اینکه آیا فرد باید تحت درمان قرار بگیرد و از چه داروهایی استفاده کند، نیاز به بحث دقیق در مورد مزایا و خطرات با پزشک دارد. همانطور که علائم و نشانه های فرد شعله ور شده و فروکش می کند، فرد و پزشک او ممکن است متوجه شوند که باید داروها یا دوزها را تغییر دهند.
داروهایی که بیشتر برای کنترل لوپوس استفاده می شوند عبارتند از:
- Nonsteroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs): داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی بدون نسخه، مانند ناپروکسن سدیم (Aleve) و ایبوپروفن (Advil، Motrin IB،و…) ممکن است برای درمان درد، تورم و تب مرتبط با لوپوس استفاده شوند. NSAIDهای قوی تر با نسخه در دسترس هستند. عوارض جانبی NSAIDها ممکن است شامل خونریزی معده، مشکلات کلیوی و افزایش خطر مشکلات قلبی باشد.
- Antimalarial drugs: داروهایی که معمولاً برای درمان مالاریا استفاده میشوند، مانند هیدروکسی کلروکین (Plaquenil)، بر سیستم ایمنی بدن تأثیر میگذارند و میتوانند به کاهش خطر ابتلا به بیماری لوپوس کمک کنند.
عوارض جانبی میتواند شامل ناراحتی معده و به ندرت آسیب به شبکیه چشم باشد. هنگام مصرف این داروها معاینه منظم چشم توصیه می شود.
- Corticosteroids. Prednisone و سایر انواع کورتیکواستروئیدها میتوانند با التهاب لوپوس مقابله کنند. دوزهای بالای استروئیدها مانند متیل پردنیزولون (Medrol) اغلب برای کنترل بیماری های جدی که کلیه ها و مغز را درگیر میکند استفاده میشود.
عوارض جانبی شامل افزایش وزن، کبود شدن آسان، نازک شدن استخوان ها، فشار خون بالا، دیابت و افزایش خطر عفونت است. خطر عوارض جانبی با دوزهای بالاتر و درمان طولانی مدت افزایش می یابد.
- سرکوب کننده های ایمنی. داروهایی که سیستم ایمنی را سرکوب میکنند ممکن است در موارد جدی لوپوس کمک کننده باشند. برای مثال: azathioprine (Imuran, Azasan) mycophenolate (Cellcept) ،methotrexate (Trexall, Xatmep, others) ،cyclosporine (Sandimmune, Neoral, Gengraf) و leflunomide (Arava) عوارض جانبی بالقوه ممکن است شامل افزایش خطر عفونت، آسیب کبدی، کاهش باروری و افزایش خطر ابتلا به سرطان ها باشد.
- داروهای بیولوژیک. نوع دیگری از داروها، belimumab (Benlysta) نیز علائم لوپوس را در برخی افراد کاهش میدهند.
عوارض جانبی شامل حالت تهوع، اسهال و عفونت است. به ندرت، بدتر شدن افسردگی ممکن است رخ دهد.
Rituximab (Rituxan, Truxima) ممکن است در برخی افرادی که دیگر درمان ها مفید نبوده است، مفید باشد. عوارض جانبی شامل واکنش داخل وریدی و عفونت است.
منبع :