دیابت بارداری چیست؟
برخی افراد در دوران بارداری دچار قند خون بالا می شوند. این وضعیت دیابت باردای (GD) نامیده می شود. یک رژیم غذایی سالم و ورزش معمولا می تواند آن را تحت کنترل نگه دارد. اما گاهی اوقات برای کمک به مدیریت GD به انسولین نیاز است. اگر درمان نشود، هم برای شما و هم برای جنین مشکلاتی ایجاد می کند.
دیابت بارداری (GD) نوعی دیابت است که در دوران بارداری زمانی ایجاد می شود که سطح قند خون بیش از حد افزایش می یابد. GD معمولا در اواسط بارداری بین 24 تا 28 هفته ظاهر می شود.
ابتلا به GD به این معنی نیست که شما قبلا قبل از باردار شدن به دیابت مبتلا بوده اید. این وضعیت به دلیل بارداری ظاهر می شود. افراد مبتلا به دیابت نوع 1 و نوع 2 در مورد بارداری چالش های جداگانه ای دارند.
دیابت بارداری چقدر شایع است؟
میانگین شیوع دیابت بارداری در ایران حدود 9/7 درصد می باشد. که بیشترین شیوع در استان های تهران و مازندارن با حدود 24 درصد و کمترین میزان شیوع در استان اردبیل با حدود 3/1 درصد می باشد.
چه چیزی باعث دیابت بارداری می شود؟
دیابت بارداری ناشی از نغییرات هورمونی و روشی است که بدن ما غذا را به انرژی تبدیل می کند.
هورمونی به نام انسولین گلوکز (قند) غذا را تجزیه می کند و آن را به سلول های ما می رساند. انسولین سطح گلوکز خون ما را در سطح سالم نگه می دارد. اما اگر انسولین درست کار نکند یا به اندازه کافی آن را نداشته باشیم، قند در خون انباشته شده و منجر به دیابت می شود.
در دوران بارداری، هورمونها می توانند در عملکرد انسولین اختلال ایجاد کنند. ممکن است سطح قند خون شما را آنطور که باید تنظیم نکند، که می تواند منجر به دیابت بارداری شود. ژن ها و داشتن اضافه وزن (BMI بیشتر از 25) نیز ممکن است نقش داشته باشند.
چه کسانی در معرض خطر ابتلا به دیابت بارداری هستند؟
دیابت بارداری ممکن است در هر فردی در دوران بارداری ایجاد شود. اما افراد بالای 25 سال که از نژادهای آسیای جنوبی و شرقی، اسپانیایی تبار، بومی امریکا یا جزیره اقیانوس آرام هستند در معرض خطر بیشتری هستند.
عوامل دیگری که ممکن است احتمال ابتلا به GD را افزایش دهند عبارتند از:
- بیماری قلبی
- فشار خون بالا
- عدم تحرک
- چاقی
- سابقه شخصی یا خانوادگی GD
- سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
- تولد قبلی نوزادی با وزن 9 پوند یا بیشتر
- پیش دیابت (سابقه قند خون بالاتر از حد طبیعی)
علائم دیابت بارداری چیست؟
دیابت بارداری معمولا هیچ علامتی ایجاد نمی کند. اما برخی افراد موارد زیر را تجربه می کنند:
- تکرر ادرار
- حالت تهوع
- تشنگی
- خستگی
علائم هشدار دهنده دیابت بارداری چیست؟
معمولا هیچ علامت هشداردهنده ای از دیابت بارداری وجود ندارد. علائم خفیف هستند و اغلب تا زمانی که برای دیابت در سه ماهه دوم بارداری آزمایش نشوند، مورد توجه قرار نمی گیرند.
آیا دیابت بارداری ناشی از رژیم غذایی است؟
رژیم غذایی می تواند عاملی موثر در ابتلا به دیابت بارداری باشد، اما رژیم غذایی شما باعث دیابت نمی شود. دیابت بارداری زمانی اتفاق می افتد که هورمون های جفت توانایی شما در استفاده یا ساخت انسولین را مسدود می کنند. انسولین به بدن شما کمک می کند تا میزان مناسب گلوکز را در خون شما حفظ کند. هنگامی که دیابت دارید، زمانی که در سه ماهه دوم از نظر دیابت آزمایش شوید، قند زیادی در خون خود خواهید داشت.
شما می توانید با خوردن غذاهای سالمی که باعث افزایش قند خون به سطوح نگران کننده نمی شوند، به مدیریت بارداری کمک کنید.
چه زمانی یک پزشک درخواست تست دیابت بارداری می دهد؟
پزشک در حدود هفته های 24 تا 28 بارداری آزمایشات دیابت بارداری را انجام می دهد. در این مرحله هورمون ها توسط جفت شروع به تولید می کنند. این عضو در رحم تشکیل می شود و اکسیژن و مواد مغذی جنین را تامین می کند. هورمون هایی که تولید می کند می توانند با انسولین تداخل داشته باشند.
دیابت بارداری چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک شما قند خون را در دوران بارداری آزمایش می کند. این تست ممکن است دو بخش داشته باشد:
تست چالش گلوکز: شما یک مایع شیرین می نوشید. پس از حدود یک ساعت، برای بررسی سطح قند خون آزمایش خون خواهید داد. اگر قند خون شما بالا باشد، پزشک آزمایش تحمل گلوکز را انجام می دهد.
تست تحمل گلوکز: تست تحمل گلوکز خوراکی تنها در صورتی انجام می شود که نتایج تست چالش شما غیرعادی باشد. قبل از تست باید ناشتا باشید (هشت ساعت غذا نخورید). پزشک قبل و در فواصل یک، دو و سه ساعته پس از نوشیدن مایعات شیرین، خون شما را می گیرد. تست تحمل می تواند تشخیص دیابت بارداری را تایید کند.
در صورت تشخیص دیابت بارداری چه اتفاقی می افتد؟
اگر دیابت بارداری در شما تشخیص داده شود، ممکن است پزشک از شما بخواهد به یک متخصص تغذیه که در دیابت بارداری متخصص است مراجعه کنید. متخصص تغذیه رژیم غذایی فعلی شما را مورد بحث قرار می دهد و تعیین می کند که چه تغییراتی باید انجام دهید. ممکن است به شما جزوه هایی داده شود تا به شما کمک کند تاثیر برخی غذاها بر قند خون خود را درک کنید.
سپس متخصص زنان و زایمان در مورد برنامه مدیریت دیابت بارداری با شما صحبت خواهد کرد. افراد مبتلا به دیابت معمولا برای بررسی رشد جنین (از طریق سونوگرافی)، نظارت بر افزایش وزن و بحث در مورد میزان کنترل قند خود، ویزیت های قبل از تولد بیشتری دارند.
چرا درمان دیابت بارداری مهم است؟
در صورت عدم درمان، دیابت بارداری می تواند عوارضی را هم برای شما و هم برای جنین به دنبال داشته باشد.
دیابت بارداری خطر ابتلا به موارد زیر را افزایش می دهد:
زایمان سزارین: اگر جنین بیش از حد بزرگ شود
پره اکلامپسی: فشار خون بالا در دوران بارداری
دیابت نوع 2
دیابت بارداری چه تاثیری بر کودک من می گذارد؟
اگر دیابت بارداری دارید، کودک شما بیشتر در معرض خطر ابتلا به موارد زیر است:
افزایش وزن هنگام تولد (وزن 9 پوند یا بیشتر)
مشکلات تنفسی در بدو تولد
هیپوگلیسمی این می تواند باعث تشنج در نوزادان شود
چاقی
تولد زودرس
دیابت نوع 2 در مراحل بعدی زندگی
دیابت بارداری چگونه مدیریت می شود؟
اگر دیابت بارداری در شما تشخیص داده شده، ممکن است در طول بارداری خود به معاینات مکرر نیاز داشته باشید. پزشک به طور مرتب سطح قند خون شما را بررسی می کند. ممکن است لازم باشد قند خون خود را در خانه با ابزاری بنام گلوکزمتر کنترل کنید.
برخی از افراد برای مدیریت دیابت بارداری به داروهایی مانند انسولین نیاز دارند. اما بیشتر افراد با تغییر رژیم غذایی و ورزش می توانند سطح قند خون خود را تحت کنترل داشته باشند.
اگر برای کنترل دیابت خود نیاز به استفاده از انسولین دارید، مهم است که آن را دقیقا طبق دستور مصرف کنید.
چگونه باید رژیم غذایی خود را برای دیابت بارداری تغییر دهم؟
ممکن است لازم باشد رژیم غذایی خود را برای کنترل دیابت بارداری تنظیم کنید. سعی کنید:
از غذاهای ناسالم، غذاهای فراوری شده و نوشیدنی های شیرین خودداری کنید.
تعادل سالم از پروتئین ها، کربوهیدارتها، فیبر و چربی را انتخاب کنید.
وعده های غذایی کوچک تر را بیشتر مصرف کنید.
وعده های غذایی خود را هر روز در زمان مشخصی برنامه ریزی کنید.
چگونه می توانم در دوران بارداری بی خطر ورزش کنم؟
ورزش به بدن شما کمک می کند تا گلوکز بیشتری مصرف کند، که ممکن است قند خون شما را کاهش دهد. اگر دیابت بارداری دارید، با پزشک خود در مورد ایجاد یک برنامه ورزشی ایمن صحبت کنید. برنامه ورزشی شما باید متناسب با نیازهای منحصر به فرد شما باشد از جمله:
- سن
- سطح تناسب اندام قبل از بارداری
- سلامت کلی
- وزن
آیا می توان در دوران بارداری به طور کامل از شر دیابت بارداری خلاص شد؟
نه، شما نمی توانید با داشتن دیابت بارداری از شر آن خلاص شوید. پس از تشخیص این عارضه، تا زمانی که نوزادتان به دنیا بیاید، دوباره برای دیابت آزمایش نمی شوید. توصیه می شود در عرض 12 هفته پس از تولد نوزاد، آزمایش دیابت بدهید.
چگونه می توان از دیابت بارداری پیشگیری کرد؟
کاملا قابل پیشگیری نیست، اما می توانید اقداماتی را برای کاهش خطر ابتلا انجام دهید. داشتن یک رژیم غذایی متعادل و ورزش منظم قبل و در طول بارداری بهترین راه برای کاهش خطر ابتلا به دیابت بارداری است.
آیا با دیابت بارداری می توان بارداری سالمی داشت؟
بله، اگر دیابت بارداری دارید، همچنان می توانید یک بارداری سالم و یک نوزاد سالم داشته باشید. دیابت بارداری یک بیماری بسیار قابل درمان و قابل کنترل است. با پزشک خود صحبت کنید تا مطمئن شوید که برنامه درمانی خود را درک کرده اید و متوجه شوید که چگونه می توانید سطح قند خون خود را در سطح سالم نگه دارید.
آیا دیابت بارداری بعد از بارداری از بین می رود؟
سطح قند خون شما باید پس از زایمان کاهش یابد، زمانی که سطح هورمون شما به حالت عادی بازگردد. اما حدود 50 درصد از مبتلایان به دیابت بارداری بعدا به دیابت نوع 2 مبتلا می شوند. رژیم غذایی و ورزش می تواند به کاهش خطر کمک کند. پزشک ممکن است آزمایش قند خون را هر شش تا 12 هفته پس از بارداری برای مراقبت با دیابت توصیه کند.
برای سهولت زندگی با دیابت بارداری چه کنم؟
مدیریت دیابت را بخشی از برنامه روزانه خود قرار دهید. یک برنامه زمانی ایجاد کنید و به آن پایبند باشید. سعی کنید:
سطح گلوکز خون خود را هر روز در زمان مشخصی بررسی کنید.
سه روز در هفته را برای 30 دقیقه ورزش سبک انتخاب کنید.
وعده های غذایی کوچک و متعادل را از قبل برنامه ریزی کنید.
با پزشک یا یک مربی دیابت در مورد سایر نکات برای مدیریت روزانه دیابت مشورت کنید.
آیا دیابت بارداری باعث تحرک بیشتر جنین می شود؟
محققان کاملا مطمئن نیستند که آیا دیابت بارداری جنین را کم و بیش فعال می کند یا خیر. برخی از مطالعات نشان می دهد که دیابت بارداری اثر کمی بر حرکت جنین دارد. با این حال، ما مید انیم که غذایی که مصرف می کنید به جنین منتقل می شود، بنابراین ممکن است جنین عوارض جانبی غذاهای پر قند را احساس کند. برخی افراد متوجه می شوند که حرکت جنین پس از کنترل دیابت تغییر می کند، در حالی که برخی دیگر اصلا متوجه تغییرات نمی شوند.
از آنجایی که هیچ پاسخ قطعی وجود ندارد، هر گونه تغییر در حرکت جنین باید به پزشک گزارش شود.
مطالب مشابه: