زایمان زودرس
وقتی نوزادی قبل از هفته 37 بارداری به دنیا می آید، زایمان زودرس محسوب می شود. یک بارداری معمولی حدود 40 هفته طول می کشد. هر چه زودتر زایمان شود، خطرات سلامتی برای نوزاد جدی تر است. نوزادان نارس به نظارت دقیق و مراقبت های ویژه برای کمک به رشد و تکامل خارج از رحم نیاز دارند.
سطوح مختلف نارس بودن نوزاد:
زایمان های زودرس به چهار دسته تقسیم می شوند:
- نارس دیررس، یعنی متولد شده بین 34 تا 36 هفتگی.
- نسبتاً نارس، یعنی بین هفته های 32 تا 34 متولد شده است.
- خیلی زودرس، قبل از هفته 32 یعنی بین هفته های ۲۸ تا ۳۲ متولد شده است.
- بسیار نارس، یعنی متولد شده قبل از 25 هفتگی.
بیشتر زایمان های نارس در اواخر مرحله نارس اتفاق می افتد.
شیوع زایمان زودرس:
در ایالات متحده از هر 10 تولد 1 مورد نارس است. این تعداد در کشورهای کم درآمد افزایش می یابد. عوارض زایمان زودرس علت اصلی مرگ و میر در کودکان زیر 5 سال است.
مشکلات سلامتی نوزاد نارس:
جنین برای رشد به یک مدت کامل ماندن در رحم نیاز دارد. اگر خیلی زود به دنیا بیایند، ممکن است به طور کامل رشد نکنند و همین موضوع می تواند مشکلات جدی سلامتی ایجاد کند. نوزادان نارس معمولاً مشکلات قلبی، مغزی، ریوی یا کبدی دارند.
برخی از شایع ترین مشکلات سلامتی در نوزادان نارس عبارتند از:
- آپنه نارس، یا وقفه موقت تنفس در طول خواب.
- دیسپلازی برونکوپولمونری (bronchopulmonary dysplasia; BPD) یا ریه های رشد نیافته.
- خونریزی داخل بطنی یا خونریزی در مغز.
- انتروکولیت نکروزان NEC ( Necrotizing Enterocolitis) یا التهاب روده.
- سپسیس نوزادی یا عفونت خون.
- مجرای شریانی باز شده (PDA) یا جریان خون غیر طبیعی در قلب.
- رتینوپاتی نارس یا رشد غیر طبیعی رگ های خونی در چشم.
نوزادان نارس نیز در معرض خطر بیشتری از مشکلات رشدی هستند و ممکن است بعداً در زندگی دچار مشکلات سلامتی از جمله: فلج مغزی، مشکلات شنوایی و بینایی، ناتوانی های یادگیری و رشد ضعیف شوند.
شایع ترین علل زایمان زودرس:
اغلب، علت دقیق زایمان زودرس مشخص نیست. زایمان زودرس می تواند به طور ناگهانی و بدون هیچ دلیل شناخته شده ای اتفاق بیفتد. گاهی اوقات پزشک یا ماما به دلایل پزشکی مجبورند زایمان را زودتر انجام دهند.
_ همچنین ممکن است بعضی افراد به دلایل زیر به زایمان زودرس روی آورند:
- شرایط سلامتی مزمن، مانند دیابت یا عفونت.
- سوء مصرف مواد مخدر یا الکل.
- حاملگی های چند قلو مانند: دوقلو یا سه قلو.
- پره اکلامپسی (فشار خون بالا در دوران بارداری).
- مشکلات مربوط به رحم، دهانه رحم یا جفت.
- زمان بسیار کم (کمتر از 18 ماه) بین بارداری ها.
- برخی از عفونت ها، عمدتاً عفونت های مایع آمنیوتیک و دستگاه تناسلی تحتانی.
- مشکلات سلامتی مداوم مانند فشار خون بالا و دیابت.
- صدمات یا ضربه به بدن.
- درمان هایی که به فرد کمک می کند باردار شود، به نام کمک باروری، از جمله لقاح آزمایشگاهی.
- بیش از یک سقط جنین در گذشته.
- زایمان زودرس در گذشته.
- خونریزی واژینال یا عفونت در دوران بارداری.
_ برخی از افراد بیشتر در معرض خطر زایمان زودرس هستند، مانند:
- افرادی که سیاه پوست هستند.
- افرادی که زیر 20 سال یا بالای 40 سال هستند.
- افرادی که سابقه خانوادگی یا شخصی زایمان زودرس داشته باشند.
- افرادی که در دوران بارداری سیگار میکشند.
- افرادی که قبل از باردار شدن کم وزن بودند.
اگر فرد در معرض خطر بالای زایمان زودرس باشد، ممکن است کاندیدای سرکلاژ دهانه رحم باشد. این روش جراحی از یک بخیه برای بستن دهانه رحم تا زمان تولد نوزاد استفاده می کند.
مراقبت و درمان نوزادان نارس:
نوزادان نارس اغلب به مراقبت های پزشکی تخصصی در بخش مراقبت های ویژه نوزادان (NICU) نیاز دارند. این بخش خاصی از بیمارستان برای نوزادان در شرایط بحرانی است. برخی از نوزادان هفته ها یا ماه ها در NICU می مانند. زیرا نوزادان نارس اغلب به کمک نیاز دارند مانند کمک در: نفس كشيدن، تغذیه کردن، افزایش وزن، حفظ دمای بدن.
جلوگیری از زایمان زودرس:
هیچ راه مشخصی برای جلوگیری از زایمان زودرس وجود ندارد. اما می توان اقداماتی را برای کاهش خطر زایمان زودرس انجام داد:
- خودداری از مصرف دخانیات، الکل یا مواد مخدر دوران بارداری.
- استفاده از یک رژیم غذایی سالم و متعادل.
- مراقبت های کامل دوران بارداری.
- کاهش سطح استرس.
- فاصله حداقل 18 ماه بین بارداری ها.
برخی دیگر از کارهایی که می توان برای کمک به کاهش خطر این گونه زایمان انجام داد، عبارتند از:
مصرف مکمل های پروژسترون: پروژسترون هورمونی است که در بارداری نقش دارد. اگر فرد قبلاً نوزاد نارس داشته باشد، یک شرح ویژه آزمایشگاهی از آن ممکن است بتواند خطر زایمان زودرس بعدی را کاهش دهد. همچنین در صورت کوتاه بودن دهانه رحم ممکن است خطر زایمان زودرس را کاهش دهد. دهانه رحم انتهای پایینی رحم است که در حین زایمان باز می شود تا نوزاد به دنیا بیاید.
سرکلاژ دهانه رحم: این روش یک جراحی است که در دوران بارداری انجام می شود. اگر فرد دهانه رحم کوتاهی داشته باشد و یا قبلاً تجربه زایمان زودرس داشته باشد، ممکن است پزشک این روش را پیشنهاد کند.
در طی این روش، دهانه رحم با یک بخیه قوی بسته می شود. که ممکن است به رحم کمک بیشتری کند و در زمانی که، زمان بچه دار شدن است، بخیه برداشته می شود. توصیه می شود فرد از پزشک بپرسد که آیا لازم است در بقیه دوران بارداری از فعالیت های شدید دوری کند.
اگرچه یکی از راه هایی که به جلوگیری از زایمان زودرس کمک نمی کند، ماندن در رختخواب است. استراحت در بستر می تواند خطر لخته شدن خون، استخوان های ضعیف تر و قدرت عضلانی کمتر را افزایش دهد. حتی ممکن است احتمال زایمان زودرس را بیشتر کند.
زمان مراجعه به پزشک در مورد زایمان زودرس:
در صورت مشاهده هر یک از علائم زایمان زودرس زیر توصیه می شود فوراً به پزشک مراجعه شود:
- ترشحات غیر طبیعی واژن (نشت مایع) یا خونریزی.
- انقباضات یا گرفتگی عضلات، همراه با اسهال یا بدون اسهال.
- درد مداوم در ناحیه کمر.
- فشار در لگن یا شکم.
- پاره شدن کیسه آب.
عوارض زایمان زودرس:
همه نوزادان نارس عوارض سلامتی ندارند. اما زود به دنیا آمدن می تواند مشکلات پزشکی کوتاه مدت و طولانی مدت ایجاد کند. به طور کلی، هر چه نوزاد زودتر به دنیا بیاید، احتمال بروز عوارض بیشتر می شود. وزن هنگام تولد نیز نقش کلیدی دارد.
برخی از مشکلات ممکن است در بدو تولد مشخص شود. دیگر مشکلات ممکن است تا بعداً ظاهر نشوند.
به طور کلی تولد زودرس می تواند نگرانی های جدی برای سلامتی نوزاد ایجاد کند. هنگامی که یک نوزاد زمان کافی برای رشد در رحم نداشته باشد، اندام های مهم ممکن است به طور کامل رشد نکنند. با این حال، پیشرفت ها در مراقبت از نوزادان به بسیاری از نوزادان نارس کمک می‌کند تا به کودکان سالم و قوی تبدیل شوند. حفظ سلامت فرد در طول بارداری بهترین راه برای جلوگیری از زایمان زودرس است.
مطالب مشابه:
فشار خون پس از زایمان
افسردگی بعد از زایمان
بارداری، زایمان و ام اس
تعیین جنسیت نوزاد
خونریزی غیر طبیعی رحم
منابع: mayoclinic ، my.clevelandclinic
