هیدرونفروز
حتی آسیب جزئی به کلیه می تواند باعث بیماری قابل توجهی برای بدن شود. کلیه ها مسئول دفع مواد زائد هستند. آنها همچنین مواد زائد را از طریق ادرار از بدن خارج می کنند. هر گونه انسداد یا مشکل دیگری از این قبیل می تواند منجر به آسیب دائمی کلیه شود که در آن کلیه ها دیگر نمی توانند مواد زائد را دفع کنند. در چنین مواردی منجر به تجمع ادرار در کلیه می شود که منجر به هیدرونفروز می شود.
هیدرونفروز به معنای تورم یک یا هر دو کلیه است که معمولاً به دلیل تجمع ادرار در آنها اتفاق می افتد. انواع مختلفی دارد و در هر سنی ممکن است رخ دهد. اگر یک طرفه باشد، آن را هیدرونفروز یک طرفه می نامند. اگر هر دو کلیه را تحت تأثیر قرار دهد، احتمالاً فرد به هیدرونفروز دو طرفه مبتلا می باشد.
علت هیدرونفروز:
هر گونه انسداد در حالب می تواند باعث هیدرونفروز شود. حالب ها ساختارهای لوله مانندی هستند که کلیه ها را به مثانه متصل می کند. آنها به تخلیه ادرار کمک می کنند. انسداد مجاری ادراری اغلب در جایی ایجاد می شود که کلیه به حالب می رسد. اگرچه کمتر رایج است، اما انسداد می تواند در جایی که حالب به مثانه می رسد رخ دهد.
رفلاکس وزیکوورترال: رفلاکس مثانه زمانی اتفاق می‌افتد که ادرار از طریق حالب از مثانه به سمت کلیه به سمت بالا جریان می‌یابد. معمولاً ادرار فقط از یک طرف در حالب جریان دارد. جریان ادرار به سمت عقب یا به روش اشتباه، تخلیه صحیح کلیه را دشوار می کند و ممکن است باعث تورم کلیه شود.
برخی از علل دیگر انسداد مجاری ادراری که منجر به هیدرونفروز می شود، شامل موارد زیر است:
- کریستال های سنگ کلیه
- سرطان یا تومور
- پخش شدن لخته های خون
- مشکلات مادرزادی، به عنوان مثال: نقایص مادرزادی – هیدرونفروز در نوزادان اغلب بعد (پس از تولد) یا حتی قبل از تولد (قبل از تولد) تشخیص داده می شود.
- بارداری و افتادگی رحم در مورد زنان
انسداد جریان ادرار را در خارج از بدن محدود می کند و در نتیجه مقدار آن در کلیه افزایش می یابد و در نتیجه باعث تورم آن می شود. در همان زمان، حالب ها می توانند گشاد شوند و باعث هیدروورترونفروز شوند. هیدرونفروز اگرچه اغلب اوقات علائمی ایجاد نمی کند، اما در نهایت می تواند منجر به بروز علائم شود.
علائم هیدرونفروز:
علائم هیدرونفروز بستگی به این دارد که آیا تورم به صورت حاد رخ می دهد یا به تدریج پیشرفت می کند. اگر انسداد حاد باشد، علائم ممکن است شامل حالت تهوع، درد انقباض و استفراغ باشد.
هیدرونفروز حاد ممکن است با موارد زیر بروز کند:
- دردهای ناگهانی که معمولا در پهلو و پشت یا ناحیه شکم و کشاله ران باشند. همچنین می تواند در هنگام ادرار رخ دهد.
- تکرر ادرار
- خون در ادرار
- تهوع و استفراغ
- تب و ضعف
هیدرونفروز مزمن در طول زمان ایجاد می شود و اغلب علائم خاصی را نشان نمی دهد. با این حال بیمار ممکن است علائم نارسایی کلیه را داشته باشد که اغلب غیراختصاصی است و ممکن است شامل ضعف، درد قفسه سینه، تورم پا، تنگی نفس، تهوع و استفراغ باشد. ممکن است اختلالات ریتم قلب و اسپاسم عضلانی به دلیل ناهنجاری های الکترولیت وجود داشته باشد زیرا کلیه ها قادر به تنظیم سدیم، پتاسیم و کلسیم نیستند.
در صورت مشاهده علائم یا نشانه های هیدرونفروز، بایستی فوراً به پزشک مراجعه شود. هرگز نباید منتظر پیشرفت بیماری به سمت عوارض شدید بود.
عوارض هیدرونفروز:
هیدرونفروز اگر تشخیص داده نشود، می تواند منجر به عوارضی مانند: عفونت دستگاه ادراری (UTI) شود. همچنین با افزایش دمای بدن همراه با فشار خون بالا مرتبط است.
پزشک به احتمال زیاد بیماری را تشخیص داده و آن را طبقه بندی می کند. بسته به شدت بیماری می تواند هیدرونفروز خفیف، هیدرونفروز متوسط یا شدید باشد.
تشخیص:
درمان هیدرونفروز بستگی به علت زمینه ای دارد که با تشخیص بالینی بیمار مشخص می شود.
پزشک با معاینه فیزیکی شروع می کند. این کار با ارزیابی درد و سایر علائم بیماری، گرفتن شرح حال دقیق گذشته یا با احساس بزرگ شدن مثانه در ناحیه لگن انجام می شود.
آزمایشات خون مانند: شمارش کل خون برای تشخیص هرگونه عفونت و سطح کراتینین، نیتروژن اوره خون برای ارزیابی عملکرد کلیه انجام می شود.
آزمایش ادرار: نمونه ادرار برای تشخیص وجود سنگ یا عفونت باکتریایی گرفته می شود.
سونوگرافی: برای تایید تشخیص هیدرونفروز.
اشعه ایکس KUB (رادیوگرافی شکمی) (اشعه ایکس که کلیه، حالب و مثانه را نشان می‌دهد): برای طبقه بندی سنگ کلیه به‌عنوان پرتوزا یا رادیولوسنت استفاده می‌شود و ممکن است از اشعه ایکس KUB برای تعیین اینکه آیا سنگ می‌تواند از حالب به داخل مثانه حرکت کند یا نه.
ممکن است ام آر آی و سی تی اسکن تجویز شود.
همچنین این احتمال وجود دارد که پزشک اسکن MAG3 را برای ارزیابی عملکرد و ظرفیت تخلیه کلیه تجویز کند.
درمان هیدرونفروز:
هیدرونفروز خفیف تا هیدرونفروز متوسط:
به احتمال زیاد پزشک فرد را تحت نظر نگه می دارد. برای جلوگیری از عفونت دستگاه ادراری، پزشک ممکن است برخی از آنتی بیوتیک ها را تجویز کنند. برای تسکین درد پهلوها و کمر یا ناحیه شکم مسکن تجویز می شود.
هیدرونفروز شدید:
اگر انسداد شدید باشد و مقدار زیادی ادرار جمع شود، پزشک از لوله نفروستومی برای تخلیه ادرار اضافی از کلیه استفاده می کند. جراحی می تواند گزینه ای برای درمان علت اصلی انسداد باشد تا جریان طبیعی ادرار از کلیه ها به مثانه بازگردانده شود. سنگ شکنی می تواند برای شکستن و پاکسازی سنگ های کلیه برای درمان علت اصلی هیدرونفروز انجام شود.
هیدرونفروز شدید درمان نشده می تواند منجر به آسیب دائمی کلیه شود. به ندرت می تواند باعث نارسایی کلیه شود. اما هیدرونفروز به طور معمول فقط یک کلیه را تحت تاثیر قرار می دهد و کلیه دیگر می تواند کار هر دو را انجام دهد.
سوالات متداول هیدرونفروز:
علت اصلی:
عوامل متعددی باعث هیدرونفروز می شود، اما علت اصلی آن انسداد لوله هایی است که ادرار را از کلیه به مثانه می رسانند و از طریق مجرای ادرار دفع می شود. به دلیل انسداد منجر به تجمع ادرار و تورم کلیه می شود.
رفع یا درمان:
پاسخ: درمان هیدرونفروز شامل یک معاینه فیزیکی در ابتدا و به دنبال آن تشخیص علت زمینه ای بیماری است. به محض اینکه پزشک علت را تشخیص دهد، می تواند آن را به عنوان هیدرونفروز خفیف، متوسط یا شدید معرفی کند. بسته به شدت می توان آن را با روش های غیر جراحی و همچنین جراحی درمان کرد. پزشک برای بیمار آنتی بیوتیک تجویز می کند تا از هر گونه عفونت جلوگیری کند و برای تسکین درد داروهای مسکن تجویز می شود.
مدت زمان:
اگر هیدرونفروز درمان نشود، می تواند منجر به پیامدها و عوارض شدید شود که منجر به آسیب دائمی یا نارسایی کلیه می شود. اگر تورم کلیه تحت کنترل باشد، می توان این مشکل را برطرف کرد. کلیه ها حتی در طی انسدادی که تا شش هفته طول می کشد بهبود می یابند.
در زمان ابتلا به هیدرونفروز لازم است از چه مواد غذایی اجتناب کرد؟
هنگام هر بیماری کلیوی باید یک رژیم غذایی مناسب برای کلیه ها اتخاذ شود. در مورد هیدرونفروز، پزشک ممکن است از فرد بخواهد که مصرف سدیم و پتاسیم را به 2000 میلی گرم در روز و فسفر را به 800 تا 1000 میلی گرم در روز محدود کند. از مصرف آووکادو، نوشابه های تیره رنگ، برنج قهوه ای، موز، پرتقال، لبنیات به دلیل داشتن پتاسیم بالا باید اجتناب شود. برخی از گوشت های فرآوری شده و غذاهای کنسرو شده دارای مقدار زیادی نمک هستند که می تواند در طول هیدرونفروز مضر باشد.
مطالب مشابه:
منابع: healthlibrary.askapollo ، my.clevelandclinic
