آلزایمر و زوال عقل
بسیاری از افراد هنگام بحث درباره شباهت ها و تفاوت های بین آلزایمر و زوال عقل از این نام ها به جای یکدیگر استفاده می کنند. به طور کلی هنگامی که در مورد کاهش سلامت روان صحبت می شود از عنوان زوال عقل استفاده می شود، در حالی که بیماری آلزایمر یک بیماری خاص مغز است. گفته می شود که بیماری آلزایمر یک “نوع” زوال عقل و “علت” زوال عقل است. زوال عقل علائمی مانند: از دست دادن حافظه و کاهش توانایی استدلال را پوشش می دهد. آلزایمر بین 60 تا 80 درصد موارد زوال عقل را تشکیل می دهد. گاهی اوقات دیدن تمایز واضح بین این دو دشوار است.
زوال عقل:
زوال عقل یک اصطلاح کلی است که برای طبقه بندی مجموعه ای از اختلالات مغزی استفاده می شود که باعث می شود شفاف فکر کردن، از دست دادن حافظه کوتاه مدت و بلندمدت، ناتوانی در تصمیم گیری و ناتوانی در کنترل احساسات مشکل شود. علل و انواع مختلفی از زوال عقل وجود دارد و بیماری آلزایمر تنها یک نوع است، اما شایع ترین آن است.
زوال عقل نه تنها به معنای فراموشی موارد ساده است، مانند جایی که تلفن یا کلید خود را جا گذاشته باشند، بلکه معمولاً شامل ویژگی های زیر نیز می شود:
- از دست دادن حافظه کوتاه مدت و/ یا بلند مدت
- ناتوانی در تمرکز
- مشکل در گفتار و ارتباط
- مشکل در استدلال یا تفکر واضح
- ناتوانی در تصمیم گیری
- هذیان یا توهم؛ دیدن یا شنیدن چیزهایی که وجود ندارند.
- پارانویا؛ ایجاد احساس آزار و اذیت
در بیشتر موارد، همه انواع زوال عقل دارای طیف وسیعی از علائم رفتاری است که از اضطراب، افسردگی، مسائل خشم، تکانشگری، حرکات کنترل نشده بدن و تحریک پذیری متغیر است.
در بسیاری از موارد، انواع مختلف زوال عقل علائم مشابهی دارند و تشخیص اینکه بیمار به کدام نوع زوال عقل مبتلا است دشوار است.
علل زوال عقل:
دلایل زیادی برای زوال عقل وجود دارد که شامل موارد زیر می شود:
- بیماری آلزایمر که 60 تا 80 درصد موارد را تشکیل می دهد
- بیماری پارکینسون
- بیماری هانتینگتون
- زوال عقل عروقی
- زوال عقل مختلط
- زوال عقل بدن لوی
- عفونت هایی مانند: HIV
- سکته
- ضربه های مکرر سر
- افسردگی
- سوء مصرف مزمن مواد مخدر غیرقانونی
انواع زوال عقل
بیماری آلزایمر:
بسیاری از مردم سعی می کنند شباهت ها و تفاوت های بین آلزایمر و زوال عقل را تعیین کنند. تشکیل پلاک در مغز در حال بررسی است تا ببینیم چگونه بر افراد مبتلا به AD تأثیر می گذارد. امروزه، نزدیک به 5.4 میلیون نفر در ایالات متحده وجود دارد که به بیماری آلزایمر مبتلا شده اند. به طور کلی، بیماری آلزایمر افراد مسن تر، معمولاً بیش از 65 سال را مبتلا می کند، اما در موارد نادر، ممکن است حتی در افراد کمتر از 50 سال نیز رخ دهد. پس از تشخیص بیماری آلزایمر، بقا بین 3 تا 12 سال متغیر است.
علائم بیماری آلزایمر عبارتند از:
- سرگردانی
- بی تفاوتی
- افسردگی
- مشکل در بلع
- از دست دادن حافظه کوتاه مدت
- اختلال در قضاوت
- تغییرات در رفتار
- مشکل در راه رفتن
- سرگردانطی
در حالی که امروزه برخی از درمان ها می توانند به مدیریت علائم آلزایمر کمک کنند، اما به صورت کلی هیچ درمانی وجود ندارد.
زوال عقل عروقی:
زوال عقل عروقی دومین نوع شایع زوال عقل است و برخلاف بیماری آلزایمر در افراد میانسال بین 55 تا 70 سال مشاهده می شود. از افراد مبتلا به زوال عقل عروقی هستند و بسیاری از آنها شناخته نشده اند. در زوال عقل عروقی، علت دو دسته است:
- انسداد عروق خونی کوچک در مغز؛ این منجر به آسیب رساندن اکسیژن به بخش‌هایی از مغز می‌شود.
- ثانیاً علت فشار خون بالا است. فشار خون بالا به رگ های خونی شکننده کوچک در قسمت میانی مغز آسیب می رساند و منجر به پارگی آنها می شود.
زوال عقل عروقی معمولاً در اثر آسیب به رگ های خونی بسیار کوچک در مغز میانی ایجاد می شود و نتیجه آن یک سکته کوچک است که در اثر خونریزی در مغز رخ می دهد. در گذشته، زوال عقل عروقی را زوال عقل چند سکته ای می نامیدند.
علائم زوال عقل عروقی نیز با بیماری آلزایمر متفاوت است. از دست دادن حافظه شایع نیست و برخلاف بیماری آلزایمر، علائم پس از آسیب بسیار سریعتر ظاهر می شوند. در نهایت، علائم معمولاً به این بستگی دارد که کدام قسمت از مغز تحت تأثیر قرار گرفته است.
به طور کلی، بیماران مبتلا به زوال عقل عروقی با موارد زیر مواجه خواهند شد:
- سرگردانی
- گیجی
- مشکل در صحبت کردن یا درک آنچه بیان می شود.
- سردرد
- تعادل ضعیف و سرگیجه
- مشکل در راه رفتن
- بی حسی یا فلج در یک طرف بدن یا صورت
اگر این بیماری تشخیص یا درمان نشود، عروق خونی و اعصاب بیشتری آسیب می بینند و شدت علائم افزایش می یابد.
علائم در صورت عدم درمان ممکن است شامل:
- قضاوت ضعیف
- قادر به برنامه ریزی یا تصمیم گیری نیست.
- گریه یا خنده غیرقابل کنترل
- ناتوانی در تمرکز
- رفتار اجتماعی نامناسب
- مشکل در پیدا کردن کلمات مناسب برای صحبت کردن
داروی خاصی برای درمان زوال عقل عروقی وجود ندارد، اما شواهد نشان می دهد که کنترل فشار خون، دیابت و کلسترول بالا بسیار مهم است. این به معنای ترک سیگار، تغذیه سالم، ورزش منظم و سازگاری با داروهای فشار خون است.
زوال عقل با اجسام لویی:
زوال عقل لویی (LBD) سومین نوع شایع زوال عقل است. مشخصه اصلی این اختلال رسوب پروتئین هایی به نام اجسام لوئی در اعصابی است که در حافظه، تفکر و حرکت نقش دارند. آنها همچنین ممکن است در وجود پلاک ها و گره ها در مغز نقش داشته باشند.
بیماران مبتلا به زوال عقل لویی می توانند علائم زیر را داشته باشند:
- کاهش تدریجی توانایی های ذهنی آنها
- تغییرات در دامنه توجه
- توهمات بصری
- ویژگی های بیماری پارکینسون – ماهیچه های سفت
- حرکات آهسته
- لرزش
- سختی در راه رفتن
- ممکن است در تنظیم فشار خون، فرآیندهای گوارشی و تعریق مشکل داشته باشد.
- ضعف در شناخت
- مشکلات خواب
- افسردگی
- بی تفاوتی
به طور کلی، زوال عقل لوی در مردان مسن و مبتلایان به بیماری پارکینسون شایع تر است. تشخیص زوال عقل لوی بر اساس علائم و نشانه ها است و سایر شرایط باید رد شوند. در حالی که هیچ درمانی برای این نوع زوال عقل نیز وجود ندارد، علائم را می توان با داروها کنترل کرد.
زوال عقل مختلط:
برخی افراد ممکن است دچار اختلالات مغزی شوند که ناشی از بیش از یک نوع زوال عقل است. این به عنوان زوال عقل مختلط شناخته می شود. به عنوان مثال، ممکن است در فردی به رگ های خونی در مغز آسیب رسیده باشد (زوال عقل عروقی) و همچنین وجود پلاک های آمیلوئید و گره های نوروفیبریلاری به طور همزمان وجود داشته باشد.
زوال عقل پیشانی گیجگاهی:
زوال عقل فرونتوتمپورال نوعی زوال عقل است که شامل آسیب به سلول های عصبی در کناره ها و جلوی مغز می شود. این نوع زوال عقل به طور کلاسیک با تغییرات رفتاری و شخصیتی و مشکلات زبانی خود را نشان می دهد. انواع مختلفی از این زوال عقل وجود دارد، اما همه آنها پیشرونده هستند.
بیماری کروتزفلدجاکوب:
این بیماری یک نوع بسیار نادر از زوال عقل است که با یک پروتئین غیر طبیعی (پریون) مرتبط است. ویژگی کلیدی آسیب بسیار سریع مغز و زوال ذهنی است. اکثر بیماران در عرض چند ماه یا چند سال می میرند. فرد با حرکات تند، تغییرات خلقی، گیجی و مشکل در حرکت مراجعه می کند. نوع دیگری از همین بیماری با مصرف مغز گاوهای آلوده مرتبط است که به بیماری جنون گاوی معروف است.
بیماری هانتینگتون:
بیماری هانتینگتون یک نوع ارثی زوال عقل است که در خانواده ها منتقل می شود. فرد دچار حرکات عجیب و غریب می شود و همچنین زوال ذهنی سریع وجود دارد. اکثر بیماران در سنین پایین می میرند زیرا هیچ درمانی وجود ندارد.
درمان زوال عقل:
درمان زوال عقل به علت آن بستگی دارد. شرایطی که به احتمال زیاد به درمان پاسخ می دهند عبارتند از:
- اختلالات متابولیک (مانند: قند خون پایین)
- عفونت هایی مانند: HIV
- برخی سرطان ها
- سوء مصرف مواد مخدر
در اکثر موارد زوال عقل، علائم قابل برگشت نیستند و مراقبان می توانند از استفاده از خدمات حمایتی مانند کمک های بهداشتی بهره مند شوند. در موارد پیشرفته، ممکن است فرد مجبور باشد در یک خانه سالمندان یا یک مرکز زندگی کمکی بستری شود.
به طورکلی درمان های موجود ممکن است برخی علائم را کاهش دهند، اما می توانند عوارض جانبی زیادی نیز داشته باشند. طول عمر افراد مبتلا به زوال عقل کوتاه می شود و از این رو، پس از تشخیص، اعضای خانواده باید از هر روز حداکثر استفاده را ببرند.
مطالب مشابه:
ویتامین D و زوال عقل
بیماری‌های پریون
آستروسیتوما
بیومارکر ادرار و بیماری آلزایمر
بیماری پارکینسون
منبع: canohealth
