چسبندگی های شکمی
چسبندگی های شکمی نوارهایی از بافت اسکار هستند که بین اندام های شکم و لگن ایجاد می شوند. همانطور که از نام آن پیداست، این بافت می تواند باعث چسبیدن اندام های شما به هم شود. به طور عمده، آنها بین حلقه های روده کوچک تشکیل می شوند. همچنین آنها می توانند بین یک اندام و دیواره حفره شکم ایجاد شوند. به طور معمول، شما نیازی به درمان ندارید، مگر اینکه باعث ایجاد عارضه ای مانند انسداد روده کوچک شود.
حفره شکمی شما شامل ارگان های زیر است:
- دستگاه گوارش، از جمله معده و روده
- اندام های تناسلی زنانه
- کلیه ها و غدد فوق کلیوی
- کبد
- پانکراس
- طحال
چسبندگی زمانی رخ می دهد که آسیب یا التهاب در شکم وجود داشته باشد که حتی می توانند از جابجایی طبیعی در حین جراحی ایجاد شوند. در واقع، چسبندگی بیشتر پس از جراحی شکم شایع هستند. به عنوان بخشی طبیعی از بهبودی، بافت اسکار شکل می گیرد که می تواند باعث سفت شدن و چسبیدن بافت ها به هم شود.
چسبندگی شکم چقدر شایع است؟
چسبندگی شکم شایع ترین پیامد جراحی روی شکم است. اکثر افراد پس از جراحی شکم دچار چسبندگی می شوند. اما بیشتر افراد به درمان نیاز ندارند مگر اینکه علائم خاصی را تجربه کنند.
چسبندگی نیز شایع ترین علت انسداد روده کوچک است. انسداد روده یک اورژانس پزشکی است که شامل انسداد کامل یا جزئی در روده می باشد.
علائم و علل
علائم چسبندگی شکم چیست؟
بیشتر چسبندگی ها علائمی ایجاد نمی کنند. با این حال، گاهی اوقات، چسبندگی های شکمی می تواند باعث پیچ خوردن روده شود. این می تواند مدت کوتاهی پس از جراحی یا حتی سال ها پس از جراحی رخ دهد و منجر به انسداد روده کوچک شود.
با انسداد، غذا، مایعات، هوا و مواد زائد نمی توانند از روده عبور کنند.
ممکن است علائم زیر تجربه شود:
- درد شدید شکم
- گرفتگی
- نفخ
- حالت تهوع و استفراغ
- اتساع شکم (زمانی که شکم به سمت بیرون متورم می شود.)
- انسداد (ناتوانی در دفع گاز یا مدفوع)
درصورتی که علائم انسداد روده کوچک را تجربه کردید، فوراً به اورژانس مراجعه کنید. چرا که بدون مراقبت های اضطراری می تواند تهدید کننده زندگی باشد.
علت چسبندگی شکم چیست؟
چسبندگی های شکمی پس از ترمیم بافت های آسیب دیده داخل حفره شکمی توسط بدن ایجاد می شود. آنها مانند زخم های داخلی هستند. اگر عضو یا بافتی در داخل حفره شکم شما آسیب‌دیده باشد، سیستم ایمنی بدن التهاب را برای بهبود بافت ایجاد می کند. به عنوان بخشی از فرآیند بهبود، بافت آسیب‌دیده بافت اسکار را تشکیل می دهد.
تقریباً 75 درصد از چسبندگی های تشخیص داده شده در نتیجه جراحی شکم ایجاد می شود. اما آنها می توانند در پاسخ به هر آسیب، وضعیت یا درمانی که باعث التهاب در شکم شما می شود، از جمله موارد زیر بروز یابند:
- عفونت های شکمی یا لگنی
- آپاندیسیت
- بیماری کرون
- دیورتیکولیت
- اندومتریوز
- بیماری التهابی لگن (PID)
- پرتودرمانی شکم (درمان سرطان)
- دیالیز صفاقی (درمان نارسایی کلیه)
عوامل خطر چیست؟
بزرگترین عامل خطر مرتبط با چسبندگی شکم، جراحی شکم است، به ویژه:
- جراحی باز (لاپاراتومی): چسبندگی شکم در بیش از 90 درصد جراحی های باز رخ می دهد. جراحی باز شامل یک برش بزرگ است. چسبندگی شکم با جراحی لاپاراسکوپی کمی کمتر است. در طول لاپاراسکوپی، جراحان از طریق چند برش کوچک به جای یک برش بزرگ عمل می کنند.
- جراحی روی اندام های قسمت پایینی دستگاه گوارش، از جمله: روده بزرگ و راست روده.
- جراحی های متعدد شکم
- جراحی اورژانسی
عوارض چسبندگی شکم چیست؟
بیشتر چسبندگی ها مشکلی ایجاد نمی کنند. اما درصورت ایجاد، عوارض می تواند جدی باشد.
عوارض عبارتند از:
- انسداد روده باریک: بافت اسکار می تواند باعث پیچ خوردن یا باریک شدن حلقه های روده کوچک شود و در نتیجه انسداد ایجاد شود. بدون درمان اورژانسی، انسداد می تواند منجر به یک عفونت تهدید کننده زندگی به نام پریتونیت شود.
- درد مزمن: چسبندگی می تواند مانع از حرکت آزادانه اندام های شما شود. این ممکن است باعث درد طولانی مدت احشایی در لگن یا شکم شما شود.
- ناباروری: چسبندگی ها می تواند منجر به ناباروری در افرادی شود که در بدو تولد زنان تعیین شده‌اند (AFAB). بافت اسکار می تواند از برخورد تخمک و اسپرم جلوگیری کند تا لقاح اتفاق بیفتد. بافت اسکار داخل رحم شما می تواند از لانه گزینی تخمک بارورشده (جنین) جلوگیری کند. چسبندگی های داخل رحم را چسبندگی داخل رحمی یا سندرم آشرمن می نامند.
تشخیص چسبندگی شکم:
پزشک در مورد علائم و سابقه پزشکی شما سوال خواهد کرد. علائمی مانند درد شکم و سابقه جراحی شکم ممکن است باعث شود پزشک به چسبندگی مشکوک شود.
فناوری تصویربرداری نمی تواند چسبندگی شکم را تشخیص دهد. اما این مطالعات می توانند انسدادهای روده ای را که ممکن است با چسبندگی مرتبط باشد، شناسایی کنند.
تصویربرداری با اشعه ایکس و سی تی اسکن (توموگرافی کامپیوتری) از شکم شما می تواند انسداد روده کوچک را نشان دهد. سی تی می تواند شدت انسداد را نیز نشان دهد.
هیستروسالپنگوگرام (HSG) می تواند انسداد رحم یا لوله های فالوپ را نشان دهد.
جراحی تنها راه برای اطمینان از وجود چسبندگی است.
مدیریت و درمان
آیا برای چسبندگی شکم نیاز به درمان دارم؟
بیشتر چسبندگی ها علائمی ایجاد نمی کنند یا نیاز به درمان ندارند.
همچنین جراحی های اضافی باعث چسبندگی بیشتر می شود. جراح شما می‌تواند نوارهایی از بافت را که به هم چسبیده‌اند برش دهد تا از چسبندگی جلوگیری شود. اما به محض انجام عمل، هیچ راهی برای جلوگیری از چسبیدن مجدد بافت به هم وجود ندارد.
به همین دلیل پزشک شما ممکن است از عمل جراحی اجتناب کند، مگر اینکه یک مشکل پزشکی بزرگ وجود داشته باشد مانند انسداد روده، که باید برطرف شود. همچنین ممکن است برای از بین بردن چسبندگی های رحمی که مانع بارداری می شود نیاز به جراحی داشته باشید.
پیشگیری
آیا می توان از چسبندگی شکم جلوگیری کنید؟
شما یا جراحتان کاری نمی توانید برای جلوگیری از چسبندگی شکم انجام دهید.
با این حال، چسبندگی در جراحی لاپاراسکوپی به دلیل بریدگی های کوچک تر کمتر رایج است. به طور فزاینده ای، جراحان جراحی لاپاراسکوپی را به جای جراحی باز برای بسیاری از روش های شکمی انتخاب می کنند.
جراح شما همچنین ممکن است در حین جراحی موانعی بین سطوح بافت قرار دهد تا از چسبیدن بافت اسکار به یکدیگر جلوگیری کند. این موانع به شکل جامد، مایع، ژل و اسپری هستند که در بدن حل می شوند. با این حال، حتی با وجود موانع، بافت اسکار بخشی اجتناب ناپذیر از روند بهبودی است.
تحقیقات برای یافتن راه حل هایی ادامه دارد که می تواند جای زخم را که منجر به عوارض می شود کاهش دهد.
آیا چسبندگی شکم از بین می رود؟
برخی از چسبندگی های شکمی به مرور زمان خود به خود بهبود می یابند. و اگر مشکلی ایجاد کنند، پزشکان از حذف آنها اجتناب می کنند.
اما گاهی با وجود خطرات ایجاد چسبندگی بیشتر، جراحی ضروری است پزشک می‌تواند به شما کمک کند تا مزایا و معایب را بر اساس علائم خود بسنجید.
بهترین تسکین درد برای چسبندگی شکم چیست؟
پزشک شما ممکن است داروهای مسکن بدون نسخه (OTC) را توصیه کند. یا اگر چسبندگی های دردناک شکمی دارید، ممکن است شما را به متخصص درد ارجاع دهند.
مطالب مشابه:
رشد بیش ازحد باکتری‌های روده کوچک (SIBO)
اندومتر نازک
دیاستاز رکتوس شکمی
آبسه شکمی
هیسترکتومی کامل شکمی
منبع: my.clevelandclinic
