ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV)

ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) ویروسی است که باعث سندرم نقص ایمنی اکتسابی (AIDS) می‌شود و با از بین بردن سلول‌های T، سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کند، تا جایی که حتی قادر به مبارزه با بیماری‌های جزئی نیز نخواهد بود. شما می‌توانید بدون هیچ علامتی به HIV مبتلا باشید. انجام آزمایش و شروع زودهنگام درمان، بهترین شانس را برای داشتن یک زندگی طولانی به شما می‌دهد.

HIV چیست؟

اچ‌آی‌وی مخفف ویروس نقص ایمنی انسانی است. اچ‌آی‌وی سلول‌های سیستم ایمنی بدن را  آلوده و تخریب می‌کند و مبارزه با سایر بیماری‌ها را دشوار می‌سازد.  هنگامی که اچ‌آی‌وی سیستم ایمنی بدن را به شدت تضعیف کند، می‌تواند منجر به سندرم نقص ایمنی اکتسابی (ایدز) شود.

از آنجایی که HIV برای وارد کردن دستورالعمل‌های خود به DNA ، به صورت معکوس عمل می‌کند، به آن رتروویروس می‌گویند.

ایدز چیست؟

ایدز مرحله نهایی و جدی‌ترین مرحله ی عفونت HIV است. افراد مبتلا به ایدز تعداد بسیار کمی از گلبول‌های سفید خون و سیستم ایمنی بسیار آسیب‌دیده دارند. آنها ممکن است بیماری‌های دیگری نیز داشته باشند که نشان می‌دهد به ایدز مبتلا شده‌اند.

بدون درمان، عفونت HIV در حدود 10 سال به ایدز تبدیل می‌شود.

تفاوت بین HIV و ایدز چیست؟

تفاوت بین HIV و ایدز در این است که HIV ویروسی است که سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کند. ایدز بیماری است که می‌تواند در نتیجه عفونت HIV و زمانی که سیستم ایمنی بدن به شدت ضعیف می‌شود، رخ دهد.

اگر به HIV آلوده نشوید، به ایدز مبتلا نمی‌شوید. به لطف درمانی که اثرات ویروس را کند می‌کند، همه افراد مبتلا به HIV به ایدز مبتلا نمی‌شوند. اما بدون درمان، تقریباً همه افراد مبتلا به HIV به ایدز مبتلا می‌شوند.

HIV با فرد چه می‌کند؟

HIV  گلبول‌های سفید سیستم ایمنی بدن به نام سلول‌های CD4 یا سلول‌های T کمکی را آلوده می‌کند. این ویروس سلول‌های CD4 را از بین می‌برد و باعث کاهش تعداد گلبول‌های سفید خون می‌شود. این امر باعث می‌شود که سیستم ایمنی بدن نتواند با عفونت‌ها، حتی عفونت‌هایی که معمولاً فرد را بیمار نمی‌کنند، مبارزه کند.

HIV  در ابتدا باعث می‌شود که فرد  با علائمی شبیه آنفولانزا احساس بیماری کند.  سپس می‌تواند برای مدت طولانی بدون ایجاد علائم قابل توجه در بدن پنهان شود. در این مدت، به آرامی سلول‌های T را از بین می‌برد. هنگامی که سلول‌های T بسیار کم می‌شوند یا شروع به ابتلا به بیماری‌های خاصی می‌کند که افراد دارای سیستم ایمنی سالم به آنها مبتلا نمی‌شوند، HIV به ایدز پیشرفت کرده است.

ایدز می‌تواند باعث کاهش سریع وزن، خستگی شدید، زخم‌های دهان یا دستگاه تناسلی، تب، تعریق شبانه و تغییر رنگ پوست شود.  سایر بیماری‌ها و سرطان‌ها اغلب در افراد مبتلا به ایدز رخ می‌دهند و می‌توانند علائم دیگری ایجاد کنند.

رتروویروس چیست؟

ویروسی است که برعکس سلول‌های انسان عمل می‌کند. سلول‌های انسان دارای دستورالعمل‌هایی (DNA) هستند که پیامی (RNA) برای ساخت واحدهای سازنده بدن (پروتئین‌ها) را ارسال می‌کنند.

دستورالعمل‌های رتروویروس‌ها روی RNA نوشته شده‌است. وقتی یک رتروویروس به سلول‌های بدن حمله می‌کند، RNA خود را تغییر می‌دهد تا شبیه دستورالعمل‌های سلول‌های بدن (DNA) شود. سپس DNA سلول‌های بدن را برش می‌دهد و دستورالعمل‌های خود را در آنها وارد می‌کند. سپس سلول طوری عمل می‌کند که انگار دستورالعمل‌های ویروس، دستورالعمل‌های خودش هستند.

HIV  یک رتروویروس است. همه ویروس‌ها به سلول‌های بدن حمله می‌کنند و سپس از سلول‌ها برای تولید کپی‌های بیشتر از خودشان استفاده می‌کنند. HIV  نه تنها از سلول‌های بدن فرد برای تولید بیشتر خودش استفاده می‌کند، بلکه دستورالعمل‌های خود را به DNA  نیز وارد می‌کند.

اچ‌آی‌وی چه کسانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟

این یک افسانه است که فقط افراد خاصی را آلوده می‌کند. هر کسی می‌تواند در صورت قرارگرفتن در معرض این ویروس به آن مبتلا شود. رابطه جنسی بدون کاندوم یا استفاده مشترک از سوزن برای تزریق مواد مخدر، رایج‌ترین راه‌های شیوع این ویروس هستند.

از نظر آماری، برخی از جمعیت‌ها بیشتر از سایرین تحت تأثیر HIV قرار دارند. گروه‌هایی که به طور نامتناسبی تحت تأثیر قرار می‌گیرند عبارتند از:

• افراد همجنسگرا، دوجنسگرا و مردانی که با مردان رابطه جنسی دارند (MSM).
• نژادهای خاصی مانند افراد سیاه‌پوست یا اسپانیایی‌تبار.
• کسانی که در ازای پول یا سایر اقلام، رابطه جنسی برقرار می‌کنند نیز در معرض خطر بالای ابتلا به عفونت HIV هستند.

در حالی که این موارد فوق تنها جمعیت‌های تحت تأثیر HIV نیستند، مهم است که در نظر داشته باشید که آنها با موانع منحصر به فرد دیگری مثل: دسترسی به مراقبت‌های پیشگیرانه، آزمایش و دریافت درمان جامع و انگ‌های اجتماعی پیرامون HIV موانعی را ایجاد می‌کنند و مانع از دسترسی افراد به مراقبت‌های بهداشتی با کیفیت بالا می‌شوند.

شیوع HIV:

تعداد موارد جدید ابتلا به آن کاهش یافته است. در سال ۲۰۱۹، ۱.۲ میلیون نفر در ایالات متحده با HIV زندگی می‌کردند. حدود ۱۳٪ از این افراد نمی‌دانند که به آن مبتلا هستند، به همین دلیل آزمایش روتین مهم است.

علائم و علل

علائم HIV چیست؟

شما می‌توانید بدون هیچ علامتی به این ویروس مبتلا باشید. به همین دلیل است که حتی اگر احساس بیماری نمی‌کنید، انجام آزمایش مهم است.

گاهی اوقات هنگام ابتلا به HIV، علائمی شبیه آنفولانزا خواهید داشت. این علائم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• تب.
• لرز.
• خستگی.
• گلودرد.
• درد عضلانی.
• عرق شبانه.
• جوش.
• تورم غدد لنفاوی.
• زخم‌های دهان.

مراحل HIV چیست؟

سه مرحله دارد:

مرحله ۱: HIV حاد

بعضی از افراد یک یا دو ماه پس از ابتلا به این ویروس علائمی شبیه آنفولانزا نشان می‌دهند. این علائم اغلب ظرف یک هفته تا یک ماه از بین می‌روند.

مرحله ۲: مرحله مزمن/ نهفتگی بالینی

پس از مرحله حاد، می‌توانید سال‌ها بدون احساس بیماری به HIV مبتلا باشید. مهم است بدانید که حتی اگر احساس خوبی داشته باشید، هنوز هم می‌توانید HIV را به دیگران منتقل کنید.

مرحله ۳: ایدز

جدی‌ترین مرحله عفونت HIV است. در این مرحله، HIV سیستم ایمنی بدن را به شدت تضعیف کرده‌است و عفونت‌های فرصت‌طلب احتمال بیشتری برای بیمارکردن دارند.

عفونت‌های فرصت‌طلب عفونت‌هایی هستند که فرد دارای سیستم ایمنی سالم معمولاً می‌تواند با آنها مبارزه کند. وقتی HIV به ایدز پیشرفت می‌کند، این بیماری‌ها از سیستم ایمنی ضعیف سوءاستفاده می‌کنند.

وقتی به ایدز مبتلا هستید، احتمال ابتلا به برخی سرطان‌ها بیشتر است. این سرطان‌ها و عفونت‌های فرصت‌طلب در کنار هم، بیماری‌های تعریف‌کننده ایدز نامیده می‌شوند.

برای تشخیص ایدز، باید به HIV آلوده شده باشید و حداقل یکی از موارد زیر را داشته باشید:

کمتر از ۲۰۰ سلول CD4 در هر میلی‌متر مکعب خون (۲۰۰ سلول در میلی‌متر مکعب).

بیماری‌های مرتبط با ایدز چیست؟

بیماری‌های مرتبط با ایدز عبارتند از عفونت‌های فرصت‌طلب، برخی سرطان‌ها (معمولاً ناشی از ویروس‌ها) و برخی بیماری‌های عصبی. این بیماری‌ها عبارتند از:

• لنفوم بورکیت.
• کاندیدیازیس برونش‌ها، مری، نای یا ریه‌ها.
• ایزوسپوریازیس مزمن روده‌ای (سیستوایزوسپوریازیس) که بیش از یک ماه طول می‌کشد.
• کوکیدیوئیدومایکوز، به خارج از ریه‌ها گسترش می‌یابد (منتشر/خارج ریوی).
• کریپتوسپوریدیوز مزمن روده‌ای (بیش از یک ماه طول می‌کشد).
• بیماری سیتومگالوویروس (به غیر از کبد، طحال یا غدد لنفاوی)، شروع در سن بالاتر از یک ماه.
• رتینیت سیتومگالوویروس (با از دست دادن بینایی).
• انسفالوپاتی منتسب به HIV.
• کریپتوکوکوز خارج ریوی.
• زخم‌های هرپس سیمپلکس (بیش از یک ماه طول می‌کشد).
• برونشیت هرپس سیمپلکس، پنومونیت یا ازوفاژیت (شروع در سن بالاتر از یک ماه). هیستوپلاسموز منتشر شده به خارج از ریه‌ها (منتشر/خارج ریوی).
• سرطان تهاجمی دهانه رحم.
• لنفوم ایمونوبلاستیک.
• سارکوم کاپوزی.
• عفونت‌های باکتریایی متعدد یا مکرر.
• مایکوباکتریوم توبرکلوزیس در هر محل.
• مایکوباکتریوم، گونه‌های دیگر یا گونه‌های ناشناخته، منتشر شده به خارج از ریه‌ها (منتشر/خارج ریوی).
• پنومونی پنوموسیستیس جیرووسی.
• لنفوم اولیه مغز.
• لوکوانسفالوپاتی چند کانونی پیشرونده.
• پنومونی مکرر.
• سپتی سمی سالمونلایی مکرر (غیر تیفوئیدی).
• توکسوپلاسموز مغز (شروع در سن بالای یک ماه).

علائم ایدز چیست؟

علائم ایدز می‌تواند ناشی از عفونت HIV باشد، اما بسیاری از آنها ناشی از بیماری‌هایی هستند که از سیستم ایمنی ضعیف سوءاستفاده می‌کنند.

HIV/ایدز چگونه ایجاد می‌شود؟

توسط ویروس نقص ایمنی انسانی ایجاد می‌شود. این ویروس به سلول‌های T کمکی سیستم ایمنی بدن حمله می‌کند و آن را ضعیف می‌کند.

ایدز ناشی از کمبود سلول‌های ایمنی برای مبارزه با سایر بیماری‌ها است.

همچنین از موارد زیر به HIV مبتلا نمی‌شوید:

• لمس یا بغل کردن کسی که مبتلا به HIV /ایدز است.
• حمام‌های عمومی یا استخرهای شنا.
• استفاده مشترک از فنجان، ظروف یا تلفن با کسی که مبتلا به HIV / ایدز است.
• گزش حشرات.
• اهدای خون.

تشخیص و آزمایش‌ها

HIV چگونه تشخیص داده می‌شود؟

اچ‌آی‌وی با آزمایش خون یا بزاق تشخیص داده می‌شود.

چه آزمایش‌هایی HIV را تشخیص می‌دهند؟

سه نوع آزمایش HIV وجود دارد: آزمایش‌های آنتی‌ژن/ آنتی‌بادی، آزمایش‌های آنتی‌بادی و آزمایش‌های اسید نوکلئیک (NAT)

آزمایش‌های آنتی‌ژن/آنتی‌بادی:

آزمایش‌های آنتی‌ژن به دنبال نشانگرهایی روی سطح HIV به نام p24 هستند وآزمایش‌های آنتی‌بادی به دنبال مواد شیمیایی هستند که بدن هنگام واکنش به این نشانگرها تولید می‌کند. این آزمایش‌ها به دنبال هر دو نوع اصلی ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV)  هستند.

HIV و سویه‌های آن:

دو نوع اصلی ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) وجود دارد.

HIV-1 و HIV-2. هر دو می‌توانند منجر به ایدز شوند. با این حال، آنها بسیار متفاوت از یکدیگر هستند.

• HIV-1

شایع‌ترین نوع است. وقتی اصطلاح “HIV” را می‌شنوید، احتمالاً منظور HIV-1 است.

• HIV-2

 در تعداد بسیار کمتری از افراد، عمدتاً در غرب آفریقا، رخ می‌دهد. در ایالات متحده، این نوع تنها 0.01٪ از کل موارد HIV را تشکیل می‌دهد و این افراد عمدتاً از غرب آفریقا هستند. انتقال HIV-2 از فردی به فرد دیگر دشوارتر است و مدت زمان بیشتری طول می‌کشد تا عفونت به ایدز تبدیل شود.

هم HIV-1 و هم HIV-2 گروه‌های متعددی در درون خود دارند. این گروه‌ها حتی بیشتر به زیرگروه‌ها یا سویه‌ها تقسیم می‌شوند.

HIV  دائماً از خود کپی می‌سازد. برخی از سویه‌ها سریع‌تر تکثیر می‌شوند و می‌توانند راحت‌تر از سایرین از فردی به فرد دیگر منتقل شوند.

اگر پزشک بداند که شما به چه سویه‌ای مبتلا هستید، می‌تواند HIV شما را بهتر درمان کند. آزمایش خون می‌تواند این موضوع را به شما بگوید. همین آزمایش همچنین می‌تواند تشخیص دهد که آیا داروهای خاص HIV برای شما خوب عمل نمی‌کنند یا خیر.

گروه‌های HIV-1:

HIV-1  چهار گروه دارد — یک گروه بزرگ و سه گروه بسیار کوچک‌تر.

گروه M (اصلی):

این گروه مسئول همه‌گیری HIV است. تقریباً 90٪ از کل موارد HIV-1 از این گروه ناشی می‌شوند.

این گروه دارای نه سویه نامگذاری شده است: A، B، C، D، F، G، H، J و K. برخی از این‌ها زیرگونه‌هایی دارند. محققان همیشه با کسب اطلاعات بیشتر در مورد گروه M HIV-1، سویه‌های جدیدی را کشف می‌کنند.

سویه B:

 شایع‌ترین سویه در ایالات متحده و در سراسر جهان، شایع‌ترین سویه HIV، B است.

دانشمندان تحقیقات زیادی در مورد سویه‌های غیر از B انجام نداده‌اند، بنابراین اطلاعات در مورد بقیه محدود است. داروهایی که سویه B را درمان می‌کنند (داروهای ضد رتروویروسی) روی اکثر سویه‌های دیگر نیز مؤثر هستند.

گروه‌های N، O و P :

گروه‌های کوچک‌تر HIV-1 در خارج از غرب آفریقای مرکزی، به ویژه کامرون، نادر هستند. آن‌ها عبارتند از:

N (گروه جدید، غیر M یا غیر O): این شکل از ویروس فقط در گروه کوچکی از مردم کامرون دیده شده‌است. محققان هیچ سویه‌ای برای این گروه نامگذاری نکرده‌اند، زیرا موارد بسیار کمی از آن وجود دارد.

O (گروه پرت): این گروه تقریباً به اندازه گروه M دارای گونه‌های مختلف است. با این حال، محققان هنوز گونه‌های جداگانه آن را شناسایی نکرده‌اند، زیرا بسیار نادر است.

گروه P: این جدیدترین گروه HIV-1 است. به دلیل تفاوت آن با گونه‌های M، N و O، نام خود را به آن داده‌اند.

عفونت‌هایی با چندین سویه:

وقتی ویروس تکثیر می‌شود، گاهی اوقات کپی‌ها تغییر می‌کنند (جهش می‌یابند) و به سویه دیگری از HIV در بدن تبدیل می‌شوند. ممکن است در نهایت به سویه‌ای مبتلا شوید که داروهای HIV علیه آن کار نمی‌کنند. این باعث می‌شود بار ویروسی مقدار HIV در بدن شما  افزایش یابد. در این صورت، به نوع دیگری از درمان نیاز خواهید داشت.

HIV  مثبت هنگامی رخ می دهد که فرد سویه دیگری از ویروس را از فردی دیگر دریافت کند، به این حالت سوپراینفکشن می‌گویند. سوپراینفکشن نادر است و در کمتر از ۴٪ از افراد اتفاق می‌افتد. شما در ۳ سال اول پس از ابتلا به HIV در معرض بیشترین خطر سوپراینفکشن هستید.

هر کسی به طور متفاوتی به عفونت واکنش نشان می‌دهد. ممکن است با عفونت جدید متوجه هیچ تغییری در علائم یا بار ویروسی خود نشوید. اما می‌تواند HIV شما را بدتر کند، به خصوص اگر داروهای سویه‌ای داشته باشید که در برابر آن خوب عمل نمی‌کنند. اگر این اتفاق بیفتد، داروهایی که برای سویه اصلی HIV خود مصرف می‌کنید لزوماً سویه جدید را درمان نمی‌کنند.

مطالب مشابه:

اثرات HIV بر بدن

HIV در کودکان

بثورات HIV

HIV در بارداری

تفاوت ایدز و HIV

منابع: my.clevelandclinic, webmd