هیپوگنادیسم مردانه

هیپوگنادیسم مردانه وضعیتی است که در آن بدن به اندازه کافی هورمونی را که در دوران بلوغ نقش کلیدی در رشد و تکامل مردانه ایفا می کند (تستوسترون) یا اسپرم کافی یا هر دو را تولید نمی کند.

شما ممکن است با هیپوگنادیسم مردانه متولد شوید، یا ممکن است در اواخر زندگی به دلیل آسیب یا عفونت دچار هیپوگنادیسم شوید.

علائم و نشانه های هیپوگنادیسم مردانه:

هیپوگنادیسم می تواند در طول رشد جنین، قبل از بلوغ یا در بزرگسالی شروع شود. علائم و نشانه ها به زمان ایجاد این بیماری بستگی دارد.

رشد جنین:

اگر بدن در طول رشد جنین تستوسترون کافی تولید نکند، نتیجه ممکن است اختلال در رشد اندام های جنسی خارجی باشد. بسته به زمان ایجاد هیپوگنادیسم و میزان تستوسترون، کودکی که از نظر ژنتیکی مذکر است ممکن است با موارد زیر متولد شود:

• اندام تناسلی زن
• اندام تناسلی که نه به وضوح مذکر هستند و نه به وضوح زنانه (اندام تناسلی مبهم)
• اندام تناسلی مردانه رشد نیافته

بلوغ:

هیپوگنادیسم مردانه می تواند بلوغ را به تاخیر بیندازد یا باعث رشد ناقص یا عدم رشد طبیعی شود. می تواند مانع از:

• رشد توده عضلانی
• تعمیق صدا
• رشد موهای بدن و صورت
• رشد آلت تناسلی و بیضه ها

و این می تواند باعث:

• رشد بیش از حد بازوها و پاها نسبت به تنه بدن
• رشد بافت پستان (ژنیکوماستی) شود.

بزرگسالی:

در مردان بالغ، هیپوگنادیسم می تواند برخی از ویژگی های فیزیکی مردانه را تغییر دهد و عملکرد طبیعی تولید مثل را مختل کند. علائم و نشانه های اولیه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• کاهش میل جنسی
• کاهش انرژی
• افسردگی

با گذشت زمان، مردان مبتلا به هیپوگنادیسم می توانند به موارد زیر مبتلا شوند:

• اختلال در نعوظ
• ناباروری
• کاهش رشد مو در صورت و بدن
• کاهش توده عضلانی
• رشد بافت پستان (ژنیکوماستی)
• از دست دادن توده استخوانی (پوکی استخوان)

هیپوگنادیسم شدید نیز می تواند باعث تغییرات ذهنی و عاطفی شود. با کاهش تستوسترون برخی از مردان علائمی مشابه علائم یائسگی در زنان دارند. این موارد می تواند شامل موارد زیر باشد:

• مشکل در تمرکز
• گُر گرفتگی

چه زمانی باید بخاطر هیپوگنادیسم مردانه به پزشک مراجعه کرد؟

اگر علائم هیپوگنادیسم مردانه را دارید به پزشک مراجعه کنید. پیدا کردن علت هپیوگنادیسم اولین قدم مهم برای دریافت درمان مناسب است.

علل هیپوگنادیسم مردانه:

هیپوگنادیسم مردانه یعنی بیضه ها به اندازه کافی هورمون جنسی مردانه تستوسترون تولید نمی کنند. دو نوع اصلی هیپوگنادیسم وجود دارد:

• اولیه: این نوع هیپوگنادیسم همچنین به عنوان نارسایی اولیه بیضه شناخته می شود. از یک مشکل در بیضه ها سرچشمه می گیرد.
• ثانویه: این نوع هیپوگنادیسم نشان دهنده مشکلی در هیپوتالاموس یا غده هیپوفیز است – قسمت هایی از مغز که به بیضه ها سیگنال می دهند تا تستوسترون تولید کنند. هیپوتالاموس هورمون آزادکننده گنادوتروپین تولید می کند که به غده هیپوفیز سیگنال می دهد که هورمون محرک فولیکول (FSH) و هورمون لوتئین کننده (LH) بسازد. سپس هورمون لوتئین کننده به بیضه ها سیگنال می دهد که تستوسترون تولید کنند.

هر یک از انواع هیپوگنادیسم می تواند ناشی از یک ویژگی ارثی (مادرزادی) یا ناشی از حادثه ای باشد که در طول زندگی ممکن است رخ دهد (اکتسابی)، مانند آسیب یا عفونت. گاهی هیپوگنادیسم اولیه و ثانویه با هم اتفاق می افتد.

هیپوگنادیسم اولیه:

علل شایع هیپوگنادیسم اولیه عبارتند از:

• سندرم کلاین فلتر: این وضعیت ناشی از یک ناهنجاری مادرزادی کروموزوم های جنسی X و Y است. یک مرد به طور معمول دارای یک کروموزوم X و Y است. در سندرم کلاین فلتر، دو یا چند کروموزوم X و یک کروموزوم Y وجود دارد.

کروموزوم Y حاوی ماده ژنتیکی است که جنسیت کودک و رشد مربوط به آن را تعیین می کند. کروموزوم X اضافی که در سندرم کلاین فلتر وجود دارد باعث رشد غیرطبیعی بیضه ها می شود که به نوبه خود منجر به تولید کم تستوسترون می شود.

• بیضه های نزول نکرده: قبل از تولد، بیضه ها در داخل شکم رشد می کنند و به طور معمول به سمت محل دائمی خود در کیسه بیضه حرکت می کنند. گاهی اوقات یک یا هر دو بیضه در بدو تولد نزول نمی کنند.

این وضعیت اغلب بدون درمان در چند سال اول زندگی خود به خود بهبود می یابد.

اگر در دوران کودکی درست نشود، می تواند باعث اختلال در عملکرد بیضه ها و کاهش تولید تستوسترون شود.

• اورکیت اوریون: عفونت اوریون که بیضه ها را درگیر کند و باعث عفونت بیضه ها شود (که در دوران نوجوانی یا بزرگسالی رخ می دهد) می تواند به بیضه ها آسیب برساند و بر عملکرد بیضه ها و تولید تستوسترون تاثیر بگذارد.
• هموکروماتوز: آهن بیش از حد در خون می تواند باعث نارسایی بیضه یا اختلال در عملکرد غده هیپوفیز شود و بر تولید تستوسترون تاثیر بگذارد.
• آسیب به بیضه ها: از آنجایی که بیضه ها خارج از شکم هستند، در معرض آسیب هستند. آسیب به هر دو بیضه می تواند باعث هیپوگنادیسیم شود. آسیب به یک بیضه ممکن است تولید کل تستوسترون را مختل نکند.
• درمان سرطان: شیمی درمانی یا پرتودرمانی برای درمان سرطان می تواند در تولید تستوسترون و اسپرم اختلال ایجاد کند. اثرات هر دو درمان اغلب موقتی است، اما ممکن است ناباروری دائمی رخ دهد.

اگر چه بسیاری از مردان ظرف چند ماه پس از درمان باروری خود را به دست می آورند، اما حفظ اسپرم قبل از شروع درمان سرطان یک گزینه برای درمان است.

هیپوگنادیسم ثانویه

در هیپوگنادیسم ثانویه، بیضه ها طبیعی هستند اما به دلیل مشکل در هیپوفیز یا هیپوتالاموس، به درستی عمل نمی کنند. تعدادی از شرایط می توانند باعث هیپوگنادیسم ثانویه شوند، از جمله:

• سندرم کالمن: این بیماری ناشی از رشد غیرطبیعی ناحیه ای از مغز است که ترشح هورمون های هیپوفیز (تالاموس) را کنترل می کند. این ناهنجاری همچنین می تواند بر توانایی بویایی (آنوسمی) تاثیر بگذارد و باعث کوررنگی قرمز-سبز شود.
• اختلالات هیپوفیز: یک ناهنجاری در غده هیپوفیز می تواند ترشح هورمون ها از غده هیپوفیز به بیضه ها را مختل کند و بر تولید طبیعی تستوسترون تاثیر بگذارد. تومور هیپوفیز یا نوع دیگری از تومور مغزی واقع در نزدیکی غده هیپوفیز ممکن است باعث کمبود تستوسترون یا سایر هورمون ها شود.

همچنین، درمان تومور مغزی، مانند جراحی یا پرتودرمانی می تواند غده هیپوفیز را تحت تاثیر قرار دهد و باعث هیپوگنادیسم شود.

• بیماری التهابی: برخی بیماری های التهابی، مانند سارکوئیدوز، هیستوسیتوز و سل، هیپوتالاموس و غده هیپوفیز را درگیر می کنند و می توانند بر تولید تستوسترون تاثیر بگذارند.
• HIV/AIDS: HIV/AIDS می تواند با تاثیر بر هیپوتالاموس، هیپوفیز و بیضه ها باعث کاهش سطح تستوسترون شود.
• داروها: استفاده از برخی داروها مانند داروهای ضد درد و برخی هورمون ها می تواند بر تولید تستوسترون اثر بگذارد.
• چاقی: اضافه وزن قابل توجه در هر سنی ممکن است با هیپوگنادیسم مرتبط باشد.
• افزایش سن: با افزایش سن مردان، تولید تستوسترون به طور تدریجی و آهسته کاهش می یابد. میزان تغییرات بسیار متفاوت است.

فاکتورهای خطر:

فاکتورهای خطر برای هیپوگنادیسم عبارتند از:

• HIV/AIDS
• شیمی درمانی یا پرتودرمانی
• افزایش سن
• چاقی
• سوء تغذیه

هیپوگنادیسم می تواند ارثی باشد. اگر هر یک از این عوامل خطر در سابقه خانوادگی شما وجود دارد، به پزشک خود اطلاع دهید.

عوارض هیپوگنادیسم:

عوارض هیپوگنادیسم درمان نشده بسته به زمان ایجاد بیماری – در دوران رشد جنین، بلوغ یا بزرگسالی – متفاوت است.

همچنین عوارض ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• دستگاه تناسلی غیرطبیعی
• بزرگ شدن سینه های مردانه (ژنیکوماستی)
• ناباروری
• اختلال در نعوظ
• پوکی استخوان
• عدم اعتماد به نفس کافی

تشخیص هیپوگنادیسم:

تشخیص زودهنگام در پسران می تواند به پیشگیری از مشکلات ناشی از بلوغ تاخیری کمک کند. شناسایی و درمان زودهنگام در مردان محافظت بهتری در برابر پوکی استخوان و سایر بیماری های مرتبط با آن ارائه می دهد.

پزشک یک معاینه فیزیکی انجام می دهد و توجه می کند که آیا رشد جنسی شما، مانند موهای ناحیه تناسلی، توده عضلانی و اندازه بیضه های شما با سن شما مطابقت دارد یا خیر.

در صورت داشتن علائم یا نشانه های هیپوگنادیسم پزشک سطح تستوسترون خون را آزمایش می کند. از آنجایی که سطح تستوسترون متفاوت است و معمولا در صبح به بالاترین حد خود می رسد، آزمایش خون معمولا در اوایل روز، قبل از ساعت 10 صبح، احتمالا در بیش از یک روز انجام می شود.

اگر آزمایش ها تایید کند که تستوسترون پایینی دارید، آزمایش های بیشتر می تواند مشخص کند که آیا اختلال بیضه یا ناهنجاری هیپوفیز علت آن است یا خیر. این مطالعات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• آزمایش هورمونی
• آنالیز مایع منی
• تصویربرداری هیپوفیز
• مطالعات ژنتیکی
• بیوپسی بیضه

درمان:

مردان بالغ:

هیپوگنادیسم مردان معمولا با جایگزینی تستوسترون درمان می شود تا سطح تستوسترون به حالت عادی بازگردد. تستوسترون می تواند به مقابله با علائم و نشانه های هیپوگنادیسم مردان، مانند کاهش میل جنسی، کاهش انرژی، کاهش موهای صورت و بدن و از دست دادن توده عضلانی و تراکم استخوان کمک کند.

برای مردان مسن تری که تستوسترون پایینی دارند و به دلیل افزایش سن نشانه های هیپوگنادیسم دارند، مزایای جایگزینی تستوسترون کمتر مشخص است.

انجمن غدد درون ریز  توصیه می کند در حالی که تستوسترون مصرف می کنید بهتر است پزشک شما را از نظر اثربخشی درمان و عوارض جانبی چندین بار در طول سال اول درمان و هر سال پس از آن تحت نظر داشته باشد.

انواع درمان جایگزین تستوسترون:

تستوسترون خوراکی برای درمان هیپوگنادیسم استفاده نشده است چون می تواند باعث مشکلات کبدی جدی شود. همچنین سطح تستوسترون را ثابت نگه نمی دارند.

یک داروی جایگزین تستوسترون خوراکی مورد تایید اداره غذا و دارو، تستوسترون آندکانوات توسط سیستم لنفاوی جذب می شود. ممکن است از مشکلات کبدی که با سایر اشکال خوراکی تستوسترون دیده می شود جلوگیری کند.

درمان ناباروری ناشی از هیپوگنادیسم:

اگر علت مشکل هیپوفیز باشد، می توان هورمون های هیپوفیز را برای تحریک تولید اسپرم و بازیابی باروری تجویز کرد. تومور هیپوفیز ممکن است نیاز به برداشتن جراحی، دارو، پرتودرمانی یا جایگزینی سایر هورمون ها داشته باشد.

اغلب هیچ درمان موثری برای بازگرداندن باروری در مردان مبتلا به هیپوگنادیسم اولیه وجود ندارد، اما تکنولوژی های کمک به باروری می توانند مفید باشند. این تکنولوژی مجموعه ای از تکنیک های مختلفی را پوشش می دهد که برای کمک به زوج هایی که قادر به باردار شدن نیستند طراحی شده اند.

درمان برای پسران:

درمان بلوغ تاخیری در پسران به علت اصلی آن بستگی دارد. سه تا شش ماه مکمل تستوسترون به صورت تزریقی می تواند بلوع و ایجاد ویژگی های جنسی ثانویه مانند افزایش توده عضلانی، رشد ریش و موی شرمگاهی و رشد آلت تناسلی را تحریک کند.

مطالب مشابه:

نکاتی برای افزایش باروری مردان

عفونت قارچی در مردان

قرص ضدبارداری برای مردان

۵ مشکل اصلی گوارشی در مردان

درمان ناباروری مردان