فیبریلاسیون دهلیزی

فیبریلاسیون دهلیزی (AFib) یک ریتم قلب نامنظم و اغلب بسیار سریع است. ریتم نامنظم قلب را آریتمی می نامند. AFib می تواند منجر به لخته شدن خون در قلب شود. این وضعیت همچنین خطر سکته مغزی، نارسایی قلبی و سایر عوارض مرتبط با قلب را افزایش می دهد.

در طول فیبریلاسیون دهلیزی، حفره های فوقانی قلب – که دهلیز نام دارد – به طور آشفته و نامنظم می تپد. آنها با حفره های پایینی قلب که بطن نامیده می شوند، هماهنگ نیستند. برای بسیاری از افراد، AFib ممکن است هیچ علائمی نداشته باشد. اما AFib ممکن است باعث ضربان قلب تند، تنگی نفس یا سبکی سر شود.

دوره‌های فیبریلاسیون دهلیزی ممکن است بیایند و بروند، یا ممکن است پایدار باشند. AFib خود معمولاً تهدید کننده زندگی نیست. اما این یک وضعیت پزشکی جدی است که نیاز به درمان مناسب برای جلوگیری از سکته دارد. درمان فیبریلاسیون دهلیزی ممکن است شامل داروها، درمانی برای بازگشت ضربان قلب به یک ریتم منظم و روش‌هایی برای مسدود کردن سیگنال‌های معیوب قلب باشد. فرد مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی همچنین ممکن است مشکل ریتم قلب مرتبط با آن به نام فلوتر دهلیزی داشته باشد. درمان های AFib و فلوتر دهلیزی مشابه هستند.

انواع مختلف فیبریلاسیون دهلیزی:

پزشکان فیبریلاسیون دهلیزی را به شرح زیر طبقه بندی کرده اند:

دائمی: AFib زمانی اتفاق می‌افتد که این وضعیت برای یک دوره نامشخص ادامه یابد و در آن پزشک به همراه بیمار تصمیم به توقف درمان بیشتر برای بازگرداندن ریتم واقعی قلب می‌گیرد.

ماندگاری طولانی: این نوع AFib پیوسته بوده و بیش از 12 ماه طول می کشد.

گاه به گاه یا “پاراکسیسمال”: این اتفاق زمانی رخ می دهد که ریتم قلب در عرض 7 روز از شروع خود به خود به حالت عادی بازگردد. ممکن است فرد که علائم را برای چند دقیقه تا چند ساعت تجربه کند و سپس به خودی خود متوقف شود.

پایدار: در این نوع AFib، ریتم نامنظم قلب بیش از 7 روز ادامه می یابد و خود به خود به حالت عادی باز نمی گردد. اگر از فیبریلاسیون دهلیزی مداوم رنج می برید، ممکن است به درمان هایی مانند: داروها یا شوک الکتریکی برای بازگرداندن ریتم قلب خود نیاز داشته باشید.

علت:

برای درک علت فیبریلاسیون دهلیزی (AFib)، ممکن است دانستن نحوه ضربان قلب مفید باشد.

قلب چهار حفره دارد:

• دو حفره فوقانی که دهلیز نام دارد.
• دو حفره پایینی که بطن نام دارند.

در داخل اتاقک بالای سمت راست قلب، گروهی از سلول ها به نام گره سینوسی وجود دارد. گره سینوسی سیگنال هایی را می دهد که هر ضربان قلب را شروع می کند.

سیگنال ها در حفره های بالای قلب حرکت می کنند. سپس، سیگنال‌ها به گروهی از سلول‌ها به نام گره AV می‌رسند، جایی که معمولاً سرعتشان کاهش می‌یابد. سپس سیگنال ها به اتاقک های پایین قلب می روند.

در یک قلب سالم، این فرآیند سیگنالینگ معمولاً به آرامی انجام می شود. ضربان قلب در حالت استراحت معمولاً 60 تا 100 ضربه در دقیقه است.

اما در فیبریلاسیون دهلیزی، سیگنال ها در حفره های فوقانی قلب آشفته هستند. در نتیجه، اتاق های بالایی می لرزند. گره AV پر از سیگنال هایی است که سعی می کنند به اتاقک های پایینی قلب برسند. این باعث ریتم سریع و نامنظم قلب می شود.

در افراد مبتلا به AFib، ضربان قلب ممکن است بین 100 تا 175 ضربه در دقیقه باشد.

شایع ترین علت فیبریلاسیون دهلیزی آسیب به ساختار قلب یا ناهنجاری در آن است. سایر علل احتمالی Afib عبارتند از:

• فشار خون بالا
• بیماری عروق کرونر
• بیماری قلبی مادرزادی
• جراحی قلب
• بیماری دریچه قلب
• کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک
• غده تیروئید بیش فعال
• مصرف داروهای خاص
• بیماری تیروئید
• پریکاردیت
• حمله قلبی
• ضربان قلب غیر طبیعی
• آپنه خواب
• بیماری های ریوی از جمله: ذات الریه
• قرار گرفتن در معرض محرک هایی مانند: الکل، تنباکو، کافئین یا داروها مانند: داروهای سرماخوردگی و آلرژی که بدون نسخه خریداری می شوند.
• عفونت های ویروسی
• استرس ناشی از جراحی، ذات الریه یا سایر بیماری ها

یک سبک زندگی سالم ممکن است به کاهش شانس فیبریلاسیون دهلیزی کمک کند. با این حال، همه علل قابل اجتناب نیستند. بسیار مهم است که پزشک را در مورد سابقه بیماری خود مطلع کرده تا بتواند وضعیت را بهتر درمان کند.

علائم فیبریلاسیون دهلیزی:

برخی از افراد مبتلا به Afib هیچ علائمی ندارند و کاملاً از وضعیت قلبی خود بی اطلاع هستند، که بستگی به سرعت ضربان بطن دارد. این افراد زمانی متوجه می شوند که یک نگرانی قلبی در طول معاینه پزشکی پیدا می شود.

علائم AFib ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• خستگی مفرط
• ضربان قلب نامنظم
• تپش قلب
• احساس پریدن پروانه یا ماهی در سینه
• سرگیجه یا سبکی سر
• غش (سنکوپ)
• تنگی نفس (تنگی نفس)
• درد قفسه سینه (آنژین)

زمان مراجعه به پزشک:

اگر هریک از علائم فیبریلاسیون دهلیزی و درد قفسه سینه وجود داشته باشد، بایستی فوراً به پزشک مراجعه شود. درد قفسه سینه می تواند به این معنی باشد که فرد دچار حمله قلبی شده است.

عوامل خطر:

مواردی که می توانند خطر فیبریلاسیون دهلیزی (AFib) را افزایش دهند عبارتند از:

سن:

خطر AFib با افزایش سن افزایش می یابد.

مصرف کافئین، نیکوتین یا مواد مخدر غیرقانونی:

کافئین، نیکوتین و برخی داروهای غیرقانونی مانند: آمفتامین ها و کوکائین – می توانند باعث تپش قلب شوند. استفاده از این مواد ممکن است منجر به ایجاد آریتمی های جدی تر شود.

مصرف بیش از حد الکل:

نوشیدن بیش از حد الکل می تواند بر سیگنال های الکتریکی در قلب تأثیر بگذارد. این می تواند خطر فیبریلاسیون دهلیزی را افزایش دهد.

تغییر در سطح مواد معدنی بدن:

مواد معدنی موجود در خون به نام الکترولیت ها مانند: پتاسیم، سدیم، کلسیم و منیزیم، به ضربان قلب کمک می کنند. اگر این مواد خیلی کم یا خیلی زیاد باشند، ممکن است ضربان قلب نامنظم رخ دهد.

سابقه خانوادگی:

افزایش خطر فیبریلاسیون دهلیزی در برخی خانواده ها بیشتر رخ می دهد.

مشکلات قلبی یا جراحی قلب:

بیماری عروق کرونر، بیماری دریچه قلب و مشکلات قلبی در بدو تولد خطر ابتلا به AFib را افزایش می دهد. سابقه حمله قلبی یا جراحی قلب نیز احتمال ابتلای فرد به این بیماری را افزایش می دهد.

فشار خون بالا:

فشار خون بالا خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر را افزایش می دهد. با گذشت زمان، فشار خون بالا ممکن است باعث شود بخشی از قلب سفت و ضخیم شود. این می تواند نحوه حرکت سیگنال های ضربان قلب را در قلب تغییر دهد.

چاقی:

افرادی که اضافه وزن دارند بیشتر در معرض خطر ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی هستند.

سایر شرایط بیماری طولانی مدت:

اگر دیابت، بیماری مزمن کلیوی، بیماری ریوی یا آپنه خواب دارند، ممکن است احتمال بیشتری برای ابتلا به AFib داشته باشند.

مصرف برخی داروها و مکمل ها:

برخی از داروهای تجویزی و برخی داروهای ضدسرفه و سرماخوردگی که بدون نسخه خریداری می شوند، می توانند باعث نامنظم شدن ضربان قلب شوند.

بیماری تیروئید:

داشتن تیروئید پرکار می تواند خطر ضربان قلب نامنظم را افزایش دهد.

عوارض:

نارسایی قلبی: در صورت عدم درمان، فیبریلاسیون دهلیزی ممکن است قلب را ضعیف کرده و منجر به نارسایی قلبی شود.

سکته مغزی: ریتم آشفته ممکن است باعث جمع شدن خون در حفره های فوقانی قلب شود و در نتیجه لخته های خون ایجاد شود. اگر لخته خون تشکیل شود، می تواند از قلب جدا شده و به مغز برسد و جریان خون را مسدود کند و در نتیجه باعث سکته شود.

پیشگیری:

انتخاب سبک زندگی سالم می تواند خطر بیماری قلبی را کاهش دهد و ممکن است از فیبریلاسیون دهلیزی (AFib) جلوگیری کند.

تشخیص:

برای تشخیص فیبریلاسیون دهلیزی، پزشک ممکن است علائم و نشانه ها و سابقه بیماری را بررسی کرده و چندین آزمایش را تجویز کند.

در اینجا برخی از آزمایشاتی که به بررسی  فیبریلاسیون دهلیزی کمک می کند آورده شده است:

• هولتر مانیتور: یک دستگاه ECG قابل حمل است. روی بند شانه ای، کمربند بسته می شود یا می توان آن را در جیب خود حمل کرد. داده های فعالیت قلب را به مدت 24 ساعت یا بیشتر جمع آوری می کند. اطلاعات ثبت شده توسط دستگاه، نگاهی گسترده به ضربان قلب در اختیار پزشک قرار می دهد.
• الکتروکاردیوگرام (ECG) یا نوار قلب: در این آزمایش از حسگرهای کوچک (الکترود) استفاده می شود. آنها به بازوها و قفسه سینه متصل می شوند تا سیگنال های الکتریکی را هنگام عبور از قلب شناسایی و ضبط کنند. ECG ابزار اصلی برای شناسایی فیبریلاسیون دهلیزی است.
• آزمایش خون: آزمایش خون به پزشک کمک می کند تا هرگونه مشکل تیروئید یا سایر مواد موجود در خون را که ممکن است باعث فیبریلاسیون دهلیزی شود را رد کند.
• اشعه ایکس قفسه سینه: رادیوگرافی قفسه سینه وضعیت ریه ها و قلب را نشان می دهد.
• تست استرس: این تست به عنوان تست ورزش نیز شناخته می شود و شامل تست هایی بر روی قلب همزمان با ورزش می باشد. این آزمایشات اغلب شامل راه رفتن روی تردمیل یا رکاب زدن با دوچرخه ثابت در حالی که قلب تحت نظارت است، می باشد، این آزمایشات نشان می دهد که قلب چگونه به ورزش واکنش نشان می دهد. اگر فرد نتواند ورزش کند، ممکن است دارویی به او داده شود که ضربان قلب را مانند زمان ورزش افزایش می دهد. گاهی اوقات اکوکاردیوگرافی در طی تست استرس انجام می شود.
• ضبط رویداد: این یک دستگاه ECG قابل حمل دیگر است و هدف اصلی آن مشاهده فعالیت قلب برای چند هفته یا چند ماه است که توسط پزشک تجویز شده است. فرد باید این آزمایش را فقط در زمانی که علائم ضربان قلب سریع را تجربه می کند، شروع کند.

درمان:

مناسب ترین درمان برای فیبریلاسیون دهلیزی به میزان آزاردهنده بودن علائم، مدت زمان بیماری و علت اصلی فیبریلاسیون دهلیزی بستگی دارد. هدف از درمان جلوگیری از لخته شدن خون، تنظیم مجدد ضربان قلب و به حداقل رساندن خطر سکته است.

درمانی که پزشک در نظر می گیرد، بستگی به موارد زیر دارد:

• مدت زمان AFib.
• علائم
• علت نامنظم شدن ضربان قلب

از جمله اینکه آیا فرد می تواند داروهای کنترل کننده ریتم قلب مصرف کند یا خیر و آیا سایر مشکلات قلبی را دارد یا خیر. در برخی موارد، ممکن است فرد مجبور به درمان های تهاجمی قرارگیرد.

در برخی افراد، یک حادثه خاص یا یک مشکل زمینه‌ای سلامتی، مانند: سرطان تیروئید، ممکن است منجر به فیبریلاسیون دهلیزی شود. درمان مشکل سلامتی که باعث فیبریلاسیون دهلیزی می شود ممکن است به رهایی از مشکلات ضربان قلب کمک کند. اگر علائم و نشانه‌های فرد دردسرساز هستند یا اگر این اولین حادثه فیبریلاسیون دهلیزی است، پزشک ممکن است سعی کند ضربان قلب را تنظیم کند.

درمان فیبریلاسیون دهلیزی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• دارو
• درمانی برای تنظیم مجدد ریتم قلب، به نام کاردیوورژن
• اعمال جراحی یا کاتتر

اگر AFib به خوبی کنترل نشود، ممکن است منجر به عوارض دیگری از جمله سکته مغزی و نارسایی قلبی شود.

اهداف اصلی درمان Afib عبارتند از:

• کنترل ضربان قلب
• بازیابی ریتم طبیعی قلب
• کاهش خطر سکته مغزی

بر اساس علائم فرد، پزشک ابتدا داروها را تجویز می کند تا ببیند آیا آنها کمک می کنند یا خیر.

هر دارویی می تواند عوارض جانبی ایجاد کند. داروهای کنترل ضربان قلب و کنترل ریتم ممکن است آریتمی را بدتر کنند یا بر ریه ها، کبد یا سایر اندام ها تأثیر بگذارند. رقیق کننده های خون می توانند باعث خونریزی، سوء هاضمه یا حمله قلبی شوند. معمولاً فواید مصرف این داروها بر خطر عوارض جانبی فرد بیشتر است.

روش ها و جراحی ها:

اگر داروها به Afib فرد کمک نکنند، ممکن است به یک روش یا جراحی نیاز داشته باشد.

کاردیوورژن الکتریکی با استفاده از شوک های کم انرژی ریتم قلب را به صورت الکتریکی “تنظیم” می کند، اما ممکن است تنها یک راه حل موقت باشد.

فرسایش ورید ریوی: از کاتترها برای انتقال انرژی به خارج و اطراف وریدهای ریوی فرد استفاده می کند. این روش به فرد کمک می کند تا به داروهای Afib خود پاسخ بهتری دهد. حتی ممکن است در طولانی مدت نیازی به دارو نداشته باشد.

اگر ضربان قلب فرد آهسته باشد، ممکن است ضربان ساز دائمی وارد شود. معمولاً فقط در صورتی استفاده می شود که علاوه بر Afib، آریتمی دیگری نیز داشته باشد.

بستن زائده دهلیز چپ روشی است که خطر لخته شدن خون و سکته را کاهش می دهد.

روش MAZE بافت اسکار ایجاد می کند که به تکانه های الکتریکی قلب کمک می کند در مسیر درست حرکت کنند. این روش درصد موفقیت بالایی دارد. اگر علائم شدید Afib و سابقه سکته مغزی یا لخته شدن خون دارد، ممکن است پزشک این گزینه را توصیه کند.

بسیاری از روش‌ها می‌توانند غیر تهاجمی باشند، روش‌ها و فن‌آوری‌های درمانی جدیدتر دائماً در حال توسعه هستند.

به طور کلی مهمترین کاری که می توان برای جلوگیری از فیبریلاسیون دهلیزی انجام داد پیروی از یک زندگی سالم و به صورت منظم ورزش کنید و چکاپ سلامت قلب را انجام دهید تا مشخص شود که آیا در معرض خطر هستید یا خیر.

مطالب مشابه:

سردی دست‌ها

منابع: healthlibrary.askapollo ، my.clevelandclinic ، mayoclinic