آزمایش قند خون
برای تعیین میزان گلوکز خون می توان از آزمایش قند خون استفاده کرد. این آزمایش ممکن است برای تشخیص دیابت یا کمک به افراد دیابتی برای بررسی سطح قند خون و انسولین استفاده شود.
تست قند خون چیست؟
تست قند خون یک روشی است که مقدار قند یا گلوکز در خون را اندازه گیری می کند. پزشک ممکن است این آزمایش را برای کمک به تشخیص دیابت درخواست دهد. افراد مبتلا به دیابت نوع 1 و 2 نیز از این تست برای مدیریت بیماری خود استفاده می کنند.
دیابت نوع 1 زمانی رخ می دهد که سلول های بدن که مسئول تولید انسولین هستند مختل می شوند. دیابت نوع 2 زمانی رخ می دهد که بدن نسبت به انسولین مقاوم می شود و دیگر از آن به طور موثر استفاده نمی کند. هر دو نوع اگر به خوبی مدیریت نشوند می توانند منجر به قند خون بالا شوند.
آزمایش قند خون موارد زیر را به شما اطلاع می دهد:
- آیا سطح قند خون شما بالا یا پایین است
- آیا برنامه غذایی یا ورزش شما نیاز به تغییر دارد
- آیا درمان دیابت موثر است یا خیر
- آیا اهداف کلی درمان دیابت شما قابل کنترل است
اگر شما دیابت نداشته باشید، پزشک ممکن است به عنوان بخشی از چک آپ روتین برای شما تست قند خون نیز درخواست دهد. آنها همچنین ممکن است به دنبال این باشند که ببینند آیا دیابت یا پیش دیابت دارید، وضعیتی که سطح قند خون شما بالاتر از حد معمول است.
افراد در صورت داشتن علائم دیابت یا داشتن عوامل خطر خاص ممکن است نیاز به آزمایش داشته باشند.
فاکتورهای خطر برای دیابت:
ممکن است احتمال ابتلا به دیابت نوع 1 در شما افزایش یابد اگر:
- نوجوان یا جوان هستید
- یکی از اعضای خانواده شما مبتلا به این بیماری است
- ژن های خاصی دارید که به شما استعداد ژنتیکی ابتلا به دیابت می دهد.
ممکن است احتمال ابتلا به دیابت نوع 2 در شما افزایش یابد اگر:
- 35 سال یا بیشتر سن دارید
- اضافه وزن دارید
- از لحاظ فیزیکی فعال نیستید
- سابقه خانوادگی دیابت دارید
- سابقه مقاومت به انسولین دارید یا سابقه پیش دیابت دارید
- سابقه دیابت بارداری دارید یا زایمان با نوزاد وزن بیشتر از 9 پوند داشته اید
- سابقه فشار خون، تری گلیسرید بالا، یا کلسترول بالا دارید
- سابقه سکته مغزی یا فشار خون بالا دارید
آزمایش قند خون چه کاربردی دارد؟
پزشک ممکن است آزمایش قند خون را درخواست دهد تا ببیند که آیا شما دیابت یا پیش دیابت دارید. این تست مقدار گلوکز در خون را اندازه گیری خواهد کرد.
بدن شما کربوهیدرات های موجود در غذاهایی مانند غلات و میوه ها را می گیرد و آنها را به گلوکز تبدیل می کند. گلوکز یکی از منابع اصلی انرژی بدن است.
برای افراد مبتلا به دیابت، آزمایش خانگی به پایش سطح قند خون کمک می کند. انجام آزمایش قند خون می تواند به تعیین سطح قند خون شما کمک کند تا ببینید آیا نیاز به تنظیم رژیم غذایی، ورزش یا داروهای دیابت دارید یا خیر.
قند خون پایین (هیپوگلیسمی) در صورت عدم درمان می تواند منجر به تشنج یا کما شود.
قند خون بالا (هیپرگلیسمی) می تواند منجر به کتواسیدوز دیابتی شود. کتواسیدوز یک وضعیت تهدیدکننده زندگی است که اغلب برای افراد مبتلا به دیابت نوع 1 نگران کننده است. هایپرگلیسمی در یک دوره طولانی می تواند خطر نوروپاتی (آسیب عصبی)، همراه با بیماری های قلبی، کلیوی و چشمی را افزایش دهد.
خطرات و عوارض آزمایش قند خون چیست؟
آزمایش قند خون خطرات و عوارض جانبی کمی دارد یا می توان گفت بدون عوارض است. ممکن است درد، تورم و کبودی در محل نمونه گیری احساس کنید، به خصوص اگر از ورید خون می گیرید. این درد و کبودی باید ظرف یک روز برطرف شود.
انواع آزمایشات قند خون:
شما می توانید آزمایش قند خون را به دو روش انجام دهید:
افرادی که دیابت خود را تحت نظر دارند یا مدیریت می کنند ممکن است از گلوکومتر برای آزمایش روزانه استفاده کنند. این روش شامل خراش پوست (معمولا انگشت) با لانست برای گرفتن نمونه خون، قرار دادن خون روی نوار تست و قرار دادن آن در دستگاه مانیتور است.
روش دوم به این ترتیب است که تکنسین در آزمایشگاه نمونه خون شما را می گیرد و برای آنالیز مورد استفاده قرار می دهد.
نمونه خون معمولا برای غربالگری دیابت استفاده می شود. پزشک معمولا آزمایش قند خون ناشتا (FBS) را تجویز می کند که سطح قند خون را اندازه گیری می کند.
همچنین ممکن است آزمایش هموگلوبین گلیکوزیله به نام آزمایش هموگلوبین A1C را درخواست دهد. نتایج این آزمایش نشان دهنده سطح قند خون در 90 روز گذشته است. نتایج نشان خواهد داد که آیا شما پیش دیابت یا دیابت دارید. در افرادی که قبلا دیابت آنها تشخیص داده شده است، این آزمایش می تواند میزان مدیریت دیابت آنها را بررسی کند.
زمان انجام آزمایش قند خون:
اینکه چه زمانی و هر چند وقت یکبار باید قند خون خود را آزمایش کنید به نوع دیابت و درمان شما بستگی دارد.
دیابت نوع 1:
بر اساس تحقیقات، اگر دیابت نوع 1 را با چند دوز انسولین مدیریت می کنید، باید قند خون خود را بررسی کنید:
- قبل از خوردن یک وعده غذایی یا میان وعده
- 2-3 ساعت بعد از غذا خوردن
- قبل از خوابیدن
- اگر علائم قند خون پایین یا بالا را احساس کردید.
قند خون بالا:
طبق گفته انجمن دیابت امریکا (ADA)، اگر دیابت دارید و احساس تشنگی و میل شدید به ادرار کردن دارید، باید سطح قند خون را بررسی کنید. اینها می تواند علائم قند خون بالا باشد. این ممکن است نشانه ای باشد که نیاز به اصلاح برنامه درمانی داشته باشید.
اگر دیابت شما به خوبی مدیریت می شود اما هنوز علائم دارید، ممکن است به این معنی باشد که بیمار شده اید یا تحت استرس هستید.
ورزش و مدیریت مصرف کربوهیدرات ممکن است به کاهش سطح قند خون شما کمک کند. اگر این تغییرات موثر واقع نشد، ممکن است لازم باشد با یک پزشک ملاقات کنید تا تصمیم بگیرید چگونه سطح قند خون خود را به محدوده هدف بازگردانید.
قند خون پایین:
بر طبق ADA، اگر هر یک از علائم زیر را احساس کردید باید سطوح قند خون خود را بررسی کنید:
- لرز
- عرق سرد
- بی حوصلگی
- سردرگمی
- سبک سری یا سرگیجه
- گرسنگی و حالت تهوع
- خواب آلودگی
- گزگز یا بی حسی در لب یا زبان
- ضعف
- عصبانیت، لجبازی یا حس غمگینی
علائم شدیدی مانند هذیان، تشنج، یا بیهوشی می تواند علائم قند خون پایین یا شوک انسولین باشد. اگر روزانه انسولین تزریق می کنید، از پزشک خود در مورد گلوکاگون (یک داروی تجویزی که می تواند در صورت داشتن واکنش شدید قند خون پایین به شما کمک کند) سوال کنید.
شما همچنین می توانید قند خون پایین داشته باشید و علائمی از خود نشان ندهد. به این حالت ناآگاهی هیپوگلیسمی می گویند. اگر سابقه ناآگاهی هیپوگلیسمی دارید، ممکن است لازم باشد قند خون خود را بیشتر آزمایش کنید.
بارداری:
برخی افراد در طی دوران بارداری دچار دیابت بارداری می شوند. این زمانی رخ می دهد که هورمون ها در نحوی استفاده بدن از انسولین اختلال ایجاد کنند و باعث تجمع قند در خون می شود.
اگر دیابت بارداری دارید، ممکن است پزشک توصیه کند به طور منظم قند خون خود را آزمایش کنید. این آزمایش به شما کمک می کند تا از سطح قند خون خود آگاه شوید، بنابراین می توانید اقدامات لازم را انجام دهید تا مطمئن شوید که سطح گلوکز خون شما در محدوده سالم است.
دیابت بارداری معمولا بعد از زایمان از بین می رود.
چه زمانی نیازی به آزمایش قند خون خانگی نیست؟
اگر دیابت نوع 2 دارید و برنامه درمانی مبتنی بر رژیم غذایی و ورزش دارید، ممکن است آزمایش خانگی غیرضروری باشد. همچنین اگر داروهایی مصرف می کنید که با قند خون پایین مرتبط نیستند، ممکن است نیازی به آزمایش خانگی نداشته باشید.
آزمایش قند خون چگونه انجام می شود؟
یک متخصص مراقبت های بهداشتی یک سوزن را وارد رگ شما می کند و از شما خون می گیرد. ممکن است لازم باشد قبل از آزمایش FBS به مدت 8 ساعت ناشتا باشید. در صورت نیاز به ناشتا بودن متخصص مراقبت های بهداشتی به شما اطلاع خواهد داد.
قبل از آزمایش A1C نیازی نیست ناشتا باشید.
مطالب مشابه:
