سندرم نوزاد آبی
سندرم نوزاد آبی به حالتی گفته می شود که پوست کودک به طور کلی به رنگ آبی یا بنفش مشاهده می شود. این حالت سیانوز نام دارد. ممکن است که نوزاد با این بیماری متولد شود و یا در طول دوران اولیهی زندگی خود به آن مبتلا گردد.
در این مطلب به شکل جامع به تعریف سندرم نوزاد آبی، علائم و نشانه ها، علت و درمان آن می پردازیم.
سندرم نوزاد آبی چیست؟
سندرم نوزاد (کودک) آبی حالتی است که شاخصهی آن یک تغییر رنگ در پوست کودک است. رنگ مایل به آبی در نواحی نازک پوست، مثل لب ها، لالهی گوش و بستر ناخن ها مشهود می باشد. این موضوع به دلیل اختلالات قلبی، ریوی یا خونی است. کودک به دلیل خونی که حاوی مقادیر کمی اکسیژن است، رنگ آبی به خود می گیرد. به طور طبیعی، خون از قلب به ریه ها که محل دریافت اکسیژن است، پمپاژ می شود. خون از قلب؛ و سپس تمام بدن به گردش در می آید.
در صورت بروز مشکل در نواحی قلب، ریه ها و خون، ممکن است فرآیند اکسیژن رسانی به خون به خوبی انجام نگیرد و در نهایت منجر به آبی شدن رنگ پوست گردد. کمبود اکسیژن رسانی، می تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد.
علائم سندرم نوزاد آبی
برخی از علائم سندرم نوزاد آبی شامل موارد زیر هستند:
- تبدیل رنگ پوست به آبی
- تحریک پذیری
- تنفس یا ضربان قلب تند
- امتناع کودک در هنگام شیردهی
- افزایش وزن پایین
- بی حالی
زمان مراجعه به پزشک
در صورت مشاهدهی رنگ متمایل به آبی در کودک، همراه با تنگی نفس و ضربان قلب تند می بایست فورا به پزشک مراجعه شود.
علت
ممکن است این سندرم به دلیل مشکلات مادرزادی یا محیطی اتفاق بیفتد. این سندرم در ابتدا به دلیل بیماری های قلبی زمینه ای، مثل موارد زیر ایجاد می شود:
تترالوژی فالوت (TOF)
در حالی که این بیماری، تترالوژی فالوت، یک نقص قلبی مادرزادی نادر است اما علت اولیهی سندرم کودک آبی می باشد. در واقع، تترالوژی فالوت ترکیبی از 4نقص قلبی است که می تواند موجب کاهش جریان خون به ریه ها و کمبود اکسیژن در خون برای جریان یافتن در سرتاسر بدن شود.
TOF شامل حالاتی مثل وجود حفره در دیواره جداکننده بطن چپ و راست قلب و یک عضله مانع جریان خون از بطن راست به شریان ریوی می شود.
تنه مشترک شریانی
برخی از کودکان به جای دو شریان با یک شریان متولد می شوند. این شریان ها وظیفه حمل خون از قلب به ارگان های مختلف بدن را دارا هستند. در این نقص، ممکن است که یک دریچه ریوی از دست رفته باشد و این موضوع موجب کاهش اکسیژن رسانی به خون شود.
آترزی سه لتی و ریوی
این بیماری ها از طریق عملکرد نامناسب در ترتیب دریچه سه لتی و ریوی مشخص می شوند. هر دو این دریچه ها به خون اجازه می دهد که در یک مسیر در قلب جریان داشته باشد. عملکرد نامناسب این دریچه ها باعث محدود شدن جریان طبیعی خون دارای اکسیژن را به قلب می شود.
نقص کانال دهلیزی-بطنی
قلب به دو بخش تقسیم می شود که خون دارای اکسیژن و خون فاقد اکسیژن را از هم جدا می نماید. با این حال، ممکن است که برخی از نوزادان با مشکلات قلبی متولد شوند که اجازه ترکیب خون اکسیژنه و داکسیژنه را می دهد و باعث بسیاری از مسائل مربوط به سلامت فرد می شود. یکی از این مسائل، رنگ متمایل به آبی در سرتاسر بدن است.
افزایش فشار خون ریوی
هنگامی که تعدادی از شریان های کودک در ریه ها به میزان کمتر از حد یا بیش از حدی باریک باشد ممکن است که فرد با فشار خون بالای غیرطبیعی روبه رو شود. این موضوع باعث محدود شدن جریان خون و در نتیجه سندرم کودک آبی می شود.
متهموگلوبینمی
این بیماری به دلیل مسمویت کودک با نیترات ایجاد می شود و احتمال دارد در کودکانی که شیرخشک آنها با آب چاه ترکیب شده و یا غذای کودک خانگی که از مواد غنی از نیترات، مثل اسفناج یا چغندر، تهیه و تغذیه می شوند، اتفاق بیفتد.
این بیماری اغلب اوقات در کودکانی که سن آنها زیر 6 ماه است اتفاق می افتد. این نوزادان دستگاه گوارش در حال رشد و حساس تری دارند و بیشتر در معرض تبدیل نیترات به نیتریت هستند. با چرخش نیتریت در بدن، متهموگلوبین ایجاد می شود. از آنجایی که متهموگلوبین غنی از اکسیژن می باشد، این اکسیژن را به داخل جریان خون آزاد نمی کند و در نهایت باعث ایجاد رنگ متمایل به آبی می شود.
متهموگلوبینمی نیز به ندرت می تواند یک حالت مادرزادی باشد.
سایر نقائص قلبی مادرزادی
عامل ژنتیک باعث ایجاد بیشترین نقائص قلبی مادرزادی می گردد. برای مثال، کودکان مبتلا به سندرم داون غالبا دچار مشکلات قلبی هستند.
مشکلات مربوط به سلامت مادر، مثل دیابت نوع2 زمینه ای و به خوبی کنترل نشده، همچنین می تواند باعث پیشرفت نقائص قلبی کودک گردد.
تنها بخش کمی از نقائص قلبی مادرزادی باعث سیانوز یا کبودی می شوند.
عوارض سندرم نوزاد آبی
در صورت عدم درمان سندرم نوزاد آبی، اکسیژن رسانی محدود به اندام های مختلف بدن باعث عملکرد نامناسب و تاثیر بر روی وضعیت تندرستی فرد می شود و حتی می تواند کشنده باشد.
تشخیص و درمان سندرم نوزاد آبی
پزشک معاینات بالینی و آزمایشاتی را برای تایید این سندرم انجام می دهد.
علاوه بر آزمایش خون، ممکن است برای تشخیص بیماری نوار قلب یا الکتروکاردیوگرام ( ECGیا EKG)، عکس برداری قفسه سینه با اشعه X، کاتتریزاسیون قلبی و تست اشباع اکسیژن نیز توسط پزشک پیشنهاد شود.
راه های درمان به علت های بروز آن بستگی دارد. در صورت بروز بیماری به علت مشکل قلبی، می بایستی که در ابتدای درمان این مشکل برطرف شود و در صورتی که بیماری به علت مسمومیت حاصل از نیترات است، داروهای تجویزی می توانند این وضعیت را تغییر دهد.
اقدامات پیشگیرانه برای سندرم کودک آبی
سندرم کودک آبی مادرزادی قابل پیشگیری نمی باشد. با این حال، برای عوامل بیرونی تعداد کمی از اقدامات پیشگیرانه وجود دارد، مانند:
- خودداری از استفاده از آب چاه (غیر تصفیه) برای آماده سازی شیر خشک کودک
- خودداری از مصرف غذاهای سرشار از نیترات مثل اسفناج، بروکلی، چغندر و هویج
- عدم مصرف داروهای غیرقانونی، سیگار و الکل در طول بارداری
- کنترل دیابت بارداری در طول زمان بارداری
نتیجه گیری
حتی در صورت فقدان درمان مخصوص یا روش های پیشگیرانه برای سندرم نوزاد آبی، ممکن است عوامل بیماری با تکنولوژی های پیشرفته به شکل موثری قابل درمان و رفع باشند و این موضوع باعث کاهش نرخ مرگ و میر می گردد. این بیماری با انجام اقدامات مناسب قابل پیشگیری می باشد.
مطالب مشابه:
پولیپکتومی
هایپرترمی (پیرکسیا)
غربالگری سه ماهه اول
غربالگری سه ماهه دوم
آزمایش NIPT
منبع: healthlibrary.askapollo
2 دیدگاه