بیماری وبا
وبا (Cholera) یک بیماری باکتریایی است و معمولاً از طریق آب آلوده منتشر می شود. این ویروس باعث اسهال شدید و کم آبی بدن می شود و در صورت عدم درمان، وبا می تواند در عرض چند ساعت کشنده باشد. فاضلاب و آب تصفیه مدرن عامل از بین رفتن وبا در کشورهای صنعتی است. اما وبا هنوز هم در آفریقا، آسیای جنوب شرقی و هائیتی وجود دارد. هنگامی خطر اپیدمی وبا بیشتر و بالاتر است که فقر، جنگ یا بلایای طبیعی مردم را مجبور می کند در شرایط شلوغ و بدون سرویس بهداشتی کافی زندگی کنند.
علائم وبا چیست؟
اکثر افرادی که در معرض باکتری وبا قرار می گیرند، بیمار نمیشوند و اصلا از ورود باکتری به بدن مطلع نیستند. اما از آنجایی که آنها باکتری وبا را در مدفوع خود به مدت 7 تا 14 روز دفع می کنند، هنوز هم می توانند باکتری را از طریق آب به دیگران منتقل کنند.
اکثرا علائم وبا، باعث اسهال خفیف یا متوسط می شوند که تشخیص آن از اسهال ناشی از سایر مشکلات دشوار است. بعضی دیگر علائم و نشانه های جدی تر وبا را معمولاً در عرض چند روز بعد از عفونت نشان می دهند.
علائم عفونت وبا می تواند شامل موارد زیر باشد:
اسهال: اسهال مرتبط با وبا به طور ناگهانی ظاهر می شود و باعث دفع مایع میشود. در بیماری وبا سرعت دفع مایع از بدن حدود 1 لیتر در ساعت است. اسهال ناشی از وبا اغلب ظاهری رنگ پریده و شیری دارد.
تهوع و استفراغ: استفراغ به ویژه در مراحل اولیه ی وبا رخ می دهد و می تواند ساعت ها ادامه پیدا کند.
کم آبی بدن: می تواند ظرف چند ساعت بعد از شروع علائم ایجاد شود و از خفیف تا شدید متغیر است. کاهش 10 درصد یا بیشتر از وزن بدن نشان دهنده کم آبی شدید بدن است.
علائم و نشانه های کم آبی در وبا:
تحریک پذیری
خستگی
چشم های فرورفته
خشکی دهان
تشنگی شدید
پوست خشک و چروکیده
ادرار کم یا بدون ادرار
فشار خون پایین و ضربان قلب نامنظم است.
همچنین کم آبی می تواند باعث از دست رفتن سریع مواد معدنی در خون شود. این مواد معدنی تعادل مایعات را در بدن حفظ می کند و از دست رفتن مواد معدنی باعث عدم تعادل الکترولیت ها میشود.
عدم تعادل الکترولیت
عدم تعادل الکترولیت می تواند منجر به علائم و نشانه هایی مانند:
- گرفتگی عضلات: از دست رفتن املاحی مانند سدیم، کلر و پتاسیم باعث گرفتگی عضلات میشود.
- شوکه شدن: این مورد یکی از جدی ترین عوارض کم آبی بدن است و زمانی اتفاق می افتد که حجم کم خون باعث کاهش فشار خون و کاهش میزان اکسیژن در بدن می شود و در صورت عدم درمان، شوک هیپوولمیک شدید می تواند در عرض چند دقیقه منجر به مرگ شود.
علت مبتلا شدن به وبا
یک باکتری به نام ویبریو کلرا باعث عفونت وبا می شود. اثرات مرگبار این بیماری به طوری سمی است که این باکتری در روده ی کوچک تولید میشود. این سم باعث از دست رفتن مقدار زیادی آب از بدن میشود و تعادل الکترولیت ها در بدن را از بین میبرد.
باکتری وبا ممکن است در همه افرادی که در معرض آنها قرار دارند باعث بیماری نشود. اما فرد همچنان با دفع باکتری از طریق مدفوع بیماری را به مواد غذایی و اب منتقل میکند. این مواد غذایی و آب از منابع اصلی عفونت وبا هستند.
این باکتری را می توان در موارد زیر یافت:
- آب سطحی یا چاه: چاه های عمومی آلوده منابع مکرر شیوع وبا در مقیاس بزرگ هستند. افرادی که در شرایط شلوغ و بدون سرویس بهداشتی کافی زندگی می کنند در معرض خطر هستند.
- غذاهای دریایی: خوردن غذاهای دریایی خام یا نیم پز، به ویژه صدف، که از مکان های خاصی می آیند می تواند بدن را در معرض باکتری های وبا قرار دهد.
- میوه ها و سبزیجات خام: میوه ها و سبزیجات خام و پوست کنده منبع مکرر عفونت وبا در مناطقی هستند که وبا وجود دارد. در کشورهای در حال توسعه، کودها یا آب آبیاری حاوی فاضلاب خام میتوانند باعث آلودگی محصولات مزرعه شود.
- دانه ها: در مناطقی که وبا شیوع زیادی دارد و غلاتی مانند: برنج و ارزن که بعد از پخته شدن، آلوده میشوند و برای چند ساعت در دمای اتاق نگهداری می شوند، می توانند باکتری وبا را رشد دهند.
عوامل خطرآفرین وبا
همه افراد مستعد ابتلا به وبا هستند. به استثنای نوزادانی که از مادران خود که قبلا مبتلا به وبا بوده اند در دوران شیردهی، مصونیت پیدا می کنند. با این حال، بعضی از عوامل می توانند ما را در برابر این بیماری آسیب پذیرتر کنند. یا احتمال بروز علائم و نشانه های شدید را افزایش دهند.
عوامل خطر ابتلا به وبا عبارتند از:
1) شرایط بد بهداشتی: وبا در شرایطی که نگهداری از یک محیط بهداشتی از جمله: تامین آب سالم مشکل باشد، بیشتر رشد می کند. چنین شرایطی برای اردوگاه های پناهندگان، کشورهای فقیر، و مناطقی که به دلیل قحطی، جنگ یا بلایای طبیعی آسیب دیدند، مشترک است.
2) اسید معده کاهش یافته باشد یا وجود نداشته باشد: باکتری وبا نمیتواند در محیط اسیدی زنده بماند و اسید معده اغلب به عنوان دفاع در برابر عفونت عمل می کند. اما افرادی که سطح اسید معده ی پایینی دارند، مانند: کودکان، افراد مسن، و افرادی که از آنتی اسیدها، مسدودکننده های H-2 یا مهارکننده های پمپ پروتون استفاده می کنند، فاقد این محافظت هستند. بنابراین بیشتر در معرض خطر ابتلا به وبا هستند.
3) مواجهه ی خانوادگی: اگر با فردی که این بیماری را دارد زندگی کنید، در معرض خطر ابتلا به وبا هستید.
4) گروه خونی O: به دلایلی که کاملاً مشخص نیست، احتمال ابتلا به وبا در افراد دارای گروه خونی O دو برابر بیشتر از افراد دارای گروه های خونی دیگر است.
5) صدف خام یا نیم پز: اگر چه کشورهای صنعتی دیگر شیوع وبا را در مقیاس بزرگ ندارند. اما خوردن صدف های موجود در آب های شناخته شده به عنوان پناهگاه این باکتری، خطر ابتلا به آن را تا حد زیادی افزایش می دهد.
مطالب مشابه:
