تست کورتیزول
تست کورتیزول سطح کورتیزول در بدن را اندازه گیری می کند. کورتیزول، همچنین به عنوان هورمون استرس شناخته می شود، و برای برخی عملکردهای بدن مهم است. انجام تست کورتیزول نیاز به نمونه خون، ادرار، بزاق یا ترکیبی از آنها دارد و این تست اغلب نیاز به تکرار دارد. نتایج خارج از محدوده طبیعی ممکن است نشان دهنده سندرم کوشینگ، سندرم آدیسون یا تومور است.
تست کورتیزول چیست؟
تست کورتیزول سطح سطح کورتیزول در بدن را اندازه گیری می کند. کورتیزول هورمونی است که توسط غدد فوق کلیوی ساخته می شود. این آزمایش تعیین می کند که آیا سطح هورمون بیش از حد بالا ست یا پایین.
این آزمایش نیاز به نمونه خون، ادرار، بزاق یا ترکیبی از آنها دارد. نتایج آزمایش به تشخیص موارد زیر کمک می کند:
- بیماری آدیسون که همچنین به عنوان هیپوکورتیزولیسم یا نارسای اولیه آدرنال شناخته می شود. این شرایط هنگامی رخ می دهد که بدن کورتیزول بسیار کمی تولید می کند.
- سندرم کوشینگ همچنین به عنوان هایپرکورتیزولیسم شناخته می شود. این شرایط زمانی رخ می دهد که میزان کورتیزول بدن بسیار بالا ست.
- تومور موثر بر تولید کورتیزول. تومورهای مختلف ممکن است باعث افزایش سطوح کورتیزول شوند.
آزمایش کورتیزول گاهی اوقات با نام های زیر شناخته می شود:
- کورتیزول آزاد (free cortisol)
- کورتیزول بزاق
- کورتیزول ادرار
کورتیزول چیست؟
کورتیزول هورمونی است که توسط غده آدرنال ترشح می شود. نام دیگر آن هورمون استرس است زیرا به فرد در پاسخ به استرس کمک می کند. همچنین به فرد کمک می کند:
- با عفونت مبارزه کند
- فشار خون را حفظ کند
- قند خون و متابولیسم را تنظیم کند (چطور بدن غذا را برای تولید انرژی مورد پردازش قرار می دهد)
بیشترین میزان کورتیزول در خون است و به پروتئین های خونی متصل است. اما مقداری از کورتیزول «آزاد» است و در ادرار یا بزاق وجود دارد.
در شخصی که سالم است، کورتیزول در زمان های مختلف در طول روز افزایش و کاهش می یابد. میزان کورتیزول معمولا در صبح بیشتر است و در شب کاهش می یابد مگر اینکه فرد تا دیر وقت کار کند یا تعویض شیفت داشته باشد. وقایع یا فاکتورهای دیگری نیز می توانند بر سطوح کورتیزول اثر بگذارند. از جمله:
- ورزش
- کم کاری تیروئید
- عفونت، جراحت یا بیماری
- داروهایی مانند هیدروکورتیزون، پردنیزون یا قرص های ضدبارداری
- چاقی
- بارداری
- استرس فیزیکی یا عاطفی
آزمایش کورتیزول چه چیزی را نشان می دهد؟
آزمایش کورتیزول نشان می دهد که آیا فرد سطوح بالا یا پایینی از کورتیزول دارد یا خیر، که ممکن است نشان دهنده یک اختلال غده فوق کلیوی (آدرنال) باشد.
سطح کورتیزول طبیعی در نمونه خون که ساعت 8 سطح گرفته شده است 5 تا 25 mcg/dL است. اما نتایج بسته به زمان انجام تست و سایر فاکتورهای که بر سطوح کورتیزول اثر می گذارند، بسیار متغیر است.
علائم و نشانه های سطوح بالای کورتیزول:
نشانه های سندرم کوشینگ شامل:
- تغییرات در میل جنسی
- رشد بیش از حد مو یا طاسی
- فشار خون بالا
- استرچ مارکرهای بنفش رنگ بر روی شکم
- صورت قرمز و گرد
- زخم هایی که به خوبی بهبود نمی یابند
- ایجاد کبودی بر روی بازوها یا ساق پا
- عضلات ضعیف و بازوها و ساق پای لاغر و باریک
- کاهش رشد در کودکان
- افزایش وزن
- نوسانات خلقی
- افزایش خطر شکستگی و استخوان های شکننده
- افزایش خطر لخته خون
علائم و نشانه های سطوح پایین کورتیزول:
نشانه های بیماری آدیسون عبارتند از:
- درد ناحیه شکمی
- دوره های قاعدگی نامنظم و غیرطبیعی
- هوس مصرف غذای شور، بی اشتهایی یا کاهش وزن بی دلیل.
- کم آبی
- تحریک پذیری
- گلوکز خون پایین (هیپوگلیسمی)
- فشار خون پایین
- ضعف عضلانی، به ویژه هنگام بالا رفتن از پله یا شانه کردن موها
- تهوع و استفراغ یا اسهال
- لکه های پوست تیره، تیره شدن لب ها، لثه ها و کف دست ها
انواع تست کورتیزول:
کورتیزول را می توان در خون، ادرار، بزاق یا ترکیبی از آنها اندازه گیری کرد.
- آزمایش خون: در یک کلینیک یا آزمایشگاه تکنسین سوزن باریکی را در رگ بازوی شما وارد می کند. سوزن نمونه کوچکی از خون را در یک لوله جمع می کند. هنگامی که سوزن وارد رگ می شود ممکن است احساس سوزش خفیفی داشته باشید.
- آزمایش بزاق: تکنسین آزمایشگاه یک سواب در دهان شما میگذارد و چند دقیقه منتظر می ماند تا سواب با آب دهان اشباع شود. اگر شما قصد دارید خودتان این تست را در خانه انجام دهید، فرد ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی باید به شما کیت مخصوص بدهد. آنها به شما در زمینه زمان انجام تست و نحوی تحویل نمونه راهنمایی خواهند کرد.
- آزمایش ادرار: فرد ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی یا تکنسین آزمایشگاه به شما یک ظرف برای جمع آوری ادرار می دهد. اکثر آزمایش های کورتیزول ادراری همه ادرار در طول 24 ساعت را جمع آوری می کنند. فرد ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی یا تکنسین آزمایشگاه ممکن است از شما بخواهد تا زمان جمع آوری کامل ادرار و تحویل آن به آزمایشگاه نمونه را در جای خنکی نگهداری کنید.
ممکن است نیاز باشد این آزمایش در یک روز دو بار یا طی چند روز چندین بار تکرار شود زیرا سطح کورتیزول بسیار متغیر است.
چطور برای آزمایش کورتیزول آماده شویم؟
فرد ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی یا تکنسین آزمایشگاه دستورالعمل ها و راهنمایی های کافی در اختیار شما قرار می دهد. برای مثال، قبل از انجام آزمایش کورتیزول بزاقی شما نباید چیز بخورید یا بنوشید یا نباید دندان ها را مسواک کنید. ممکن است نیاز باشد قبل از انجام تست کمی استراحت کنید تا استرس در نتیجه آزمایش اختلال ایجاد نکند.
خطرات انجام تست کورتیزول چیست؟
آزمایش های خون با حداقل خطر همراه هستند. آزمایش ادرار و بزاق هیچ خطر شناخته شده ای ندارد.
چه زمانی نتیجه آزمایش کورتیزول آماده می شود؟
نتیجه آزمایش کورتیزول بسته به آزمایشگاه و مرکز ارائه دهنده خدمات آزمایشگاهی بین 1 تا 5 روز آماده می شود.
نتایج آزمایش کورتیزول به چه معناست؟
نتایج تست کورتیزول می تواند نشان دهنده چندین مورد متفاوت باشد. ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی در مورد معنی نتایج به شما توضیحات کامل ارائه خواهد داد.
سطح بالای کورتیزول ممکن است نشان دهنده:
- اثرات مقادیر زیادی از داروهای خاص
- تومور در غده هیپوفیز که هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک (ACTH) تولید می کند، و تولید کورتیزول را تحریک می کند.
- تومور در غده فوق کلیوی که تولید کننده مقدار زیادی کورتیزول است
- تومور در هر جای دیگری از بدن مانند سرطان ریه سلول کوچک باشد.
سطوح پایین کورتیزول ممکن است نشان دهنده:
- تومور در غده هیپوفیز که سرعت تولید ACTH را کند می کند
- غدد فوق کلیوی غیرفعال یا آسیب دیده
- غده هیپوفیز غیرفعال باشد.
اگر نتایج آزمایش شما بالا یا پایین است، ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی ممکن است درخواست دهد تست های دیگری انجام شود:
- تست تحریک ACTH: این آزمایش واکنش غدد فوق کلیوی پس از دریافت ACTH مصنوعی را ارزیابی می کند.
- تست سرکوب دگزامتازون: این آزمایش میزان کورتیزول بعد از مصرف داروی دگزامتازون که یک نمونه ساختگی از کورتیزول است، را اندازه گیری می کند.
- تست های تصویربرداری: MRI یا سی تی اسکن امکان تهیه عکس از غدد و محل تومور احتمالی فراهم می کنند.
مطالب مشابه:
