روش های تشخیص اختلالات گوارشی

تشخیص اختلال گوارشی

پزشک برای تشخیص اختلالات گوارشی سابقه پزشکی کامل و دقیق بیمار را میپرسد. پزشک علائمی که بیمار تجربه کرده است و هر گونه اطلاعات مرتبط با اختلال را یادداشت می کند. یک معاینه فیزیکی نیز برای کمک به ارزیابی کامل تر اختلال انجام می شود.

برخی بیماران نیاز به ارزیابی تشخیصی گسترده تری دارند. این ممکن است شامل آزمایش های آزمایشگاهی، آزمایش های تصویربرداری و یا روش های اندوسکوپی باشد. این آزمایشات ممکن است شامل هر یک یا ترکیبی از موارد زیر باشد:

تست های آزمایشگاهی در روش های تشخیص اختلالات گوارشی:

• آزمایش خون مخفی مدفوع: آزمایش خون مخفی مدفوع برای بررسی خون غیرمشهود (مخفی) در مدفوع استفاده می شود. این روش مقدار کمی از مدفوع به عنوان نمونه جمع آوری می شود و سپس برای آنالیز به آزمایشگاه ارسال می شود.
• کشت مدفوع: کشت مدفوع حضور باکتری های غیرطبیعی در دستگاه گوارش که ممکن است باعث ایجاد اسهال و سایر مشکلات گوارشی می شوند را بررسی می کند. نمونه کوچکی از مدفوع جمع آوری می شود و به آزمایشگاه ارسال می شود. در طی 2 تا 3 روز، آزمایش نشان خواهد داد که آیا باکتری های غیرطبیعی حضور دارند یا خیر.

تست های تصویربرداری برای روش های تشخیص اختلالات گوارشی:

• وعده غذایی حاوی باریم:

در این آزمایش، به بیمار یک وعده غذایی حاوی باریم (مایع فلزی و گچی رنگ) داده می شود. این کار به رادیولوژیست اجازه می دهد تا معده را در حین هضم غذا تماشا کند. پزشک با توجه به مدت زمانی که وعده غذایی حاوی باریم هضم و از معده خارج میشود عملکرد معده را بررسی میکند. این روش به پزشک کمک میکند مشکلات تخلیه مواد غذایی را شناسایی کند.

• مطالعه و بررسی انتقال کورکتال:

این آزمایش نشان می دهد غذا چطور در روده بزرگ حرکت می کند. بیمار کپسول حاوی نشانگرهای کوچک را می بلعد که در تصویر اشعه X قابل مشاهده است. در طول مدت این تست بیمار غذاهای پُر فیبر می خورد. 3 تا 7 روز بعد از بلعیدن کپسول، حرکت نشانگرها (مارکرها) در طول کولون چندین بار با استفاده از تصاویر اشعه X مانیتور می شود.

• اسکن توموگرافی کامپیوتری (اسکن CT یا CAT):

این یک تست تصویربرداری است که با استفاده از اشعه X و کامپیوتر تصاویر دقیقی از بدن می گیرد. سی تی اسکن جزئیات استخوان ها، ماهیچه ها، چربی و اندام ها را نشان می دهد. سی تی اسکن جزئیات بیشتری نسبت به تصویر اشعه X در اختیار پزشک قرار می دهد.

• دفکوگرافی:

دفکوگرافی یک عکس اشعه X از ناحیه مقعدی است که کامل بودن دفع مدفوع را ارزیابی می کند، ناهنجاری های آئورکتال را شناسایی می کند و انقباضات و شل شدن عضلات رکتوم را ارزیابی می کند. در طول معاینه، رکتوم بیمار با خمیر نرمی که قوامی مشابه مدفوع دارد پر می شود. پزشک عکس اشعه X را بررسی می کند. اگر در دفع خمیر مشکلی وجود داشته باشد قابل شناسایی است.

• تنقیه باریم (باریم انما) یا تصاویر سریالی از بخش تحتانی دستگاه گوارش:

روشی است که رکتوم، روده بزرگ، و بخش پایینی روده کوچک را معاینه می کند. باریم به صورت تنقیه وارد رکتوم می شود. عکس برداری با اشعه X از شکم، بخش های تنگ، نواحی انسداد و سایر مشکلات را نشان می دهد.

• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI):

MRI تست تشخیصی است که از ترکیبی از آهنرباهای بزرگ، فرکانس های رادیویی و یک کامپیوتر برای تولید تصاویر دقیق از اندام ها و ساختارهای بدن استفاده می کند. بیمار روی تختی دراز می کشد که به داخل دستگاه MRI استوانه ای حرکت می کند. این دستگاه با استفاده از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی یک سری عکس از داخل بدن می گیرد. کامپیوتر تصاویر تولید شده را بهبود می بخشد.

این آزمایش بدون درد است و مستلزم قرار گرفتن در معرض اشعه نیست. از آنجایی که دستگاه MRI مانند یک تونل است، برخی از افراد دچار ترس می شوند و نمی توانند در طی آزمایش ثابت بماند. ممکن است برای کمک به آرامش به آنها یک مسکن داده شود. اجسام فلزی نمی توانند در اتاق MRI وجود داشته باشند. بنابراین افرادی که دارای ضربان ساز یا گیره ها یا میله های فلزی در داخل بدن هستند، نمی توانند این آزمایش را انجام دهند. تمام جواهرات باید قبل از آزمایش برداشته شوند.

• کلانژیوپانکراتوگرافی رزونانس مغناطیسی (MRCP):

در این آزمایش از تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) برای مشاهده مجاری صفراوی استفاده می شود. این دستگاه از امواج رادیویی و آهنربا برای اسکن بافت ها و اندام های داخلی استفاده می کند.

• بررسی تحرک اوروفارنکس (بلع):

این روشی است که در آن به بیمار مقدار کمی مایع حاوی باریم میدهند تا با یک بطری، قاشق یا فنجان آن را بنوشد. یک سری عکس گرفته می شود تا وقایعی که در حین بلع مایع رخ می دهد مورد بررسی قرار گیرد.

• اسکن رادیوایزوتوپ تخلیه معده:

در طول این آزمایش بیمار غذای حاوی رادیوایزوتوپ می خورد که یک ماده رادیواکتیو است که در اسکن نشان داده می شود. دوز تابش رادیوایزوتوپ بسیار ناچیز است و مضر نیست، اما به رادیولوژیست اجازه می دهد تا در حالی که بیمار زیر دستگاه دراز می کشد، غذای موجود در معده و سرعت خروج آن از معده را ببیند.

• سونوگرافی:

سونوگرافی یک تکنیک تصویربرداری تشخیصی است که از امواج صوت با فرکانس بالا و یک کامپیوتر برای ایجاد یک تصویر از عروق خونی، بافت ها، و اندام ها استفاده می کند. سونوگرافی برای دیدن اندام های داخلی در حین فعالیت و ارزیابی جریان خون در عروق مختلف استفاده می شود.

• عکس های سریالی از بخش فوقانی دستگاه گوارش (بلع باریم):

عکس های سریالی از بخش فوقانی دستگاه گوارش یک تست تشخیصی است که اندام های بخش بالایی سیستم گوارشی را مورد معاینه قرار می دهد: مری، معده و دوازدهه (اولین بخش روده کوچک). باریم بلعیده می شود و سپس برای ارزیابی اندام های گوارشی تصاویر اشعه X گرفته می شود.

انواع اندوسکوپی در روش های تشخیص اختلالات گوارشی:

• کولونوسکوپی:

کولونوسکوپی روشی است که اجازه می دهد پزشک تمام طول روده بزرگ (کولون) را ببیند. اغلب به شناسایی رشدهای غیرطبیعی، بافت های ملتهب، زخم ها، و خونریزی کمک می کند. این روش شامل یک کولونوسکوپ، یک لوله بلند، منعطف و روشن است که از طریق راست روده به داخل روده بزرگ وارد می شود. کولونوسکوپ به پزشک اجازه می دهد تا پوشش روده بزرگ را ببیند، بافت را برای معاینه بیشتر بردارد و احتمالا برخی از مشکلات را درمان کند.

• آندوسکوپی رتروگراد کلانژیوپانکراتوگرافی (ERCP):

ERCP روشی است که اجازه می دهد پزشک مشکلات کبد، مجاری صفراوی، کیسه صفرا، و پانکراس را تشخیص و درمان کند. این روش ترکیبی از استفاده از تصویر اشعه X و اندوسکوپ است. این یک لوله بلند، انعطاف پذیر و روشن است.

اسکوپ از طریق دهان و گلوی بیمار، سپس از طریق مری، معده و دوازدهه (اولین قسمت روده کوچک) هدایت می شود. پزشک می تواند داخل این اندام ها را بررسی کند و هر گونه ناهنجاری را تشخیص دهد. سپس یک لوله از داخل اسکوپ عبور داده می شود و رنگی تزریق می شود که به اندام های داخلی اجازه می دهد در عکس اشعه X ظاهر شوند.

• ازوفاگوگاسترودئودنوسکوپی (اندوسکوپی فوقانی یا EGD):

EGD (اندوسکوپی بخش فوقانی) روشی است که اجازه می دهد پزشک با یک اندوسکوپ داخل مری، معده و دوازدهه معاینه کند. اندوسکوپ به داخل دهان و گلو، سپس به مری، معده و اثنی عشر هدایت می شود. اندوسکوپ به پزشک اجازه می دهد تا داخل این نواحی از بدن را مشاهده کند و نمونه ای از بافت برای بیوپسی بردارد.

• سیگموئیدوسکوپی:

سیگموئیدوسکوپی یک روش تشخیصی است که به پزشک اجازه می دهد تا داخل بخشی از روده بزرگ را بررسی کند و در شناسایی علل اسهال، درد شکم، یبوست، رشد غیرطبیعی و خونریزی مفید است. یک لوله کوتاه، منعطف و روشن، به نام سیگموئیدوسکوپ، از طریق راست روده وارد روده می شود. اسکوپ هوا را به داخل روده می دمد تا آن را باد کند و دیدن داخل آن را آسان تر کند.

سایر روش های تشخیص اختلالات گوارشی:

• مانومتری آنورکتال:

این آزمایش به تعیین قدرت عضلات راست روده و مقعد کمک می کند. این ماهیچه ها معمولا در فرایند دفع مدفوع و نگه داشتن مدفوع منقبض و منبسط می شود. مانومتری آنورکتال بیشتری برای ارزیابی ناهنجاری های آنورکتال و بیماری هیرشپرونگ مفید است. یک لوله کوچک در راست روده قرار داده می شود تا فشارهای اعمال شده توسط ماهیچه های اسفنکتری که به کانال حلقه می زنند اندازه گیری شود.

• مانومتری مری:

این آزمایش به تعیین قدرت ماهیچه های مری کمک می کند. در ارزیابی رفلاکس معده و ناهنجاری های بلع مفید است. یک لوله کوچک به داخل سوراخ بینی هدایت می شود، سپس به حلق و در نهایت به مری می رود. سپس فشاری که ماهیچه های مری در حالت استراحت تولید می کنند، اندازه گیری می شود.

• پایش pH مری:

مانیتور pH مری اسیدیته داخل مری را اندازه گیری می کند. این روش در ارزیابی بیماری رفلاکس معده به مری (GERD) مفید است. یک لوله پلاستیکی نازک در سوراخ بینی قرار میگیرد، به سمت پایین گلو هدایت می شود و سپس به مری می رود. لوله درست بالای اسفنکتر تحتانی مری متوقف می شود. این اسفنکتر در حد فاصل بین مری و معده است. در انتهای لوله در داخل مری حسگری وجود دارد که pH یا اسیدیته را اندازه گیری می کند. انتهای دیگر لوله در خارج از بدن به یک مانیتور متصل است که سطوح pH را برای یک دوره 24 تا 48 ساعته ثبت می کند.

توصیه می شود که در طی انجام این آزمایش بیمار فعالیت طبیعی انجام دهد، و علائم و نشانه های که بیمار تجربه می کند، یا فعالیت های که مشکوک به رفلاکس هستند مانند تهوع یا سرفه و هر گونه غذای مصرفی ثبت می شود. همچنین توصیه می شود که زمان، نوع، و مقدار غذای مصرفی ثبت شود. pH زمانی که ثبت شود، ارزیابی می شود و با فعالیت بیمار در آن دوره زمانی مقایسه می شود.

• آندوسکوپی کپسولی:

آندوسکوپی کپسولی به پزشک کمک می کند روده کوچک را معاینه کند، چون روش های سنتی مانند اندوسکوپی بخش فوقانی یا کولونوسکوپی نمی توانند به این بخش از روده برسد. این روش به شناسایی علل خونریزی، تشخیص پولیپ، بیماری التهابی روده، زخم و تومورهای روده کوچک مفید است. یک دستگاه حسگر روی شکم بیمار قرار می گیرد و یک PillCam بلعیده می شود.

PillCam به طور طبیعی از میان دستگاه گوارش عبور می کند در حالی که تصاویر ویدیویی را به یک ضبط کننده ارسال می کند. ضبط کننده اطلاعات به مدت 8 ساعت توسط یک کمربند به کمر بیمار بسته می شود. تصاویر روده کوچک از ضبط کننده به یک کامپیوتر منتقل می شود. این تصاویر توسط پزشک بر روی صفحه کامپیوتر بررسی می شود. به طور معمول، PillCam از روده بزرگ عبور می کند و در مدت 24 ساعت از مدفوع دفع می شود.

• مانومتری معده:

این آزمایش فعالیت الکتریکی و عضلانی معده را اندازه گیری می کند. پزشک یک لوله نازک را از گلوی بیمار به معده عبور می دهد. این لوله حاوی سیمی است که فعالیت الکتریکی و عضلانی معده را هنگام هضم غذاها و مایعات اندازه گیری می کند. این اندازه گیری به نحوی عملکرد معده و تاخیر در هضم غذا کمک می کند.

• کلانژیوپانکراتوگرافی رزونانس مغناطیسی (MRCP):

در این آزمایش از تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) برای عکسبرداری از مجاری صفراوی استفاده می شود. این دستگاه از امواج رادیویی و آهنربا برای اسکن اندام ها و بافت های داخلی استفاده می کند.

مطالب مشابه:

خستگی و مشکلات گوارشی

شایع ترین علائم بیماری سلیاک

بیماری سلیاک چیست؟

هیپرکلسترولمی خانوادگی

ذات الریه (پنومونی)