دیاستاز رکتوس شکمی

دیاستاز رکتوس شکمی (RAD؛ دیاستاز رکتی، انحراف عضله راست شکمی، جدایی عضلات شکمی) یک اصطلاح آناتومیک است، که وضعیتی را توصیف می کند که در آن دو عضله راست روده با یک فاصله غیر طبیعی از هم جدا می شوند.

شکاف شکم به دلیل انبساط عضلات و بافت های همبند در دوران بارداری ایجاد می شود و از وسط شکم (دیواره شکم) می‌گذرد. دیاستاز رکتوس شکمی به دلیل انبساط ماهیچه‌های شکم در دوران بارداری ایجاد می‌شود. این بیماری بسیار شایع است و بیش از 30 درصد از زنان را پس از زایمان تحت تاثیر قرار می دهد. علاوه بر این، با تمرینات مناسب می توان عضلات شکم را تقویت کرد و به حالت اولیه برگرداند.

همانطور که رحم در دوران بارداری منبسط می شود، شکم کشیده شده و خط آلبا نازک شده و از هم جدا می شود. این نوار بافت با فشار دادن به بیرون پهن تر می شود.

هنگامی که فرد نوزاد خود را به دنیا می آورد، خط آلبا می تواند بهبود یابد و دوباره به هم برگردد چراکه  بسیار الاستیک است و پشت را جمع می کند (مانند یک نوار لاستیکی). زمانی که بافت به دلیل کشش بیش از حد خاصیت ارتجاعی خود را از دست می دهد، شکاف شکم آنطور که باید جمع نمی شود. این دیاستاز رکتی است.

اگر فردی دیاستاز دارد، ممکن است به نظر برسد که شکم او دقیقاً در بالا یا زیر ناف بیرون زدگی دارد و باعث می شود ماه ها یا سال ها پس از زایمان باردار به نظر برسد.

چرا دیاستاز رکتی اتفاق می افتد؟

بارداری فشار زیادی به شکم وارد می کند. شکم از عضلات چپ و راست شکم و نوار نازکی از بافت همبند (linea alba) در بین آن تشکیل شده است. عضلات شکم به سمت بیرون رانده شده و کشیده می شوند تا جایی برای کودک در حال رشد ایجاد کنند. دیاستاز رکتی زمانی رخ می دهد که خط، خطی آلبا بیش از حد کشیده شود و به هم برنگردد. سمت چپ و راست شکم از هم جدا می مانند. همچنین به آن “شکاف شکم” یا جدایی شکمی نیز گفته می شود.

چه کسانی به دیاستاز رکتی مبتلا می شوند؟

دیاستاز رکتی در زنان باردار و پس از زایمان شایع است (در مردان و نوزادان نیز مشاهده می شود). دیاستاز رکتی معمولا در سه ماهه سوم ایجاد می شود. فشار روی دیواره شکم افزایش می یابد زیرا کودک در این مدت به سرعت رشد می کند. اکثر مردم تا دوره پس از زایمان متوجه دیاستاز رکتی نمی شوند.

شیوع دیاستاز رکتوس شکمی :

Diastasis recti در زنان باردار و در دوران پس از زایمان بسیار شایع است. 60 درصد افراد را مبتلا می کند. معمولاً در عرض هشت هفته پس از زایمان برطرف می شود. حدود 40 درصد از کسانی که دیاستاز رکتی دارند هنوز تا شش ماه پس از زایمان دچار آن هستند.

علائم دیاستاز رکتوس شکمی:

بیشتر افراد تا زمان زایمان متوجه علائم دیاستاز رکتی نمی شوند. ممکن است در دوران بارداری دیاستاز رکتی داشته باشند، اما تشخیص آن سخت است، زیرا شکم کشیده شده است.

علائم شایع دیاستازیس راست روده در دوران پس از زایمان عبارتند از:

• یک برآمدگی قابل مشاهده یا “پوچ” که درست از بالا یا زیر ناف بیرون زده است.
• احساس نرمی یا ژله مانند: در اطراف ناف.
• هنگامی که عضلات شکم خود را منقبض می کنید.
• مشکل در بلند کردن اشیا، راه رفتن یا انجام کارهای روزمره.
• درد هنگام رابطه جنسی
• درد لگن.
• درد کمر.
• وضعیت بدنی ضعیف
• نشت ادرار هنگام عطسه یا سرفه.
• یبوست.
• احساس ضعف در شکم.

دیاستاز رکتی چه احساسی دارد؟

دیاستاز رکتوس شکمی دردناک نیست. ممکن است احساس درد همراه با برخی از عوارض جانبی دیاستاز داشته باشید، اما جداسازی شکم به خودی خود آسیبی ندارد. ممکن است هنگام انجام کارهای ساده، مانند: بلند کردن سبد لباس، ضعف در شکم یا مرکز بدن خود احساس کنید. برخی افراد هنگام انقباض عضلات شکم، بافتی ژله مانند را در فضای بین شکم چپ و راست احساس می کنند.

تشخیص وجود دیاستاز رکتوس شکمی:

برخی از علائم رایج وجود دارد که می تواند نشان دهد که دیاستاز رکتی دارید. یکی از شایع ترین علائم دیاستاز رکتی، برآمدگی در ناحیه میانی بدن است که حتی پس از ورزش یا کاهش وزن در دوران بارداری از بین نمی رود. علامت دیگر این است که وقتی به صندلی تکیه می‌دهید یا از تخت بلند می‌شوید، شکم شما مخروط یا گنبد است. شما می توانید به تنهایی دیاستاز رکتی را بررسی کنید، اما همیشه توصیه می شود که با پزشک در مورد علائم صحبت شود.

تشخیص:

پزشک  بررسی می‌کند که آیا دیاستاز وجود دارد، کجا قرار دارد و چقدر شدید است. دیاستاز رکتوس شکمی می تواند در بالای ناف، زیر ناف و در ناف ایجاد شود.

پزشک از دست ها و انگشتان خود برای احساس شکاف و توان عضلانی ناحیه شکم استفاده می کند. برخی از پزشکان ممکن است از سونوگرافی، نوار اندازه گیری یا ابزاری به نام کولیس برای اندازه گیری دقیق تر استفاده کنند. این معاینه معمولاً در ویزیت بعد از زایمان و قبل از انجام ورزش انجام می شود.

شکاف شکمی بزرگتر از 2 سانتی متر دیاستاز رکتی می باشد. دیاستاز رکتی نیز در عرض انگشت به عنوان مثال، جدا شدن دو یا سه انگشت اندازه گیری می شود.

پزشک ممکن است حرکاتی را برای دیاستاز رکتی توصیه کند یا ممکن است فرد را برای درمان اضافی به یک متخصص ارجاع دهد.

درمان:

برای رفع دیاستاز رکتوس شکمی، باید حرکات ملایمی انجام دهید که عضلات شکم را درگیر کند. قبل از شروع یک برنامه ورزشی، مطمئن شوید که برای دیاستاز رکتی ایمن است. با یک متخصص تناسب اندام یا فیزیوتراپیست که تجربه دیاستاز رکتی را دارد کار کنید. آنها می توانند یک برنامه درمانی ایجاد کنند تا مطمئن شوند که حرکات را به درستی انجام می دهید و در زمان مناسب به سمت حرکات چالش برانگیز پیش می روید.

برخی از حرکات خاص جدایی شکم را بدتر می کند. در طول دوره پس از زایمان، برخی اصلاحات وجود دارد که باید انجام دهید:

• از بلند کردن وسایل سنگین تر از جنین خودداری کنید.
• هنگام بلند شدن از رختخواب یا نشستن به پهلو، خود را بغلتانید. از بازوهای خود برای نشستن یا ایستادن خود استفاده کنید.
• از فعالیت ها و حرکاتی که شکم را به سمت بیرون می راند (مانند: کرانچ و دراز و نشست) صرف نظر کنید.

برخی از افراد برای کمک به نگه داشتن شکم و حمایت از کمر از وسایل اتصال (بندهای شکمی الاستیک) استفاده می کنند. استفاده از شکم بند نمی تواند دیاستاز رکتی را التیام بخشد و ماهیچه های مرکزی شما را تقویت نمی کند. این می تواند یادآور دیاستاز راست شکم شما باشد و وضعیت بدنی خوب را تقویت کند.

جراحی برای رفع دیاستاز رکتی:

رفع دیاستاز رکتی بدون جراحی امکان پذیر است. جراحی به ندرت برای رفع دیاستاز رکتی انجام می شود. پزشک فیزیوتراپی یا تمرینات در خانه را برای کمک به بهبود دیاستاز قبل از روش های جراحی توصیه می کنند. جراحی در موارد فتق (زمانی که عضوی از لاین آلبا عبور می‌کند) یا اگر زنی بخواهد جراحی دیاستاز رکتی (عمل جراحی شکم) داشته باشد، انجام می‌شود.

بهترین تمرینات برای دیاستاز رکتی چیست؟

بهترین تمرینات برای دیاستاز رکتی آنهایی هستند که عمق شکم را درگیر می کنند. بیشتر تمرینات دیاستاز رکتی شامل تنفس عمیق و حرکات آهسته و کنترل شده است. متأسفانه، بسیاری از رایج ترین تمرینات شکمی (مانند: کرانچ) می توانند دیاستاز شما را بدتر کنند. قبل از شروع تمرینات شکمی، از پزشک خود بخواهید که شما را از نظر دیاستاز رکتی بررسی کند.

پیشگیری از دیاستاز رکتی:

مقداری جدایی شکم طبیعی است و با بارداری انتظار می رود. کارهایی وجود دارد که می توانید برای کاهش خطر ابتلا به دیاستاز رکتی انجام دهید:

افزایش وزن سالم در دوران بارداری: ورزش و مصرف غذاهای سالم برای حفظ وزن در محدوده سالم.

وضعیت مناسب و تنفس عمیق: صاف بایستید و شانه های خود را به عقب برگردانید. نفس‌های عمیق بکشیدکه به دنده‌هایتان اجازه می‌دهد و نه فقط شکمتان را منبسط کنید.

تمرینات مرکزی ایمن: از ورزش هایی مانند: دراز و نشست و کرانچ که به شکم شما فشار وارد می کند، بعد از 12 هفته بارداری و پس از زایمان خودداری کنید.

هنگام بلند کردن فشار وارد نکنید: برخی از فعالیت‌های روزانه مانند: بلند کردن کیسه‌های مواد غذایی یا فرزندانتان می‌توانند فشار بی‌رویه به شکم شما وارد کنند.

هنگام برخاستن از رختخواب: اگر باردار یا در دوران پس از زایمان هستید، خود را به یک طرف بغلتانید و از بازوهای خود برای فشار دادن از رختخواب استفاده کنید.

عوارض دیاستاز رکتی:

در صورت عدم درمان یا در موارد شدید دیاستاز رکتی، عوارض می تواند شامل موارد زیر باشد:

• فتق ناف.
• افزایش کمردرد.
• درد هنگام رابطه جنسی.
• بی اختیاری ادرار.
• درد لگن.

مطالب مشابه:

هیسترکتومی کامل شکمی

آبسه شکمی

تورم شکم

فتق هیاتال

تیروئید پس از زایمان

منبع: my.clevelandclinic