دیورتیکولیت
دیورتیکول ها کیسه های کوچک و برآمده ای هستند که می توانند در پوشش دستگاه گوارش ایجاد شوند. آنها اغلب در قسمت پایین روده بزرگ (کولون) یافت می شوند. دیورتیکول ها به ویژه پس از 40 سالگی شایع هستند و به ندرت باعث ایجاد مشکل می شوند.
وجود دیورتیکول به عنوان دیورتیکولوز شناخته می شود. هنگامی که یک یا چند کیسه ملتهب می شوند و در برخی موارد عفونی شوند، این وضعیت به عنوان دیورتیکولیت شناخته می شود. دیورتیکولیت می تواند باعث درد شدید شکم، تب، حالت تهوع و تغییر قابل توجهی در عادات روده شود.
این بیماری خفیف با استراحت، تغییر در رژیم غذایی و آنتی بیوتیک قابل درمان است. دیورتیکولیت شدید یا عودکننده ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.
علائم و نشانه های دیورتیکولیت عبارتند از:
- درد، که ممکن است ثابت باشد و برای چند روز ادامه داشته باشد. سمت چپ پایین شکم محل معمول درد است. اما گاهی اوقات سمت راست شکم به خصوص در افراد آسیایی تبار درد بیشتری حس می شود.
- تهوع و استفراغ
- تب
- حساسیت شکمی
- یبوست
- اسهال (کمتر شایع است)
- گاهی اوقات وجود خون در مدفوع
چه زمانی باید به پزشک مراجعه شود؟
هر زمان که شکم درد مداوم و بدون دلیل داشتید به پزشک مراجعه کنید، به ویژه اگر تب و یبوست یا اسهال نیز دارید.
علل:
دیورتیکول ها معمولا زمانی ایجاد می شوند که مکان های ضعیف در روده بزرگ تحت فشار قرار بگیرند. این باعث می شود کیسه های به اندازه تیله (مهره های شیشه ای) از دیواره روده بزرگ بیرون بزنند. دیورتیکولیت زمانی رخ می دهد که دیورتیکول پاره می شود و در نتیجه التهاب و در برخی موارد عفونت ایجاد می شود.
فاکتورهای خطر:
فاکتورهای متعددی ممکن است خطر ابتلا به دیورتیکولیت را افزایش دهند:
- افزایش سن: بروز دیورتیکولیت با افزایش سن افزایش می یابد.
- چاقی: اضافه وزن شدید احتمال ابتلا به دیورتیکولیت را افزایش می دهد.
- سیگار کشیدن: احتمال ابتلا به دیورتیکولیت در افرادی که سیگار می کشند بیشتر از افراد غیرسیگاری است.
- عدم ورزش: به نظر می رسد ورزش خطر ابتلا به دیورتیکولیت را کاهش می دهد.
- رژیم غذایی سرشار از چربی حیوانی و کم فیبر: به نظر می رسد یک رژیم غذایی کم فیبر در ترکیب با مصرف زیاد چربی حیوانی خطر ابتلا به دیورتیکولیت را افزایش می دهد، با این وجود نقش فیبر کم به تنهایی مشخص نیست.
- برخی داروها: برخی داروها با افزایش خطر ابتلا به دیورتیکولیت ارتباط دارند از جمله استروئیدها، مواد مخدر و داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن
آزمایشات برای بیماری دیورتیکول و دیورتیکولیت
از آنجا که بیماری های سندرم روده تحریک پذیر (IBS)، بیماری سلیاک یا سرطان روده اغلب علائم بسیار مشابهی با بیماری دیورتیکولیت دارند، پزشک قبل از تشخیص قطعی بیماری دیورتیکولیت ابتدا سعی می کند وجود سایر بیماری ها را رد کند. بنابراین ممکن است درخواست انجام آزمایش خون، کولونوسکوپی، سی تی اسکن بدهد.
عوارض:
حدود 25 درصد از افراد مبتلا به دیورتیکولیت حاد دچار عوارض می شوند که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- آبسه که با جمع شدن چرک در کیسه ایجاد می شود.
- انسداد در روده ناشی از جای زخم
- فیستول بین بخش های روده یا روده و سایر اندام ها.
- اگر کیسه عفونی یا ملتهب پاره شود و محتویات روده به داخل حفره شکم بریزد، ممکن است پریتونیت رخ دهد. پریتونیت یک وضعیت اورژانس پزشکی است و نیاز به مراقبت فوری دارد.
درمان بیماری دیورتیکول و دیورتیکولیت:
درمان دیورتیکول:
- رژیم غذایی: یک رژیم غذایی با فیبر بالا ممکن است به کاهش علائم بیماری دیورتیکول کمک کند و از ابتلا به دیورتیکولیت جلوگیری کند.
به طور کلی، افراد بزرگسال باید 30 گرم فیبر در روز مصرف کنند. منابع خوب فیبر شامل میوه های تازه و خشک، سبزیجات، لوبیا و حبوبات، آجیل، غلات و غذاهای نشاسته ای است. مکمل های فیبر در داروخانه ها یا فروشگاه های مواد غذایی در دسترس هستند. این مکمل های فیبر معمولا به شکل کیسه های پودری هستند که معمولا با آب مخلوط می شوند.
افزایش تدریجی مصرف فیبر در طی چند هفته و نوشیدن مایعات زیاد می تواند به جلوگیری از عوارض جانبی مرتبط با رژیم غذایی پرفیبر مانند نفخ کمک کند.
- داروها: می توان از پاراستامول برای تسکین درد استفاده کرد. برخی مسکن ها از جمله آسپرین، ایبوپروفن نباید به طور منظم مصرف شوند زیرا می توانند باعث ناراحتی معده شوند. در این مورد با پزشک یا متخصص داروساز مشورت کنید. پزشک ممکن است برای شما یک ملین حجیم کننده برای کمک به کاهش یبوست یا اسهال تجویز کند.
درمان دیورتیکولیت:
- رژیم غذایی: اگر دیورتیکولیت دارید، پزشک ممکن است توصیه کند چند روز از رژیم غذایی حاوی مایعات استفاده کنید تا علائم شما بهبود یابد.
در دوران نقاهت باید از یک رژیم غذایی کم فیبر استفاده کنید تا به سیستم گوارشی خود استراحت دهید.
پس از برطرف شدن علائم، می توانید به یک رژیم غذایی با فیبر بالاتر بازگردید تا در نهایت میزان فیبر رژیم غذایی خود را به حدد 30 گرم در روز برسانید.
- دارو: دیورتیکولیت معمولا با آنتی بیوتیک هایی که پزشک تجویز می کند درمان می شود.
برای تسکین هر گونه درد می توانید پاراستامول مصرف کنید. اگر پاراستامول به تنهایی موثر نیست با پزشک خود مشورت کنید.
موارد جدی تر دیورتیکولیت ممکن است نیاز به درمان بیمارستانی داشته باشد. در بیمارستان احتمالا آنتی بیوتیک تزریق می کنند و با استفاده از لوله ای که مستقیما به وریدتان متصل است، تغذیه می شوید و آب کافی بدن تامین می شود. همچنین اگر پاراستامول به اندازه کافی مفید نباشد ممکن است مسکن های قوی تری برای شما تجویز شود.
- جراحی: در برخی موارد نادر، ممکن است برای درمان عوارض جدی دیورتیکولیت نیاز به جراحی باشد. جراحی معمولا شامل برداشتن بخش آسیب دیده روده بزرگ است. این عمل به عنوان کولکتومی شناخته می شود. این درمان برای عوارض نادر مانند فیستول، پریتونیت یا انسداد روده بکار می رود.
پس از کولکتومی ممکن است کولوستومی موقت یا دائمی داشته باشید. کولوستومی عمل جراحی است که از طریق آن انتهای روده بزرگ یا کولون را از دیواره شکم بیرون می آورند.
شایع ترین عارضه دیورتیکولیت ایجاد آبسه است. که معمولا با طریق پوست تخلیه می شود.
پیشگیری:
برای کمک به پیشگیری از دیورتیکولیت:
- به طور منظم ورزش کنید. ورزش عملکرد طبیعی روده را بهبود می بخشد و فشار داخل روده بزرگ را کاهش می دهد. سعی کنید هر روز حداقل 30 دقیقه ورزش کنید.
- فیبر بیشتری بخورید. رژیم غذایی با فیبر بالا خطر ابتلا به دیورتیکولیت را کاهش می دهد. غذاهای غنی از فیبر، مانند میوه ها و سبزیجات تازه و غلات کامل، مواد زائد را نرم کرده و به عبور سریعتر از روده بزرگ کمک می کنند. خوردن دانه ها و آجیل در کاهش ابتلا به دیورتیکولیت ارتباطی ندارد.
- مایعات بیشتری بنوشید. فیبر با جذب آب و افزایش مواد زائد نرم و حجیم در روده بزرگ عمل می کند. ولی اگر مایعات کافی برای جایگزینی مواد جذب شده مصرف نکنید، فیبر ممکن است باعث یبوست شود.
- از سیگار کشیدن خوداری کنید. سیگار کشیدن با افزایش خطر دیورتیکولیت همراه است.
مطالب مشابه:
