سندرم دامپینگ
سندرم دامپینگ که گاهی تخلیه سریع معده نامیده می شود وضعیتی است که در آن غذا خیلی سریع از معده به اثنی عشر منتقل می شود، باعث ایجاد سندرم دامپینگ می شود.
این سندرم شامل گروهی از علائم مانند: اسهال، حالت تهوع و احساس سبکی سر یا خستگی بعد از غذا است که در اثر تخلیه سریع معده ایجاد می شود.
دستگاه گوارش هورمون هایی را تولید و ترشح می کند که نحوه عملکرد دستگاه گوارش را کنترل می کنند. وقتی غذا خیلی سریع از معده به دوازدهه منتقل می شود، دستگاه گوارش هورمون های بیشتری نسبت به حالت عادی ترشح می‌کند. مایع همچنین از جریان خون به روده کوچک حرکت می کند. متخصصان معتقدند که هورمون های اضافی و حرکت مایع به روده کوچک باعث علائم سندرم دامپینگ اولیه می شود. همچنین طبق نظر آن ها این هورمون های اضافی ممکن است باعث تولید بیش از حد هورمون انسولین توسط لوزالمعده شود. انسولین بیش از حد می تواند منجر به کاهش گلوکز خون 1 تا 3 ساعت پس از غذا شود و باعث علائم سندرم دامپینگ دیرهنگام شود.
آیا اشکال مختلفی از سندرم دامپینگ وجود دارد؟
این سندرم دو شکل دارد:
- سندرم دامپینگ اولیه، که در آن علائم ظرف 30 دقیقه پس از خوردن غذا مشاهده می شود.
- سندرم دامپینگ ثانویه، که در آن علائم 1 تا 3 ساعت پس از صرف غذا بروز میابد.
هردو شکل این سندرم علائم متفاوتی به دنبال دارند.
میزان شیوع:
از هر 10 نفری که جراحی معده انجام می دهند، 1 نفر به این سندرم مبتلا می شوند.
به عنوان مثال، این سندرم پس از جراحی بای پس معده نسبت به سایر انواع جراحی کاهش وزن که به آن جراحی متابولیک و چاقی نیز می گویند، شایع تر است.
همچنین رخ دادن این سندرم در مواردی که کل معده برداشته شده است بیشتر از زمانی که تنها بخشی از معده برداشته شده است، دیده می شود.
از طرفی سندرم دامپینگ اولیه نسبت به سندرم دامپینگ ثانویه شایع تر است. برخی افراد هر دو شکل را دارند.
در میان افراد مبتلا به این سندرم، از هر 4 نفر 1 نفر تنها به سندرم دامپینگ ثانویه مبتلا است.
علل:
- شایع ترین علت تخلیه سریع معده و سندرم دامپینگ، جراحی معده یا مری است. انواع جراحی که ممکن است منجر به این سندرم شود عبارتند از:
- جراحی کاهش وزن که به آن جراحی متابولیک و چاقی نیز می گویند، مانند: جراحی بای پس معده و جراحی اسلیو معده. این عمل ها به کاهش وزن افراد کمک می کند.
- ازوفاژکتومی، که جراحی برای برداشتن بخشی از مری است. پزشکان از این جراحی برای درمان مشکلات مری مانند: سرطان مری، پیوند خارجی NIH و مری بارت استفاده می کنند.
- فوندوپلیکاسیون، که جراحی برای دوختن بالای معده در اطراف مری است. پزشکان از این جراحی برای درمان بیماری ریفلاکس معده و فتق هیاتال استفاده می کنند.
- گاسترکتومی، که جراحی برای برداشتن تمام یا بخشی از معده است. پزشکان از این جراحی برای درمان سرطان معده، پیوند خارجی NIH و زخم معده استفاده می کنند.
- واگوتومی که جراحی برای بریدن عصب واگ در معده است تا معده اسید کمتری تولید کند. پزشکان از این جراحی برای درمان زخم معده استفاده می کنند.
- تخلیه سریع معده گاهی اوقات در افرادی که جراحی معده انجام نداده اند نیز اتفاق می افتد. به عنوان مثال، تخلیه سریع معده ممکن است در افرادی که این مشکل را دارند رخ دهد:
- اخیراً به دیابت مبتلا شده است، به ویژه دیابت نوع 2
- در صورت ابتلا به نارسایی برون ریز پانکراس، وضعیتی که در آن لوزالمعده به اندازه کافی آنزیم های خاص تولید نمی کند و باعث مشکلات گوارشی می شود.
- زخم اثنی عشر
- سندرم زولینگر-الیسون
- در برخی موارد، فرد مبتلا به سندرم تخلیه سریع معده است اما علت آن ناشناخته است.
علائم:
علائم سندرم دامپینگ اولیه و ثانویه متفاوت است. همچنین علائم ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد.
علائم سندرم دامپینگ اولیه:
علائم سندرم دامپینگ اولیه در عرض 30 دقیقه پس از خوردن غذا ظاهر می شود. ممکن است شامل علائم گوارشی باشد، مانند:
- اسهال
- احساس ناراحتی پری یا نفخ
- حالت تهوع
- درد و گرفتگی در شکم
همچنین علائم سندرم دامپینگ اولیه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- احساس سبکی سر یا غش کردن
- احساس خستگی یا نیاز به دراز کشیدن
- برافروختگی یا قرمز شدن صورت، گردن یا بالای سینه
- داشتن ضربان قلب سریع یا نامنظم
- سردرد
- تعریق
علائم سندرم دامپینگ ثانویه:
علائم سندرم دیرهنگام 1 تا 3 ساعت پس از صرف غذا ظاهر می شود. این علائم ناشی از پایین بودن گلوکز خون است که به آن قند خون پایین یا هیپوگلیسمی نیز گفته می شود.
ممکن است علائم سندرم دامپینگ ثانویه شامل موارد زیر باشد:
- احساس سبکی سر یا غش کردن
- احساس لرزش یا بی قراری
- احساس خستگی
- داشتن ضربان قلب سریع یا نامنظم
- مشکل در تمرکز
- تعریق
- ضعف
تشخیص سندرم دامپینگ:
پزشک سابقه پزشکی فرد، از جمله هرگونه سابقه جراحی معده یا مری را بررسی خواهد کرد ومعمولاً این سندرم را بر اساس علائم تشخیص می دهند. همچنین ممکن است آزمایشاتی مانند: آزمایش تحمل گلوکز خوراکی (GTT) یا اسکن تخلیه معده را برای تأیید تشخیص تجویز کند.
همچنین ممکن است پزشک آزمایش های اضافی مانند: آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی (GI) را برای بررسی ساختار مری، معده و روده کوچک و بررسی علائم سایر مشکلات سلامتی تجویز کند.
درمان:
پزشکان این سندرم را با توصیه به تغییراتی در نحوه و آنچه می خورید، داروها و در برخی موارد جراحی درمان می کنند. بسیاری از افراد مبتلا به سندرم دامپینگ علائم خفیفی دارند که به مرور زمان با تغییرات ساده در غذاخوردن و رژیم غذایی بهبود می یابند.
به طور کلی اولین قدم در درمان سندرم دامپینگ، تغییر نحوه و آنچه می خورید است. پزشک ممکن است تغییراتی مانند: مصرف شش وعده غذایی کوچک در روز را توصیه کند. همچنین ممکن است دراز کشیدن بعد از غذاخوردن و مصرف پروتئین، فیبر و چربی بیشتر توصیه شود.
عوارض:
برخی از افراد مبتلا به این سندرم شدید ممکن است برای جلوگیری از علائم از غذاخوردن اجتناب کنند و این عمل می تواند منجر به کاهش وزن و سوء تغذیه شود.
پیشگیری:
به طور کلی متخصصان روش بخصوصی برای پیشگیری از این سندرم پیدا نکرده اند. اگر سندرم دامپینگ دارید، ممکن است بتوانید با درمان هایی مانند تغییر عادات غذایی خود از علائم بعدی پیشگیری کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر هر یک از موارد زیر در مورد شما صدق می کند، لازم است به پزشک مراجعه کنید:
- علائم و نشانه هایی را تجربه می کنید که ممکن است به دلیل سندرم دامپینگ باشد، حتی اگر جراحی نکرده باشید.
- علائم شما با تغییرات رژیم غذایی کنترل نمی شود.
- همچنین شما به دلیل سندروم دامپینگ مقادیر زیادی وزن از دست می دهید. ممکن است پزشک شما را به یک متخصص تغذیه معرفی کند تا به شما در ایجاد یک برنامه غذایی کمک کند.
مطالب مشابه:
اختلالات رایج گوارشی
5 مشکل اصلی گوارشی در مردان
تومور استرومایی گوارشی (GIST)
فتق هیاتال
سندرم سوء جذب
منبع: niddk.nih
