کلسترول بالا
کلسترول ماده ای مومی است که در خون یافت می شود. بدن برای ساخت سلول های سالم نیاز به کلسترول دارد اما سطوح بالای آن می تواند باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری قلبی شود. با افزایش کلسترول، رسوبات چربی در عروق خونی ایجاد می شود. در نهایت این رسوبات رشد می کنند و عبور خون از میان شریان ها را دشوار می کند. گاهی اوقات، این رسوبات می توانند ناگهان بشکنند و لخته ای تشکیل دهند که باعث حمله قلبی یا سکته می شود. کلسترول بالا می تواند ارثی باشد، اما اغلب ناشی از سبک زندگی ناسالم است، که قابل پیشگیری و درمان است. یک رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و برخی اوقات داروها می توانند به کاهش میزان کلسترول کمک کنند.
علائم
این مشکل علائمی ندارد. تست خون تنها روش برای تشخیص آن است.
چه زمانی به پزشک مراجعه شود؟
بر طبق انستیتو خون، ریه و قلب ملی ایالات متحده امریکا (NHLBI)، اولین غربالگری کلسترول یک فرد باید در سنین 9 تا 11 سالگی انجام شود و سپس هر پنج سال یک بار پس از آن تکرار شود. NHLBI توصیه می کند که برای مردان 45 تا 65 سال و برای زنان 55 تا 65 سال، غربالگری کلسترول هر یک تا دو سال یکبار انجام شود. برای افراد بالای 65 سال باید به طور سالانه آزمایش انجام شود. اگر نتیجه آزمایش در طیف مطلوب نیست، پزشک ممکن است اندازه گیری های بیشتری را درخواست بدهد. اگر سابقه خانوادگی کلسترول بالا، بیماری قلبی یا سایر فاکتورهای خطر مانند دیابت یا فشار خون بالا را داشته باشید، پزشک ممکن است توصیه کند در بازه زمانی کوتاه تری آزمایشات تکرار شوند.
علل:
کلسترول از طریق خون منتقل می شود، و به پروتئین ها می چسبد. این ترکیب پروتئین و کلسترول لیپوپروتئین نامیده می شود.
بر اساس وزن لیپوپروتئینی که آن را حمل می کند، انواع مختلفی از کلسترول وجود دارد:
- لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL): LDL یا «کلسترول بد»، ذرات کلسترول را در سراسر بدن حمل می کند. کلسترول LDL در دیواره های عروق جمع می شود و آنها را سخت و باریک می کند.
- لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL): HDL، «کلسترول خوب»، کلسترول اضافی را جمع می کند و آن را به کبد باز می گرداند.
پروفایل لیپید معمولا میزان تری گلیسرید را نیز اندازه گیری می کند، که نوعی از چربی خون است. سطوح بالای تری گلیسرید نیز می تواند باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی باشد.
فاکتورهای که شما می توانید کنترل کنید مانند عدم فعالیت، چاقی و رژیم غذایی ناسالم، با سطوح مضر تری گلیسیرید و LDL در خون ارتباط دارند. برخی فاکتورهای که خارج از کنترل شما هستند نیز ممکن است در این زمینه نقش داشته باشند. برای مثال ژنتیک شما ممکن است باعث شود بدن در حذف LDL از خون یا برگرداندن آن به کبد مشکل داشته باشد.
برخی بیماری ها که می توانند باعث ایجاد سطوح ناسالم کلسترول شود عبارتند از:
- بیماری مزمن کلیه
- دیابت
- HIV/ADIS
- کم کاری تیروئید
- لوپوس
سطوح کلسترول همچنین می تواند با برخی از انواع داروهایی که ممکن است برای سایر مشکلات سلامتی مصرف می شود، بدتر شود، مانند:
- آکنه
- سرطان
- فشار خون بالا
- HIV/AIDS
- آریتمی های قلبی
- پیوند اندام
فاکتورهای خطر:
فاکتورهای که می توانند باعث افزایش سطوح ناسالم شوند عبارتند از:
- رژیم غذایی ضعیف: خوردن مقادیر زیاد اسیدهای چرب اشباع یا ترانس می تواند باعث ایجاد سطوح ناسالم شود. چربی های اشباع در تکه های چرب گوشت و لبنیات پرچرب یافت می شود. چربی های ترانس اغلب در میان وعده ها یا دسرهای بسته بندی شده یافت می شود.
- چاقی: شاخص توده بدنی (BMI) 3 یا بالاتر باعث افزایش خطر کلسترول بالا می شود.
- عدم ورزش: ورزش به HDL بدن کمک می کند.
- سیگار کشیدن: سیگار کشیدن ممکن است باعث کاهش سطوح HDL شود.
- الکل: نوشیدن بیش از حد الکل می تواند سطح کلسترول تام (کل) را افزایش دهد.
- سن: حتی کودکان خردسال می توانند کلسترول ناسالم داشته باشند، اما در افراد بالای 40 سال شایع تر است. با افزایش سن کبد توانایی کمتری در حذف LDL دارد.
عوارض:
کلسترول بالا می تواند باعث تجمع خطرناک این چربی و سایر رسوبات در دیواره عروق شود (آرترواسکلروز).
این رسوبات (پلاک ها) می توانند جریان خون از میان عروق را کاهش دهند که می تواند باعث بروز عوارضی مانند:
- درد قفسه سینه: اگر عروقی که خون قلب شما را تامین می کنند (شریان های کرونری) تحت تاثیر قرار بگیرند، شما ممکن است درد قفسه سینه (آنژین) و سایر علائم بیماری عروق کرونر را داشته باشید.
- حمله قلبی: اگر پلاک ها پاره شوند، لخته خونی می تواند در محل پارگی پلاک شکل گیرد و این لخته مسیر جریان خون را مسدود می کند یا آزاد می شود و شریان را در پایین دست مسدود می کند. اگر جریان خون در بخشی از قلب شما متوقف شود، دچار حمله قلبی خواهید شد.
- سکته: مشابه حمله قلبی، سکته مغزی زمانی رخ می دهد که لخته خون جریان خون را در بخشی از مغز مسدود می کند.
پیشگیری:
همان تغییرات سبک زندگی سالم برای قلب که می تواند کلسترول را کاهش دهد در مرحله اول می تواند از افزایش سطوح آن و ایجاد کلسترول بالا جلوگیری کند.
برای پیشگیری از کلسترول بالا شما می توانید:
- رژیم کم نمک بخورید که بر میوه ها، سبزیجات و غلات کامل تاکید دارد.
- مقدار چربی های حیوانی را محدود کنید و در حد اعتدال از چربی های خوب استفاده کنید.
- وزن اضافی را کاهش دهید و برای حفظ یک وزن سالم تلاش کنید.
- سیگار کشیدن را ترک کنید.
- اکثر روزهای هفته حداقل 30 دقیقه ورزش کنید.
- در حد اعتدال الکل بنوشید یا کلا نوشیدن الکل را ترک کنید.
- استرس خود را کنترل کنید
تشخیص:
آزمایش خون برای بررسی سطح کلسترول به عنوان پروفایل یا پنل لیپیدی شناخته می شود و معمولا موارد زیر را گزارش می کند:
- کلسترول تام یا کل
- کلسترول LDL
- کلسترول HDL
- تری گلیسریدها – نوعی از چربی خون
برای انجام این تست معمولا نیاز است حداقل 9 الی 12 ساعت قبل از انجام آزمایش ناشتا باشید یعنی غذا نخورید و مایعات ننوشید. برخی تست های کلسترول نیازی به ناشتا بودن ندارد، بنابراین برای انجام تست از راهنمایی های پزشک پیروی کنید.
تفسیر اعداد نتیجه آزمایش:
در ایالات متحده امریکا سطوح کلسترول بر حسب میلی گرم (mg) کلسترول بر دسی لیتر (dL) خون گزارش می شود. در کانادا و بسیاری کشورهای اروپایی بر حسب میلی مول بر لیتر (mmol/L) گزارش می شود. برای تفسیر نتایج آزمایش خود می توانید از این دستورالعمل کلی و عمومی استفاده کنید اما بهتر است نتایج را به پزشک خود اطلاع دهید و در مورد نتایج و تفسیر آنها با او مشورت کنید.
دستورالعمل های کانادا و اروپا اندکی با دستورالعمل های امریکا متفاوت است . این مطلب بر اساس دستورالعمل های امریکا تهیه شده است.
دستورالعمل های کانادا و اروپا اندکی با دستورالعمل های امریکا متفاوت است. در این مطلب از دستورالعمل های امریکا استفاده شده است.
دستورالعمل های کانادا و اروپا اندکی با دستورالعمل های امریکا متفاوت است. در این مطلب از دستورالعمل های امریکا استفاده شده است.
دستورالعمل های کانادا و اروپا اندکی با دستورالعمل های امریکا متفاوت است. در این مطلب از دستورالعمل های امریکا استفاده میشود.
کودکان و تست کلسترول:
برای اکثر کودکان، موسسه ملی خون، ریه و قلب امریکا توصیه می کند یک تست غربالگری کلسترول در سنین 9 و 11 انجام شود، و سپس هر پنج سال یک بار تکرار شود.
اگر کودک دارای سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری قلبی زودرس یا سابقه شخصی چاقی یا دیابت را داشته باشد، ممکن است پزشک آزمایش زودتر یا تکرار بیشتر را توصیه کند.
درمان کلسترول بالا:
تغییرات سبک زندگی مانند ورزش کردن و مصرف غذای سالم اولین خط دفاعی علیه این بیماری باشد. اما اگر این تغییرات مهم سبک زندگی را انجام دادید و سطوح کلسترول همچنان بالاست، پزشک ممکن است دارو تجویز کند. انتخاب دارو و ترکیب داروها به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد، از جمله فاکتورهای خطر شخصی مانند سن، عوارض احتمالی دارو یا مشکلات سلامتی.
انتخاب های شایع عبارتند از:
- استاتین ها: استاتین ها ماده ای که کبد برای ساخت کلسترول نیاز دارد را مسدود می کنند. این باعث میشود که کبد این بیماری را از خون دفع کند. از جمله داروهای استاتین شامل: آتروواستاتین، فلوواستاتین، لوواستاتین، پیتاواستاتین، پراواستاتین، روزوواستاتین، و سیمواستاتین.
- مهارکننده های جذب کلسترول: روده کوچک کلسترول را از مواد غذایی جذب می کند و در جریان خون آزاد می کند. ازتیمایب با محدود کردن جذب کلسترول رژیم غذایی به کاهش سطح آن در خون کمک می کند. ازتیمایب می تواند همراه با داروهای استاتین استفاده شود.
- اسید بمپدوئیک: این یک داروی جدیدتر است که بسیار شبیه به استاتین ها عمل می کند اما احتمال ایجاد درد عضله کمتر است. افزودن اسید بمپدوئیک به حداکثر دوز مصرفی استاتین می تواند به کاهش قابل توجه LDL کمک کند. داروی ترکیبی حاوی هر دو ازتیمایب و اسید بمپدوئیک نیز در دسترس است.
- رزین های متصل شونده به اسید صفراوی: کبد از کلسترول برای ساخت اسیدهای صفراوی استفاده می کند. این ماده برای هضم مورد نیاز است. داروهای کلستیرامین، کولسولام، و کولستیپول به طور غیر مستقیم با اتصال به اسیدهای صفراوی باعث کاهش سطح کلسترول می شوند. این کبد را به استفاده از کلسترول مازاد برای ساخت مقادیر بیشتری از اسیدهای صفراوی تحریک می کند که باعث کاهش سطح آن در خون می شود.
مهارکننده های PCSK9: این داروها می توانند به کبد در جذب مقدار بیشتری LDL کمک کنند، که باعث کاهش مقدار کلسترول در گردش خون میشود. Alirocumb و evolocumab ممکن است برای افرادی استفاده شوند که بیماری ژنتیکی دارند که باعث ایجاد سطوح بسیار بالای LDL می شود یا در افراد دارای سابقه بیماری کرونر که تحمل استاتین ها یا دیگر داروهای کلسترول را ندارند. این داروها هر چند هفته یک بار در زیر پوست تزریق می شوند و گران قیمت هستند.