آزمایش ANA
چه چیزی در آزمایش ANA بررسی می شود؟
آزمایش ANA حضور آنتی بادی های ضد آنتی ژن هسته ای (ANA) را در خون شناسایی می کند. آنتی بادی های ضد آنتی ژن هسته ای توسط سیستم ایمنی، در زمانی که بدن توانایی شناسایی ذرات خودی از غیر خودی را ندارد، تولید می شوند. این اتو آنتی بادی ها ممکن است به سلول های خود بدن حمله کنند که سبب ایجاد علائم و نشانه هایی مانند تورم عضو و بافت، مفاصل و درد ماهیچه ای و تب می شود.
حضور ANA می تواند مارکری از فرآیند اتو ایمن باشد و به اختلالات خود ایمنی مرتبط می شود. اما بیشتر در اختلال خود ایمنی systemic lupus erythematosus (جزو بیماری های روماتولوژی می باشد) دیده می شود. برای انجام آزمایش ANA، نمونه خون از رگ گرفته می شود و نیازی به ناشتایی ندارد. روش های آزمایشگاهی موجود برای آزمایش ANA عمدتا به دو روش فلورسانس غیر مستقیم (IF) و الایزا (ELISA) می باشد. اینکه کدام روش مورد استفاده قرار بگیرد، بسته به الگوی ارجاع پزشک یا آزمایشگاه مربوطه می باشد.
آزمایش ANA در آزمایشگاه آرمین به صورت پروفایل ANA profile3 (IgG) جهت تعیین آنتی بادی های بر علیه 15 آنتی ژن زیر قابل انجام می باشد:
nRNP/Sm
Sm
SS-A
Ro-52
SS-B
Scl-70
PM-Scl
Jo-1
PCNA
dsDNA
Nucleosome
Histones
Ribisomal P-proteins
AMA M3
CENP B
ANA Profile برای تشخیص بیماری های زیر (بیماری های روماتولوژی) استفاده می شود:
1. درماتومیوزیت Dermatomyositis
Dermatomyositis (جزو بیماری های روماتولوژی می باشد) یک بیماری خود ایمن التهابی نادر است. علائم رایج آن شامل خارش پوست، ضعف ماهیچه ها و یا ماهیچه های ملتهب است. این شرایط می تواند کودکان و بزرگسالان را تحت تاثیر قرار دهد. در بزرگسالان، dermatomyositis معمولا در اواخر دهه 40 تا اوایل دهه 60 رخ می دهد. در کودکان، این اغلب بین 5 تا 15 سالگی رخ می دهد. همچنین این بیماری خانم ها را بیشتر از آقایان مبتلا می کند.
علائم Dermatomyositis:
در بیشتر موارد، اولین نشانه، جوش های پوستی بر روی صورت، چشم ها، سینه، ناخن، بند انگشت، زانوها و یا آرنج است. جوش ها، تکه تکه و معمولا رنگ بنفش متمایل به آبی است. همچنین ممکن است بدن ضعف عضلانی داشته باشد که در طی هفته ها یا ماه ها بدتر می شود. این ضعف ماهیچه معمولا در گردن، بازو و یا باسن هاست و می تواند در هر دو طرف بدن احساس شود.
از دیگر علائم آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد ماهیچه ها
- التهاب ماهیچه ای
- مشکلات ریوی
- رسوب کلسیم زیر پوست (مخصوصا در کودکان)
- احساس خستگی و کوفتگی
- کاهش وزن غیرطبیعی
- تب
2. سیروز صفراوی اولیه (PBC)
این بیماری که قبلا به عنوان سیروز صفراوی اولیه شناخته می شد، یک بیماری خود ایمن ناشی از آسیب به مجاری صفراوی در کبد است که در خانم ها بیشتر از آقایان و در سنین 30 تا 60 سال بروز می کند. مجاری صفراوی، کانال های کوچکی هستند که مایع گوارشی یا صفرا را از کبد به روده کوچک حمل می کنند. در روده، صفرا به شکستن چربی و جذب ویتامین های محلول در چربی مانند A,D,E,K کمک می کند. آسیب به مجاری صفراوی اجازه می دهد که صفرا وارد کبد شود. در طول زمان، صفرا انباشته شده و به کبد آسیب می رساند. این بیماری می تواند منجر به زخمی شدن دائمی کبد و سیروز شود. افراد مبتلا به PBC ممکن است هیچ گونه علائمی را به مدت 10 سال ایجاد نکنند.
علائم سیروز صفراوی:
نشانه های اولیه سیروز صفراوی اغلب خستگی، خشکی دهان و چشم ها همراه با خارش پوست است. علائم بعدی شامل درد شکم، تیره شدن پوست، کاهش اشتها، کاهش وزن، برآمدگی های زرد یا سفید روی پوست یا چشم ها، تورم شکم و پاها و مچ ها، اسهال و شکستگی استخوان ها است.
3. اسکلروز سیستمیک Systemic Sclerosis
بیماری Systemic Sclerosis، یک بیماری خود ایمن روماتوئیدی است که در اثر تولید و تجمع بیش از اندازه کلاژنی به نام فیبروز، در ارگان های داخلی و با آسیب به شریان های کوچک ایجاد می شود. بیماری Systemic sclerosis بر روی اندام های داخلی نظیر ریه ها، قلب، کلیه ها، دستگاه عضلانی و دستگاه گوارش تاثیر می گذارد. Sclerosis پوست یک نشانه اصلی این بیماری است.
این بیماری بر اساس میزان درگیری پوست به دو گروه محدود (LcSSc) و گسترده (dsSSc) تقسیم می شود. بیماران دارای فیبروز پوستی در نواحی صورت و دست و پاها ( دور تا دور زانوها و آرنج ها) در گروه LcSSc قرار می گیرند. LcSSc روند پیشرفت کندی دارد و از پوست شروع شده اما به پوست محدود نمیشود. در حالی که بیمارانی که فیبروز در نواحی ستون فقرات دارند، در گروه پر خطر (dsSSc) قرار می گیرند.
علائم Systemic Sclerosis:
- ریزش مو
- رسوب کلسیم زیر پوست
- درد مفاصل
- تنگی نفس
- سرفه خشک
- اسهال
- مشکل در بلع
- رفلاکس مری
4. سندرم شوگرن (SS)
سندرم شوگرن یک بیماری خود ایمن (جزو بیماری روماتولوژی می باشد) است که سیستم ایمنی بدن به غدد اشک و بزاق حمله کرده و باعث خشکی دهان و چشم ها و مکان های دیگر مانند بینی، گلو و پوست نیز می شود. همچنین بخش های دیگر بدن شامل مفاصل، ریه ها، رگ های خونی، اندام های گوارشی و اعصاب نیز درگیر می شوند. SS معمولا با عنوان “درجه اول” یا “ثانویه” طبقه بندی می شود.
نوع اولیه این بیماری به خودی خود رخ می دهد و سندرم شوگرن ثانویه زمانی رخ ی دهد که یک بیماری بافتی مرتبط نیز رخ می دهد. بیماری سندروم شوگرن در خانم ها بیشتر رخ می دهد و معمولا بعد از 40 سالگی شروع می شود و گاهی اوقات با بیماری های آرتریت روماتویید و لوپوس در ارتباط است.
در حالیکه علت دقیق این بیماری مشخص نیست، اما گفته می شود که علت آن شامل ترکیبی از ژنتیک و یک محرک محیطی مانند قرار گرفتن در معرض ویروس یا باکتری است.
5. لوپوس اریتماتوی سیستمیک (SLE):
نام دیگر این بیماری لوپوس (جزو بیماری های روماتولوژی می باشد) است. SLE یک بیماری خود ایمن مزمن است که می تواند ارگان های متعددی به خصوص پوست، مفاصل، خون، کلیه ها و سیستم عصبی مرکزی را در بدن درگیر کند.
علائم لوپوس
لوپوس (جزو بیماری های روماتولوژی می باشد) ممکن است با بروز علائم جدیدی که به تدریج در طی هفته ها، ماه ها و یا حتی سال ها ظاهر می شود، شروع شود. از شایع ترین علائم اولیه لوپوس در کودکان، خستگی مفرط و کسل بودن می باشد. بسیاری از کودکان مبتلا به لوپوس، تب متناوب و یا دائمی، کاهش وزن و کاهش اشتها دارند. با گذشت زمان، اکثر کودکان علائم اختصاصی بیماری را که در نتیجه درگیری یک یا چند عضو به وجود می آید، را نشان دهند.
درگیری پوست و مخاط بسیار شایع است و ممکن است شامل بثورات جلدی متنوع، حساسیت به نور، یا زخم های داخل دهان و بینی باشد. بثورات “بال پروانه ای” تیپیک که از روی بینی و گونه ها می گذرد، در یک سوم تا نیمی از کودکان مبتلا دیده می شود. گاهی افزایش ریزش مو دیده می شود. بعد از تماس با سرما، رنگ دست ها از قرمز به سفید و سپس آبی تغییر می یابد (پدیده رینود).
همچنین علائم شامل سفتی مفاصل، درد عضله، کم خونی، سهولت در خون مردگی با ضربه های خفیف، سردرد، تشنج و درد سینه می باشد. در اکثر کودکان مبتلا به لوپوس، درجاتی از درگیری کلیه وجود دارد و یک عامل تعیین کننده اصلی در پیش آگهی طولانی مدت بیماری، درگیری کلیه می باشد.
شایع ترین علائم درگیری شدید کلیه شامل فشار خون بالا، وجود خون و پروتئین در ادرار و تورم در پاها به خصوص ساق و پشت پاها می باشد.
6. سندرم شارپ (MCTD)
سندرم شارپ یا Mixed Connective Tissue Disease (MCTD) یک بیماری خود ایمن (جزو بیماری های روماتولوژی می باشد) است که در آن سطح آنتی بادی های خاصی در بدن بالا می رود. همچنین در آن علائمی از بیماری های systemic lupus erythematosus و systemic sclerosis می باشد.
علائم سندرم شارپ:
ظهور علائم بالینی سندرم شارپ (جزو بیماری های روماتولوژی می باشد) معمولا غیر اختصاصی و به صورت بی قراری، درد مفاصل، درد عضله ها و تب است. علائم اختصاصی مشکوک شدن به این بیماری، وجود ANA و به خصوص anti-RNP ها که با پدیده Raynaud در ارتباط است، می باشد. پدیده رینود شایع ترین پدیده ای است که در این بیماران مشاهده می شود و پس از آن درد مفاصل همراه با دست های ورم کرده علائم شایع آن هستند. در بیمارانی که کاملا به MCTD هستند، درد مفصل همراه با رینود، دست های ورم کرده، کمبود گلبول های سفید و سوزش قلب شایع ترین علائم هستند.
آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک آرمین آزمایش تخصصی ANA Profile با استفاده از مجهزترین و به روزترین دستگاه ها و کیت ها، قادر به انجام این آزمایش و ارائه نتایج مطمئن برای تشخیص بیماری های ذکر شده است.