کم خونی همولیتیک

کم خونی همولیتیک اختلالی مربوط به خون است و معمولاً زمانی رخ می دهد که گلبول ‌های قرمز خون سریع تر از آن که توسط بدن با سلول های جدید جایگزین شوند، از بین می روند.

افراد ممکن است به دلیل شرایط ژنتیکی که باعث کم خونی می شود، عفونت های خاص و برخی داروها دچار کم خونی همولیتیک شوند.

گاهی اوقات، افراد علائم خفیفی دارند که پس از درمان از بین می روند. بسیاری از اوقات، پزشکان متخصص می توانند این بیماری را پس از یافتن علت بیماری و درمان مشکل زمینه ای درمان کنند. با این حال، درصورتی که کم خونی همولیتیک شدید درمان نشود، می تواند باعث بیماری ناراحتی قلبی جدی شود.

کم خونی همولیتیک چه نوع کم خونی است؟

انواع مختلفی از کم خونی وجود دارد. کم خونی همولیتیک زیرشاخه ای از کم خونی است، اختلال خونی که زمانی رخ می دهد که بدن گلبول‌های قرمز کمتر از حد طبیعی داشته باشد و در کم خونی‌های همولیتیک، تعداد کم گلبول های قرمز خون ناشی از تخریب گلبول های قرمز خون و نه دراثر تولید کم گلبول های قرمز است.

گلبول های قرمز خون به طور معمول حدود 120 روز زنده می مانند. زمانی که زودتر از این زمان از بین روند، مغز استخوان فرد زمان کافی برای تولید گلبول های قرمز جدید را ندارد و باعث می‌شود تعداد گلبول های قرمز خون فرد کاهش یابد. سایر انواع کم خونی ممکن است زمانی رخ دهد که:

• آسیب یا بیماری باعث خونریزی بیش از حد می شود.
• چیزی بر تولید گلبول های قرمز در بدن تأثیر می گذارد، بنابراین بدن فرد گلبول های قرمز کمتری تولید می کند و یا گلبول های قرمز غیر طبیعی تولید می کند.

کم خونی همولیتیک کمتر از کم خونی ناشی از خونریزی زیاد یا تولید کند گلبول قرمز، شایع است.

علت:

این بیماری ممکن است ناشی از شرایط ارثی باشد که بر گلبول های قرمز تأثیر می گذارد. همچنین به دلیل عفونت‌ های خاص یا اگر فردی تزریق خونی که با گروه خونی بدن او مطابق نباشد دریافت کند.

 کدام شرایط ارثی می تواند موجب کم خونی همولیتیک شود؟

برخی از شرایط ارثی رایج عبارتند از:

• کم خونی داسی شکل: در این بیماری، بدن گلبول های قرمز غیرطبیعی تولید می کند که در رگ های خونی کوچک، طحال یا کبد گیر افتاده اند.
• تالاسمی: این گروه دیگری از اختلالات خونی ارثی است که باعث می شود بدن گلبول های قرمز غیرطبیعی بسازد که به راحتی از بین می روند.
• کمبود G6PD: این اختلال ژنتیکی بر آنزیمی که از گلبول های قرمز محافظت می کند تأثیر می گذارد. هنگامی که این سطح آنزیم کاهش می یابد، سلول های خونی که در معرض برخی از عفونت ها یا داروها قرار می گیرند، احتمالاً تجزیه می شوند.

عفونت های مرتبط با کم خونی:

عفونت های مرتبط بااین بیماری عبارتند از:

• مالاریا: این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که پشه‌ های آلوده به انگل ‌های کوچک مالاریا افراد را نیش می ‌زنند و انگل ‌ها را در جریان خون افراد باقی می‌گذارند. مالاریا در صورت عدم درمان می تواند باعث کم خونی همولیتیک شود.
• بیماری هموفیلوس آنفلوانزا: عفونت هایی که توسط باکتری H. آنفلوانزا ایجاد می شوند.
• ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV): این ویروس باعث سندرم نقص ایمنی اکتسابی (ایدز) می شود.

چه داروهایی ممکن است باعث کم خونی همولیتیک شوند؟

برخی افراد با مصرف برخی داروها دچار این بیماری می شوند. البته همه افرادی که از این داروها استفاده می کنند دچار کم خونی همولیتیک نمی شوند. پزشک متخصص با بررسی سابقه پزشکی و مشکلات اطمینان می یابد که فرد می تواند این داروها را مصرف کند. این داروها عبارتند از:

• پنی سیلین (Penicillin): آنتی بیوتیکی که برای درمان عفونت ها و سایر مشکلات جدی پزشکی استفاده می شود.
• کینین (Quinine): داروی ضد مالاریا که برای درمان مالاریا استفاده می شود.
• متیل دوپا (Methyldopa): این دارو برای درمان فشار خون بالا استفاده می شود.
• سولفونامیدها (Sulfonamides): یک داروی ضد باکتری است.

آزمایش هایی که برای تشخیص کم خونی همولیتیک کاربرد دارد:

پزشکان متخصص معمولاً از چندین آزمایش خون برای تشخیص این بیماری استفاده می کنند. آنها همچنین ممکن است نمونه های خون را برای نشانگرهای ژنتیکی که ممکن است نشانه ای از شرایط ارثی باشد که باعث این بیماری می شود، بررسی کنند. به طور معمول، آنها آزمایشات اولیه خون را برای تعیین اینکه آیا علائم فرد ناشی از نوعی کم خونی است انجام می دهند. آزمایشات معمول عبارت اند از:

• شمارش کامل خون (CBC): یکی از آزمایش‌های اولیه است که ممکن است توصیه شود.
• تست کومبس (آزمایش آنتی گلوبولین مستقیم): این آزمایش کم خونی همولیتیک خود ایمنی را بررسی می کند.
• تعداد رتیکولوسیت ها(Reticulocyte count): شمارش رتیکولوسیت تعداد گلبول های قرمز نابالغ (رتیکولوسیت ها) در مغز استخوان فرد را اندازه گیری می کند.
• تست هاپتوگلوبین(Haptoglobin test): هاپتوگلوبین پروتئینی است که بقایای تولید شده توسط گلبول های قرمز آسیب دیده را از بین می برد.
• لاکتات دهیدروژناز(LDH): LDH آنزیمی در گلبول های قرمز است. سطح بالای LDH ممکن است نشانه ای از افزایش تخریب گلبول های قرمز باشد.
• بیلی روبین غیر کونژوگه (Unconjugated bilirubin): وقتی گلبول های قرمز شما تجزیه می شوند، بیلی روبین می سازند.
• اسمیر خون محیطی(Peripheral blood smear): سلول های خونی به منظور علائم ناهنجاری از جمله اندازه و شکل بررسی می شوند.
• الکتروفورز هموگلوبین(Hemoglobin electrophoresis): از این آزمایش برای آنالیز هموگلوبین، پروتئینی در گلبول های قرمز خون که به سلول ها کمک می کند تا اکسیژن را در سراسر بدن حمل کنند، استفاده می شود.

درمان:

پزشکان متخصص کم خونی همولیتیک را بر اساس علت بیماری و در صورت داشتن علائم شدید درمان می کنند. به عنوان مثال، درصورتی که پزشک معتقد است که فرد به کم خونی شدید مبتلاست، ممکن است برای تثبیت تعداد گلبول های قرمز خون، درخواست تزریق خون دهد. سپس ممکن است با تشخیص بیماری زمینه ای که باعث کم خونی شده اقدامات درمانی را انجام دهند.

اگر کم خونی همولیتیک درمان نشود چه اتفاقی می افتد؟

کم خونی شدید می تواند به بیماری های قلبی جدی، از جمله آریتمی، کاردیومیوپاتی و نارسایی قلبی منجر شود.

چه کسانی در معرض کم خونی همولیتیک هستند؟

انواع مختلفی از کم خونی همولیتیک وجود دارد و هر یک از آنها ممکن است افراد را در هر گروه سنی، نژاد و جنسیت تحت تاثیر قرار دهد.

مطالب مشابه:

آزمایش خون هموسیستئین

خونریزی داخل بطنی (IVH)

رایج ترین گروه خونی

کم خونی در بارداری

آزمایشات خون بدنسازی

منابع: childrenshospital, my.clevelandclinic