هورمون درمانی برای علائم یائسگی
هورمون درمانی برای علائم یائسگی، دارویی با هورمون‌های زنانه است. این دارو برای جایگزینی استروژنی که بدن پس از یائسگی تولید آن را متوقف می‌کند، مصرف می‌شود، یعنی زمانی که دوره‌های قاعدگی برای همیشه متوقف می‌شوند. این درمان اغلب برای درمان علائم رایج یائسگی مانند گرگرفتگی و ناراحتی واژن استفاده می‌شود. هورمون درمانی یائسگی قبلاً درمان جایگزینی هورمون نامیده می‌شد.
همچنین نشان داده شده است که هورمون درمانی یائسگی از تحلیل استخوان جلوگیری می‌کند و شکستگی استخوان‌ها را پس از یائسگی کاهش می‌دهد.
درمان جایگزینی هورمون (HRT) چیست؟
درمان جایگزینی هورمون یا HRT، درمانی است که به افراد مبتلا به علائم یائسگی کمک می‌کند. پزشکان آن را هورمون درمانی (HT) نیز می‌نامند، به خصوص هنگامی که فرد پس از 50 سالگی تحت درمان قرار می‌گیرد. اغلب، درمان جایگزینی هورمون (HRT) اصطلاحی است که پزشکان هنگام دریافت درمان در سنین پایین‌تر، به خصوص قبل از 40 سالگی، از آن استفاده می‌کنند.
با ورود به یائسگی، تخمدان‌ها تولید سطوح بالای استروژن را متوقف می‌کنند. این می‌تواند علائم ناراحت‌کننده‌ای مانند موارد زیر ایجاد کند:
- گرگرفتگی.
- عرق شبانه.
- خشکی واژن و مقاربت جنسی دردناک.
- نوسانات خلقی، افسردگی یا تحریک‌پذیری.
- بی‌خوابی.
- نشت ادرار.
HRT هورمون‌هایی را که بدن به اندازه کافی تولید نمی‌کند، جایگزین می‌کند. هنگامی که سطح هورمون افزایش می‌یابد، اکثر افراد از علائم خود تسکین می‌یابند. HRT همچنین می‌تواند به از دست دادن استخوان (پوکی استخوان و استئوپنی) کمک کند، یک بیماری شایع در زنانی که استروژن کافی ندارند.
اینکه آیا باید هورمون درمانی جایگزین (HRT) را در نظر بگیرید یا خیر، موضوعی است که باید با پزشک در میان بگذارید. اگرچه هورمون درمانی علائم یائسگی را کاهش می‌دهد، اما خطراتی نیز به همراه دارد. بایستی در مورد خطرات و مزایای هورمون درمانی با پزشک خود صحبت کنید تا مشخص شود که آیا این روش برای شما مناسب است یا خیر.
آیا هورمون درمانی همان درمان جایگزینی هورمون است؟
هنگام درمان علائم یائسگی، پزشک ممکن است از این اصطلاحات به جای یکدیگر استفاده کند. اما ممکن است تفاوت‌های جزئی بین این دو وجود داشته باشد.
هورمون درمانی (HT) یک اصطلاح گسترده‌تر است، به این معنی که ممکن است برای هر نوع درمانی که شامل هورمون‌ها باشد، به کار رود. به عنوان مثال، هورمون درمانی برای سرطان یا برای درمان برخی از عدم تعادل‌های هورمونی. وقتی افراد می‌گویند درمان جایگزینی هورمون، معمولاً در مورد یائسگی صحبت می‌کنند. اما وقتی افراد می‌گویند هورمون درمانی، همیشه در مورد یائسگی صحبت نمی‌کنند.
همچنین اصطلاحی که پزشک استفاده می‌کند ممکن است به سن فرد نیز مربوط باشد. وقتی فرد به سن طبیعی یائسگی نزدیک‌تر باشد، ممکن است از اصطلاح هورمون درمانی استفاده کنند.
از سوی دیگر، درمان جایگزینی هورمون (HRT) معمولاً به این معنی است که هورمون‌ها جایگزین هورمون‌های طبیعی می‌شوند که بدن دیگر تولید نمی‌کند، به خصوص برای افرادی که در دهه 30 یا اوایل دهه 40 زندگی خود هستند. تفاوت مهم این است که HRT با توجه به سن می‌تواند خطرات متفاوتی داشته باشد.
دو نوع اصلی درمان جایگزینی هورمون (HRT) وجود دارد:
درمان با استروژن و درمان ترکیبی (استروژن و پروژسترون). پزشک بر اساس علائم، سابقه پزشکی و ترجیحات فرد بهترین نوع را توصیه خواهد کرد.
استروژن درمانی:
استروژن درمانی شامل مصرف فقط استروژن است. پزشک اغلب دوز پایینی از استروژن را برای شروع تجویز می‌کنند. استروژن به اشکال مختلفی وجود دارد، اگر هیسترکتومی(جراحی برای برداشتن رحم) داشته‌اید، پزشک معمولاً درمان فقط با استروژن را توصیه می‌کند. این امر عمدتاً به این دلیل است که مصرف استروژن به تنهایی خطرات طولانی مدت کمتری نسبت به هورمون درمانی که از ترکیبی از استروژن و پروژسترون می باشد، دارد.
درمان ترکیبی (درمان با استروژن و پروژسترون یا EPT):
این نوع HRT ترکیبی از دوزهای استروژن و پروژسترون است (که پروژستین نیز نامیده می‌شود، که نامی برای همه هورمون‌هایی است که مانند پروژسترون عمل می‌کنند، از جمله هورمون‌های مصنوعی). افرادی که هنوز رحم دارند به پروژستین نیاز دارند.
پروژستین‌ها به کاهش خطر ابتلا به سرطان رحم کمک می‌کنند، که در صورت مصرف فقط استروژن بیشتر است. در طول سال‌های باروری، سلول‌های پوشش رحم در طول قاعدگی می‌ریزند. هنگامی که پریود متوقف می‌شود و پوشش رحم دیگر نمی‌ریزد، استروژن می‌تواند باعث رشد بیش از حد سلول‌ها در رحم شود، وضعیتی که می‌تواند منجر به سرطان شود.
درمان ترکیبی معمولاً به صورت قرص یا چسب پوستی ارائه می‌شود، اما می‌تواند به صورت IUD (دستگاه داخل رحمی) نیز تجویز شود که پزشک آن را در داخل واژن قرار می‌دهد.
روش‌های مصرف HRT:
دو اصطلاح دیگر وجود دارد که نحوه مصرف هورمون درمانی را توصیف می‌کند: سیستمیک و موضعی.
- هورمون درمانی سیستمیک: درمان سیستمیک به این معنی است که محصول وارد جریان خون می‌شود و سپس به اندام‌ها و بافت‌هایی که باید به آنها برسد، می‌رسد. نمونه‌هایی از محصولات سیستمیک شامل قرص، چسب، اسپری و ژل است. این محصولات معمولاً برای گرگرفتگی، تعریق شبانه و بیشتر علائم شایع یائسگی مؤثر هستند.
- هورمون درمانی موضعی: درمان موضعی به این معنی است که شما محصول را در یک ناحیه خاص اعمال می‌کنید. نمونه‌ای از درمان موضعی، کرم، حلقه یا قرص واژینال است (قرص‌ها در داخل واژن ذوب می‌شوند). این امر به ویژه زمانی مفید است که علائم اصلی فرد خشکی واژن باشد. درمان موضعی معمولاً با دوز بسیار کمتری انجام می‌شود.
درمان جایگزینی هورمون (HRT) چگونه عمل می‌کند؟
با نزدیک شدن به یائسگی، تخمدان‌ها کوچک می‌شوند و تولید استروژن و پروژسترون را متوقف می‌کنند. کمبود این هورمون‌ها در بدن باعث ایجاد علائم یائسگی می‌شود. HRT با بازگرداندن هورمون‌های از دست رفته عمل می‌کند. اما HRT هم فواید و هم خطراتی برای سلامتی دارد که ممکن است در برخی افراد بیشتر باشد. پزشک می‌تواند به شما در تعیین اینکه آیا فواید HRT از خطرات آن بیشتر است یا خیر، کمک کند.
چند وقت یکبار هورمون درمانی جایگزین مصرف می‌شود؟
معمولاً با کمترین دوز مؤثر شروع می‌کنید، یعنی کمترین دوزی که به علائم کمک می‌کند. افرادی که خیلی زود (قبل از ۴۰ سالگی) استروژن از دست می‌دهند، معمولاً دوزهای بالاتری دریافت می‌کنند تا جایگزین آنچه تخمدان‌هایشان معمولاً برای سنشان تولید می‌کند، شوند.
درمان فقط استروژن روزانه است. نحوه استفاده (یا مصرف آن) به نوع محصولی که هر فرد و پزشک انتخاب می‌کند بستگی دارد. توصیه می شود مطمئن می‌شوید که چه زمانی و چگونه از آن استفاده کنید.
درمان ترکیبی کمی متفاوت است و می‌توانید آن را به صورت درمان ترکیبی مداوم یا درمان دوره‌ای مصرف کنید:
- درمان ترکیبی مداوم: شما هر روز استروژن و پروژسترون را به هر شکلی که برای شما مناسب‌تر است، مصرف می‌کنید.
- درمان دوره‌ای (یا درمان متوالی): شما هر روز استروژن مصرف می‌کنید و پروژسترون را به مدت ۱۲ تا ۱۵ روز در هر ماه مصرف می‌کنید. از آنجا که فقط برای مدت کوتاهی آن را مصرف می‌کنید، رایج‌ترین روش مصرف پروژسترون به صورت قرصی است که می‌بلعید.
یک رویکرد یکسان برای HRT وجود ندارد. در عوض، پزشک بر روی یک برنامه درمانی منحصر به فرد برای هر فرد، به نسبت علائم و سابقه بیماری تجویز خواهد کرد.
خطرات/ فواید
فواید استفاده از هورمون درمانی جایگزین (HRT) چیست؟
یکی از مزایای اصلی HRT این است که علائم ناراحت کننده یائسگی را تسکین می‌دهد. که می‌تواند منجر به کیفیت بهتر زندگی شود و به فرد امکان دهد به فعالیت‌هایی که از آنها لذت می‌برد، بازگردد.
اگر HRT برای شما مؤثر باشد، می‌تواند به موارد زیر کمک کند:
- خشکی واژن و رابطه جنسی ناراحت کننده.
- گرگرفتگی و تعریق شبانه.
- کمبود استروژن. اگر قبل از ۴۵ سالگی مجبور به اوفورکتومی (جراحی که یک یا هر دو تخمدان را برمی‌دارد) شده‌اید، استروژن درمانی می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مرتبط با کمبود استروژن مانند پوکی استخوان کمک کند.
سایر مزایای سلامتی استفاده از HRT عبارتند از:
- خطر ابتلا به پوکی استخوان یا شکستگی استخوان را کاهش می‌دهد.
- خلق و خو و شادی کلی را در برخی افراد بهبود می‌بخشد.
- کیفیت خواب را بهبود می‌بخشد.
- درمان ترکیبی خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را کاهش می‌دهد.
- خطر ابتلا به دیابت را کاهش می‌دهد.
خطرات احتمالی مصرف هورمون درمانی جایگزین (HRT) چیست؟
در حالی که هورمون درمانی جایگزین (HRT) می‌تواند به فرد در گذر از یائسگی کمک کند، ممکن است خطراتی نیز به همراه داشته باشد. خطرات احتمالی برای سلامتی عبارتند از:
- افزایش خطر ابتلا به سرطان رحم (فقط در صورتی که هنوز رحم خود را دارید و پروژستین را همراه با استروژن مصرف نمی‌کنید).
- افزایش خطر ابتلا به بیماری قلبی در صورت شروع استفاده از هورمون درمانی جایگزین (HRT) 10 سال پس از شروع یائسگی.
- افزایش خطر لخته شدن خون و سکته مغزی.
- افزایش خطر ابتلا به بیماری کیسه صفرا.
- افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه با استفاده طولانی مدت در برخی افراد.
بسیاری از این خطرات احتمالی همچنین به سلامت کلی و سابقه خانوادگی بیماری‌های فرد مربوط می‌شود. مهم است که در مورد خطرات فردی خود با پزشک خود صحبت کنید.
خطرات HRT به طور کلی کمتر است اگر شما:
- HRT را قبل از ۶۰ سالگی یا ظرف ۱۰ سال پس از یائسگی شروع کنید. مطالعات نشان می‌دهد که اگر HRT را بیش از ۱۰ سال پس از شروع علائم یائسگی شروع کنید، خطر عوارض ناشی از HRT بیشتر است. مصرف HRT در دهه ۴۰ یا ۵۰ زندگی معمولاً با افزایش خطر بیماری‌های قلبی عروقی همراه نیست.
- اگر هنوز رحم دارید، پروژستین مصرف کنید.
- بهترین نوع HRT را برای خود پیدا کنید. با پزشک خود همکاری کنید تا درمانی پیدا کنید که به بهترین شکل خطر را به حداقل برساند.
- یک سبک زندگی سالم داشته باشید. این شامل فعالیت بدنی، مدیریت بیماری‌های مزمن و حفظ وزنی است که برای شما مناسب است.
- به طور منظم معاینات زنان و ماموگرافی انجام دهید.
اگر به هورمون درمانی فکر می‌کنید، مهم است که تا حد امکان از پزشک اطلاعات کسب کنید. HRT باید یک درمان فردی باشد که پزشک اغلب آن را بررسی می‌کند تا مطمئن شود که مزایای آن بیشتر از خطرات آن است.
مطالب مشابه:
یائسگی و افتادگی رحم
سر دردهای هورمونی
تپش قلب و یائسگی
عدم تعادل هورمونی
فیبروم رحم بعد از یائسگی
منبع: my.clevelandclinic
