خونریزی داخل بطنی (IVH)
خونریزی داخل بطنی (هموراژی داخل بطنی، IVH) زمانی است که خونریزی در داخل یا اطراف بطن های مغز وجود دارد. این وضعیت در نوزادان نارس شایع‌تر است (البته انواع آن در تمام گروه‌های سنی رخ می‌دهد). IVH می تواند به اعصاب مغز فشار وارد کند و باعث آسیب حتی آسیب دائمی شود.
چه زمانی خونریزی داخل بطنی اتفاق می افتد؟
این وضعیت معمولا در بدو تولد وجود ندارد، بلکه در سه تا چهار روز اول پس از تولد رخ می دهد. درک علائم و اقدامات لازم در صورت ابتلای نوزاد به آن بسیار مهم است.
برای نوزادانی که قبل از 30 هفته به دنیا می آیند یا آنهایی که وزنشان کمتر از 2 کیلوگرم است، توصیه می‌شود که در روزهای بعد از تولد سونوگرافی انجام دهند. این یکی از مؤثرترین راه‌ها برای تشخیص اینکه آیا نوزاد IVH را تجربه می‌کند یا خیر، است. پس از گذشت 1 ماه از رحم، تقریباً هیچ خطر دیگری برای IVH وجود ندارد.
درجات خونریزی‌های داخل بطنی:
کلاس های I-IV:
- درجه I: خونریزی بطن‌ها در نواحی کوچک (همچنین به عنوان خونریزی ماتریکس ژرمینال شناخته می شود).
- درجه II : خونریزی در داخل بطن ها مشاهده می شود.
- درجه III : خون باعث بزرگ شدن بطن ها و فشار بر بافت مغز می شود.
- درجه IV : خون در بافت های مغز اطراف بطن ها یافت می شود (همچنین به عنوان خونریزی داخل پارانشیمی شناخته می‌شود).
درجه 1 و 2 شایع ترین هستند و به مقادیر کمتری از خونریزی اشاره دارند. به طور کلی، خونریزی درجه 1 یا 2 آسیب دائمی ایجاد نمی کند و قابل درمان است.
درجه 3 و 4 زمانی تشخیص داده می شود که چنین خونریزی شدیدی وارد بطن ها شده باشد که بزرگ شده و لخته های خون می توانند از جریان مایع مغزی نخاعی جلوگیری کنند. این باعث افزایش مقدار مایع در مغز می شود که در غیر این صورت به عنوان هیدروسفالی شناخته می شود.
علت خونریزی داخل بطنی (IVH):
هیچ دلیلی برای خونریزی داخل بطنی به راحتی قابل توضیح نیست. این وضعیت به این دلیل رخ می دهد که رگ های خونی به طور کامل رشد نکرده یا به اندازه کافی قوی نیستند که جریان خون را پشتیبانی کنند (به همین دلیل است که این امر به ندرت در نوزادان با رشدکامل یافت می شود).
در حالی که ممکن است ناشی از ضربه به سر یا فشار ناشی از زایمان باشد، می تواند بدون هشدار یا دلیل زیادی نیز رخ دهد.
عوامل زیادی می توانند در احتمال این وضعیت نقش داشته باشند. نوزادان نارس بیشتر در معرض خطر هستند، به خصوص آنهایی که ده هفته زودتر یا حتی زودتر به دنیا می آیند. هر چه نوزاد نارس بیشتر باشد، بیشتر در معرض خطر این عوارض و سایر عوارض سلامتی قرار دارد.
نارس هایی که با مشکلات تنفسی (مانند RDS) یا سایر عوارض به دلیل نارس بودن متولد می شوند نیز در معرض خطر بیشتری هستند. نوزادانی که سایر مشکلات مرتبط با خون، عفونت ها و یا سندرم کودک تکان خورده را تجربه می کنند، خطر خونریزی داخل بطنی را افزایش می دهند.
علائم خونریزی داخل بطنی(IVH):
گاهی اوقات، نوزادان مبتلا به خونریزی داخل بطنی ممکن است علائم واضحی را تجربه کنند. در موارد دیگر، علائم مختلفی ممکن است رخ دهد.
از آنجایی که بسیاری از این علائم می تواند نشان دهنده شرایط دیگر نیز باشد، در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر با پزشک مشورت کنید:
- آپنه، یا مشکل تنفسی
- کاهش یا کند شدن رفلکس ها
- بی حالی یا اغلب کودک به طور غیرعادی برای مدت طولانی می خوابد.
- تغییرات در ضربان قلب
- مکیدن ضعیف در دوران شیردهی
- تشنج
- گریه با صدای بلند
- رنگ پریده یا آبی رنگ پوست
- کاهش توان عضلانی
در حالی که هیچ یک از این علائم نشانه مطمئنی از خونریزی داخل بطنی نیست، همه آنها می توانند به یک مشکل جدی اشاره کنند و باید به پزشک متخصص مراجعه شود.
سونوگرافی سر و آزمایش خون می تواند مشخص کند که آیا نوزاد از خونریزی داخل بطنی رنج می برد و در چه درجه ای است.
سونوگرافی همچنین می تواند در تعیین اینکه کودک ممکن است از بیماری یا عارضه دیگری رنج ببرد، کمک کند.
درمان های رایج:
هیچ درمان طبیعی برای خونریزی داخل بطنی وجود ندارد، اما اقداماتی وجود دارد که پزشکان و مادران می‌توانند برای پیشگیری یا کاهش اثرات این بیماری کمک کنند
برای مادرانی که در معرض خطر بالای زایمان زودرس هستند، ممکن است استروئیدهای خاصی تجویز شود تا خطر ابتلای نوزاد نارس به آن کاهش یابد.
اگر مشخص شود که کودک از خونریزی داخل بطنی رنج می‌برد، پزشکان می‌توانند سعی کنند علائم را کاهش داده و او را تثبیت کنند تا از آسیب بیشتر در حین بهبودی جلوگیری کنند. در موارد شدیدتر، می توان از جراحی برای تثبیت وضعیت نوزاد استفاده کرد. قبل از جراحی، پزشکان ممکن است مایع مغزی نخاعی را با یک سوزن یا از طریق جراحی کمتر تهاجمی برای کاهش فشار روی بطن ها تخلیه کنند.
به طور کلی، نوزادان با درجه های شدیدتر خود به خود بهبود می یابند. با این حال، کمک های پزشکی می تواند به آنها بهترین شانس را برای بهبودی بدون آسیب یا حداقل آسیب بدهد.
درمان خونریزی داخل بطنی:
نتیجه بستگی به شدت خونریزی داخل بطنی و میزان نارس بودن نوزاد در هنگام بروز این خونریزی دارد. هرچه رشد کودک بیشتر باشد، خطر ابتلا به آن کمتر است. اکثر نوزادانی که از درجه 1 یا 2 رنج می برند، با حداقل آسیب زنده می مانند. کمتر از یک سوم نوزادان با درجه 3 یا 4 می میرند یا ممکن است آسیب های طولانی مدت شدیدی را متحمل شوند.
اگر این خونریزی به درستی درمان شود و زود تشخیص داده شود، درمان می تواند بسیار امیدوارکننده باشد.
نکات پیشگیری از خونریزی داخل بطنی:
جلوگیری از خونریزی داخل بطنی، به غیر از داروهای خاصی که می‌توانند خطر را کاهش دهند و البته مراقبت عالی برای نوزادان نارس، دشوار است.
عوامل دیگری که می توانند به کاهش شانس خونریزی کمک کنند، عبارتند از:
- زایمان در بیمارستان با NICU (بنابراین نوزادان می توانند سریعتر و با حداقل حرکت درمان شوند.)
- تاخیر در بستن بند ناف
- مصرف ویتامین K قبل از زایمان (به ویژه برای زنانی که ممکن است از داروهایی استفاده کنند، که جریان خون را تغییر می‌دهد و خطر خونریزی را افزایش می دهد.)
- اگر نوزاد نارس است توصیه می‌شود به پزشک مراجعه شود چه اقداماتی می توان برای کمک به پیشگیری و درمان خونریزی داخل بطنی انجام شود.
مطالب مشابه:
فلج مغزی چیست؟
سرطان مغز
اختلال در جریان مایع مغزی
کاهش روند پیری مغز
کنترل مغز در برابر بیماری ها
منبع: americanpregnancy
