مایکوپلاسما و درمان آن
مایکوپلاسماها کوچکترین و ساده ترین نوع باکتری خود تکثیرشونده هستند. سلول مایکوپلاسما حاوی کمترین و حداقل مجموعه از اندامک های ضروری برای رشد و تکثیر می باشد.
این اندام ها عبارت اند از:
غشای پلاسمایی، ریبوزوم ها و ژنوم متشکل از یک مولکول DNA دایره ای دو رشته ای.
برخلاف سایر پروکاریوت ها، مایکوپلاسما دیواره سلولی ندارند.
پنومونیه مایکوپلاسمی
اصطلاح پنومونی غیرطبیعی اولیه در اوایل دهه 1940 ابداع شد. مسئول تعداد قابل توجهی از این موارد پنومونی چندین ویروس تنفسی شایع از جمله ویروس آنفولانزا و آدنوویروس هستند. از سایر موارد انواعی هستند که بسیاری از آنها آنتی بادی ایجاد کرده و گلبول های قرمز خون را در سرما به حالت آگلوتینه (کلوخه ای شکل و چسبنده) درمی اوردند. این مورد پس از انجام کشت موفقیت آمیز آن در محیط فاقد سلول در سال 1962، به عنوان یک گونه جدید مایکوپلاسما شناسایی شد. این عامل که مایکوپلاسما پنومونیه نام گرفت، اولین مایکوپلاسمای بیماری زای مشخص برای انسان بود.
پنومونیه یا همان ذات الریه از طریق نوعی باکتری غیرمعمول به نام M. pneumoniae ایجاد می شود. نحوه های متفاوت ظاهر شدن و محدودیت در شیوه های در دسترس تشخیص، چالشی جدید و بی مانند را برای تشخیص و در نتیجه درمان بیماران ایجاد کرد.
تخمین زده می شود که سالانه 2 میلیون مورد ابتلا اتفاق افتاده که بین 1 الی 10 مورد از هر 50 مورد ابتلا به باکتری پنومونی مربوط به باکتری نوع M. pneumoniae می باشد.
مایکوپلاسما پنومونیه
مایکوپلاسما فاقد دیواره سلولی سفت و سخت می باشد و این موضوع به آن اجازه می دهد که شکل و اندازه خود را متناسب با شرایط محیطی تغییر دهد. بنابراین، آنتی باکتریال هایی که از طریق هدف گرفتن دیواره سلولی عملکرد خود را نشان می دهند، مثل بتالاکتام ها، قادر به مقابله در برابر این باکتری ها نیستند. با توجه به فقدان دیواره سلولی در باکتری M. pneumoniae به شدت در معرض خشک شدن است. بنابراین، انتقال باکتری از فردی به فرد دیگر بوسیله قطرات هوا از طریق ارتباط نزدیک، صورت می پذیرد.
بیماری زایی
باکتری M. pneumoniae از طریق قطرات تنفسی و از فردی به فرد دیگر منتقل می شود. یک عامل پاتوژن (بیماری زا) منحصرا انسانی است. این باکتری در درجه ی اول یک پاتوژن خارج سلولی است که برای ارتباط نزدیک با سلول های میزبان یک اندامک اختصاصی برای اتصال ایجاد میکند. این چسبندگی برای بقای باکتری و توانایی عفونت زایی بسیار حائز اهمیت است. ارتباط نزدیک میان M. pneumoniae و سلول های میزبان، از مکانیسم های پاکسازی مخاطی میزبان در برابر از بین رفتن باکتری پیشگیری می کند. این باکتری به سلول های اپیتلیال تنفسی و در قاعده مژه ها میچسبد و به آنها آسیب وارد می کند. این موضوع منجر به فعال شدن سیستم ایمنی ذاتی و ایجاد اثرات سایتوتوکسیک (سمیت) موضعی می گردد.
نقش در تولید سم
- pneumoniae یک عامل بیماریزای منحصر به فرد تولید میکند که به عنوان سم سندرم زجر حاد تنفسی بدست آمده از جامعه (CARDS) شناخته می شود. به احتمال زیاد CARDS به کلونیزاسیون و مسیرهای بیماری زای M. pneumoniae کمک می کند و منجر به التهاب و اختلال در مسیر هوایی می گردد. در حالی که M. pneumoniae در ابتدا بر روی سلول های اپیتلیال تنفسی وجود دارد، می تواند به بافت ها حمله کند و در داخل سلول تکثیر شود.
اندوستوز M. pneumoniae به وسیله سلول های میزبان می تواند:
- به ایجاد یک حالت پنهان یا مزمن بیماری کمک کند.
- به باکتری در فرار از پاسخ ایمنی کمک کند.
- در اثر بخشی برخی داروهای درمانی خاص تداخل ایجاد کند.
تشخیص مایکوپلاسما و درمان آن
انجام کشت برای تشخیص قطعی ضروری است.
کشت مایکوپلاسما
برای جداسازی M. pneumoniae، ترشحات نازوفارنکس (بینی) به محیط کشت انتخابی و مواد دیگر آغشته می شود. هنگامی که M. pneumoniae در این محیط رشد می کند، اسید تولید میکند و منجر به تغییر کردن رنگ محیط از بنفش به زرد می شود.
تشخیص مایکوپلاسما
کلنی های M. pneumoniae که روی صفحات ظاهر می شوند را می توان با رنگ آمیزی مستقیم و یا استفاده از آنتی سرم شناسایی نمود.
انجام آزمایشات سخت تر مثل آنالیز الکتروفورتیک پروتئین های سلولی، هیبریداسیون DNA-DNA، الگوهای برش DNA مایکوپلاسمایی توسط آنزیم های اندونوکلئاز محدودکننده و همچنین آزمایشاتی با تکنیک PCR و با استفاده از پرایمرهای گونه ای خاص قابل انجام است.
تشخیص سرمی
تشخیص از طریق سرم، برای آنتی بادی هایی است که رشد و متابولیسم ارگانیسم ها را مهار می کند و یا سیستم کمپلمان را با آنتی ژن های مایکوپلاسمی تثبیت کنند. تیتر آنتی بادی بالا ممکن است که قابل توجه نباشد چرا که سطح نسبتا بالایی از آنتی بادی می تواند تا حداقل یک سال پس از عفونت باقی بماند.
مطالب مشابه:
سندرم فری
منابع: cdc ، ncbi.nlm.nih
