گاستروپارزی (فلج معده)
گاستروپارزی یا فلج معده یک بیماری طولانی مدت (مزمن) است که در آن معده نمیتواند به صورت طبیعی تخلیه شود. غذا کندتر از حد معمول از معده عبور می کند. تصور می شود که این مشکل نتیجه مشکل اعصاب و ماهیچه هایی است که نحوی تخلیه معده را کنترل می کنند. اگر این اعصاب آسیب ببینند، ممکن است عضلات معده به درستی کار نکنند و حرکت غذا کند شود.
علائم گاستروپارزی:
علائم و نشانه های گاستروپارزی ممکن است شامل:
- احساس سیری خیلی سریع هنگام مصرف غذا
- احساس تهوع و استفراغ
- بی اشتهایی
- کاهش وزن
- نفخ
- درد یا ناراحتی شکم
- سوزش سردل
این علائم می توانند خفیف تا شدید باشند و به صورت دوره ای ظاهر شوند.
عوارض گاستروپارزی (فلج معده):
در صورت تجربه علائم و نشانه های گاستروپارزی باید به پزشک عمومی مراجعه شود، زیرا این می تواند باعث ایجاد عوارض جدی شود از جمله:
- کم آبی در اثر استفراغ مکرر
- بیماری ریفلاکس معده به مری (GORD)- که اسید معده از معده به مری نشت پیدا می کند
- سوء تغذیه: زمانی که بدن مواد مغذی کافی دریافت نمی کند سوءتغذیه ایجاد می شود
- سطح قند خون غیرقابل پیش بینی: این خطری خاص در افراد مبتلا به دیابت است.
علل گاستروپارزی (فلج معده):
در بسیاری موارد گاستروپارزی هیچ علت واضحی ندارد. این به عنوان گاستروپارزی ایدیوپاتیک شناخته می شود.
علل شناخته شده گاستروپارزی عبارتند از:
- دیابت نوع 1 یا دیابت نوع 2 که به خوبی کنترل نمی شود.
- یکی از عوارض برخی از انواع جراحی مانند جراحی کاهش وزن (چاقی) یا برداشتن بخشی از معده (گاستروکتومی)
دیگر علل احتمالی گاستروپارزی شامل:
- داروها: مانند مسکن های مخدر (برای مثال مورفین) و برخی داروهای ضد افسردگی
- بیماری پارکینسون: بیماری که بخشی از مغز در طی سالیان متمادی به تدریج آسیب می بیند.
- اسکلرودرمی: یک بیماری غیرمعمول که منجر به ایجاد مناطق سخت و ضخیم پوست و گاهی اوقات اندام های داخلی و عروق خونی می شود
- آمیلوئیدوز: گروهی از بیماری های نادر اما جدی ناشی از رسوب پروتئین غیرطبیعی در بافت ها و اندام های بدن
تشخیص گاستروپارزی:
برای تشخیص گاستروپارزی پزشک در مورد علائم و نشانه ها و سابقه پزشکی از بیمار سوال می کند، و ممکن است درخواست آزمایش خون بدهد.
ممکن است برای انجام برخی آزمایشات به بیمارستان ارجاع داده شوید:
- باریم ایکس ری (Barium X ray): به بیمار مایعی حاوی باریم داده می شود که در عکس اشعه ایکس قابل مشاهده است و نحوی عبور مایع از سیستم گوارش را مشخص می کند.
- اسکن تخلیه معده: بیمار یک غذا (اغلب تخم مرغ) حاوی مقدار بسیار کمی از یک ماده رادیواکتیو داده می شود که در اسکن قابل مشاهده است. اگر 4 ساعت پس از صرف غذا بیش از 10 درصد غذا هنوز در معده باشد، گاستروپارزی تشخیص داده می شود.
- تست کپسول بی سیم: یک دستگاه الکترونیکی کوچک توسط بیمار بلعیده می شود که اطلاعات مربوط به سرعت حرکت دستگاه گوارش را به دستگاه ضبط می فرستد.
- اندوسکوپی: یک لوله نازک و انعطاف پذیر (اندوسکوپ) از طریق گلو به معده فرستاده می شود تا پوشش معده را بررسی کند و سایر علل احتمالی را رد کند.
درمان گاستروپارزی:
گاستروپارزی معمولا قابل درمان نیست. اما تغییرات رژیم غذایی و درمان دارویی می تواند به کنترل شرایط کمک کند.
تغییرات رژیم غذایی:
موارد زیر ممکن است مفید باشد:
- به جای سه وعده غذایی در روز، وعده های غذایی کوچکتر و مکرر را امتحان کنید. بنابراین غذای کمتری در معده شما وجود دارد و راحت تر از سیستم گوارشی شما عبور می کند.
- غذاهای نرم و مایع را امتحان کنید که هضم آنها آسان تر است.
- قبل از قورت دادن غذا را خوب بجوید
- با هر وعده غذایی مایعات غیر گازدار بنوشید
همچنین اجتناب از برخی غذاهایی که هضم آنها سخت است، مانند سیب با پوست یا غذاهای پرفیبر مانند پرتقال و کلم بروکلی، همچنین غذاهایی که چربی بالایی دارند به بهبود علائم و کنترل بیماری کمک کند.
دارو برای گاستروپارزی (فلج معده):
داروهای زیر ممکن است برای کمک به بهبود علائم تجویز شود:
- دومپریدون: که قبل از غذا خوردن برای انقباض ماهیچه های معده و کمک به حرکت غذا مصرف می شود.
- اریتروماسین: آنتی بیوتیکی که به انقباض معده نیز کمک می کند و ممکن است به حرکت غذا کمک کند.
- داروهای ضد استفراغ: داروهایی که می توانند با کاهش احساس تهوع به بیمار کمک کنند.
با این حال، شواهدی که نشان دهد این داروها علائم گاستروپارزی را کاهش می دهد نسبتا کم است و همچنین این داروها می توانند عوارض جانبی داشته باشند. پزشک باید در مورد خطر بالقوه و فواید این داروها با شما صحبت کند.
دومپریدون باید فقط در کمترین دوز موثر برای کوتاه ترین زمان ممکن مصرف شود، زیرا مصرف این دارو همراه با خطر عوارض جانبی بالقوه جدی مرتبط با قلب است.
تحریک الکتریکی:
اگر تغییرات رژیم غذایی و دارو به بهبود علائم کمک نکند، یک روش درمان نسبتا جدید به نام تحریک الکتریکی ممکن است توصیه شود.
تحریک الکتریکی سیستم گوارش شامل کاشت یک دستگاه با باتری در زیر پوست شکم است. دو سیم متصل به این دستگاه به عضلات پایین شکم متصل می شود. این سیم ها تکانه های الکتریکی می فرستند تا به تحریک عضلات درگیر در کنترل عبور غذا از معده کمک کنند. این دستگاه با استفاده از کنترل خارجی دستی روشن می شود.
اثر بخشی این درمان در افراد مختلف می تواند به طور قابل توجهی متفاوت باشد. همه افراد به آن پاسخ نمی دهند، و برای بسیاری از افرادی که پاسخ می دهند، این اثر تا حد زیادی در عرض 12 ماه از بین می رود. این بدان معناست که تحریک الکتریکی برای همه مبتلایان به گاستروپارزی مناسب نیست.
همچنین احتمال کمی وجود دارد که این روش منجر به عوارضی شود که باعث شود دستگاه برداشته شود، مانند:
- عفونت
- جابجایی و حرکت دستگاه
- تشکیل سوراخ در دیواره شکم
تزریق سم بوتولینوم:
موارد بسیار شدید گاستروپارزی ممکن است گاهی اوقات با تزریق سم بوتولینوم در دریچه بین معده و روده کوچک درمان شود.
این عمل دریچه را شل می کند و آن را برای مدت طولانی باز نگه می دارد تا غذا بتواند از آن عبور کند.
تزریق از طریق یک لوله نازک و انعطاف پذیر (آندوسکوپی) انجام می شود که از گلو و معده شما عبور می کند.
این یک درمان نسبتا جدید است و برخی مطالعات نشان دادند که ممکن است خیلی موثر نباشد. بنابراین توسط همه پزشکان توصیه نمی شود.
یک لوله تغذیه:
اگر گاستروپارزی بسیار شدید باشد که با تغییر رژیم غذایی یا دارو بهبود نیابد، ممکن است استفاده از لوله تغذیه توصیه شود.
انواع مختلفی از لوله های تغذیه موقت و دائمی موجود است.
ممکن است ابتدا یک لوله تغذیه موقت به نام لوله نازوژونال توصیه شود. این لوله از طریق بینی وارد دستگاه گوارش می شود و مواد مغذی را مستقیما به روده کوچک می رساند.
یک لوله تغذیه نیز می تواند از طریق یک برش در شکم وارد روده شود. این روش به عنوان ژژنوستومی شناخته می شود.
غذای مایع را می توان از طریق لوله ای که مستقیما به روده می رود و معده را دور می زند، به سیستم گوارش انتقال داد.
قبل از استفاده از لوله تغذیه، در مورد خطرات و مزایای هر نوع لوله با پزشک مشورت شود.
یک روش تغذیه جایگزین برای گاستروپارزی شدید، تغذیه داخل وریدی است. در این روش مواد مغذی از طریق یک کاتتری که وارد یک ورید بزرگ شده است، به جریان خون می رسند.
جراحی گاستروپارزی (فلج معده):
برای برخی افراد ممکن است وارد کردن یک لوله به معده (از طریق شکم) و با استفاده از عمل جراحی مفید باشد. این لوله را می توان به صورت دوره ای باز کرد تا گاز تجمع یافته در آن آزاد شود و نفخ آن برطرف شود.
روش جراحی ممکن است به عنوان آخرین راه حل توصیه شود:
- ایجاد یک سوراخ جدید بین معده و روده کوچک (گاستروانتروستومی)
- اتصال مستقیم معده به بخش دوم روده کوچک که ژژنوم نام دارد. (گاستروژونوستومی)
این عمل ها به غذا اجازه می دهند راحت تر در معده حرکت کنند و بدین طریق باعث تسکین علائم گاستروپازی می شوند.
توصیه برای افراد مبتلا به دیابت:
ابتلا به گاستروپارزی بدین معنی است که مواد غذایی به کندی و در زمان غیرقابل پیش بینی هضم می شوند. اگر فرد به دیابت مبتلا باشد، این می تواند تاثیر زیادی بر سطح قند خون داشته باشد.
اعصاب معده ممکن است در اثر سطوح بالای گلوکز خون آسیب ببینند. بنابراین اگر دیابت دارید مهم است که سطح گلوکز خون خود را کنترل کنید.
پزشک می تواند در مورد تغییر در رژیم غذایی یا داروی مصرفی توصیه های لازم را به بیمار بدهد. به عنوان مثال، اگر بیمار انسولین مصرف می کند، ممکن است لازم باشد دوز خود را به قبل و بعد از غذا تقسیم کند و انسولین را در نقاطی که معمولا جذب آن کندتر است، مانند ران تزریق کند.
مطالب مشابه:
