ترومبوسیتوپنی در بارداری

ترومبوسیتوپنی کاهش سطح پلاکت است که در دوران بارداری شایع است. این وضعیت که به عنوان ترومبوسیتوپنی حاملگی (GT) شناخته می شود، اغلب خفیف است و عوارضی ایجاد نمی کند.

 ترومبوسیتوپنی، به معنی تعداد کم پلاکت است. پلاکت ها اجزای خونی هستند که به لخته شدن کمک می کنند.

ترومبوسیتوپنی چیست؟

ترومبوسیتوپنی که معمولاً به عنوان تعداد کم پلاکت شناخته می شود، تقریباً 8 درصد از بارداری ها را تحت تأثیر قرار می دهد. بیشتر موارد ترومبوسیتوپنی جزئی هستند و نه زن باردار و نه فرزند داخل رحم او در معرض خطر نیستند.

علل ترومبوسیتوپنی متعدد است. ترومبوسیتوپنی ایمنی یا ITP یکی از شایع ترین دلایل کاهش پلاکت است. کاهش پلاکت های تولید شده توسط مغز استخوان و افزایش اکسیداسیون پلاکت ها دو عامل اصلی ترومبوسیتوپنی هستند.

ترومبوسیتوپنی بارداری:

ترومبوسیتوپنی زمانی اتفاق می‌افتد که تعداد پلاکت‌ها در خون به کمتر از حد معینی برسد. سطح پایین پلاکت ها در دوران بارداری، ترومبوسیتوپنی حاملگی (GT) است.

GT  یک اختلال خوش خیم است که اغلب مورد توجه قرار نمی گیرد و اغلب پس از زایمان برطرف می شود.

مغز استخوان پلاکت ها، سلول های خونی با ساختار صفحه ای را تولید می کند. به عنوان مثال، زمانی که دستان خود را می بریم، پلاکت ها به هم متصل می شوند و لخته ای تشکیل می دهند که در صورت آسیب دیدن رگ خونی، خونریزی را متوقف می کند. وقتی پلاکت کافی در خون وجود ندارد، ما راحت‌تر کبود می‌شویم و خونریزی می‌کنیم.

یک فرد معمولاً بین 150000 تا 400000 پلاکت در هر میکرولیتر خون دارد. برای افراد مبتلا به ترومبوسیتوپنی، تعداد پلاکت ها به زیر 150000 می رسد.

تعداد پلاکت ها تقریباً در همه موارد GT بین 100000 تا 150000 است و بیماری متوسط ​​است. در موارد نادری که کاهش می یابند، احتمالاً مشکل اساسی دیگری وجود دارد.

ترومبوسیتوپنی حاملگی 5 تا 10 درصد از بارداری ها را تحت تاثیر قرار می دهد و زنانی که دوقلو یا سه قلو دارند در معرض خطر بیشتری هستند. اگر زنی یک بار به این بیماری مبتلا شود، احتمال ابتلای مجدد به آن در بارداری بعدی 14 برابر افزایش می یابد.

علل ترومبوسیتوپنی در بارداری:

کاهش تعداد پلاکت ها تا چند هزار در طول بارداری معمول است. این تا حدی به دلیل همودیلوشن است. از آنجایی که بدن در دوران بارداری پلاسمای بیشتری تولید می کند، پلاکت های کمتری در هر واحد خون وجود دارد.

پزشک زمانی که تعداد پلاکت به زیر 100000 تا 150000 در لیتر می‌رسد، بیمار را زیر نظر دارد تا احتمال بروز مشکلات را کاهش دهد.

حدود 10 درصد از زنان در دوران بارداری تعداد پلاکت های زیر 150000 در لیتر را تجربه می کنند.

از آن میزان، تقریبا

• 25٪ با بیماری های فشار خون مانند: پره اکلامپسی یا سندرم HELLP مرتبط هستند، در حالی که 75٪ تغییرات رایج در بارداری را به همراه دارد.
• 4 درصد ناشی از اختلالات ژنتیکی یا ایمونولوژیکی است که در آن سیستم ایمنی پادتن هایی تولید می کند که سلول های پلاکتی را هدف قرار می دهد.
• تعداد پلاکت کمتر از 100000 در لیتر در حدود 1 درصد از افراد وجود دارد که ممکن است بر نحوه مدیریت بارداری آنها تأثیر بگذارد.

در دوران بارداری، پلاکت ها ممکن است سریعتر از بین بروند. پلاکت‌های بیشتری ممکن است در طی فرآیند فیلتر کردن از بین بروند، زیرا طحال در نتیجه افزایش حجم خون در دوران بارداری بزرگ می‌شود.

ویتامین های دوران بارداری باید مصرف شوند، زیرا ترومبوسیتوپنی نیز می تواند به دلیل کمبود اسید فولیک در خون ایجاد شود. برخی از شرایط باکتریایی و ویروسی، از جمله: اپشتین بار، HIV، هپاتیت B و C می توانند تعداد پلاکت ها را کاهش دهند.

علائم ترومبوسیتوپنی در بارداری:

بسیاری از زنان باردار ترومبوسیتوپنیک هیچ نشانه ای از این بیماری را نشان نمی دهند.

اگر زنی در دوران بارداری هر یک از موارد زیر را تجربه کند، پلاکت پایین می‌تواند دلیل زمینه‌ای دیگری داشته باشد.

• خونریزی لثه مانند: هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن رخ می دهد.
• ادرار یا مدفوع حاوی خون
• کبودی آسان
• خواب آلودگی
• خونریزی بینی
• پتشی یا لکه های قرمز ریز نشانه خونریزی زیر جلدی است.

برای مشاهده علائم جدید در دوران بارداری با پزشک مشورت کنید. خونریزی کنترل نشده یک وضعیت اورژانسی است که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.

بارداری و شمارش پلاکت:

بدن در دوران بارداری پلاسمای خون بیشتری تولید می کند. همودیلوشن و افزایش حجم خون به همین دلیل است. این نشان می دهد که همان مقدار سلول های پلاکتی در خون بیشتر از حد معمول وجود دارد. در نتیجه تعداد پلاکت ها در هر میکرولیتر خون کاهش می یابد.

پلاکت ها از بین می روند و تعداد پلاکت ها کاهش می یابد. طحال در دوران بارداری به دلیل افزایش جریان خون بزرگ می شود. سلول‌های پلاکتی خون ممکن است با فیلتر کردن خون توسط طحال بزرگ‌تر سریع‌تر از بین بروند.

به ندرت، ترومبوسیتوپنی می تواند ناشی از کمبود قابل توجه اسید فولیک در رژیم غذایی باشد.

تصور می‌شود کاهش طبیعی پلاکت‌های خون که اغلب در دوران بارداری اتفاق می‌افتد، با ترومبوسیتوپنی حاملگی کمی تشدید می‌شود. این باعث مشکلات خونریزی نمی شود و معمولاً با افزایش خطر مشکلات در دوران بارداری مرتبط نیست.

آیا ترومبوسیتوپنی حاملگی بر جنین تأثیر می گذارد؟

ترومبوسیتوپنی در دوران بارداری به جنین آسیبی نمی رساند. احتمال اینکه کودک متولد نشده یا جنین ممکن است پلاکت پایین داشته باشد برای زنانی که GT تشخیص داده شده اند، کاهش می یابد. بر اساس مطالعات، تنها 0.1٪ تا 1.7٪ از نوزادان را تحت تأثیر قرار می دهد.

شیردهی با شیر مادر نیز بی خطر است. این احتمال وجود دارد که یک زن نتواند اپیدورال را در زمانی که تعداد پلاکت در زمان زایمان کم است انجام دهد. با این حال، یک پزشک آن را بدون آسیب رساندن به نوزاد درمان می کند.

تشخیص ترومبوسیتوپنی:

از آنجایی که هیچ آزمایش واحدی نمی تواند ترومبوسیتوپنی حاملگی را به طور دقیق تشخیص دهد، پزشک ابتدا با بیمار کار می کند تا سایر علل بالقوه پایین بودن پلاکت ها را رد کند.

ترومبوسیتوپنی حاملگی علت اصلی 70 تا 80 درصد از بروز ترومبوسیتوپنی در دوران بارداری است.

• اگر تعداد پلاکت ها کمتر از 100000 پلاکت در هر میکرولیتر خون باشد، احتمالاً پزشک آزمایش های بیشتری را توصیه می کند. اگر تعداد پلاکت ها کمتر از 40000 تا 50000 باشد، بعید است که بیمار دچار ترومبوسیتوپنی حاملگی شود.
• ترومبوسیتوپنی ایمنی (ITP) که حدود 3 درصد از کل موارد ترومبوسیتوپنی در دوران بارداری را تشکیل می دهد، دومین علت شایع این بیماری است. زمانی که تعداد پلاکت‌ها کمتر از 100000 باشد، ITP به احتمال زیاد علت آن است.
• سابقه پزشکی یا خانوادگی به تعیین تعداد کم پلاکت قبل از بارداری یا سابقه خانوادگی مشکلات خونریزی یا شرایط خودایمنی کمک می کند.
• در تمام سنین حاملگی، آزمایش خون محیطی آزمایش اولیه آزمایشگاهی برای تعیین صحت شمارش پایین پلاکت ها و رد میکروآنژیوپاتی است.
• غربالگری زمان پروترومبین، آنتی ترومبین، فیبرینوژن، APTT و D-dimer باید برای بررسی ناهنجاری های انعقادی انجام شود.
• غربالگری به دلایل عفونی و بررسی نتایج غیرطبیعی تست عملکرد کبد (بیلی روبین، آلبومین، پروتئین کل، ترانسفرازها و آلکالین فسفاتاز)، و همچنین آنتی بادی های ضد فسفولیپید، ضد انعقاد لوپوس و سرولوژی SLE توصیه می شود.
• بررسی منظم اختلال عملکرد تیروئید بسیار مهم است زیرا اغلب با بارداری و ITP مرتبط است. آزمایش مستقیم آنتی گلوبولین تنها راه برای رد همولیز خود ایمنی است.

درمان ترومبوسیتوپنی بارداری:

مشاهده تنها راه درمان برای اکثر بیماران با پلاکت پایین است. پزشک ممکن است مصرف مکمل های فولات و ویتامین B12 را برای افزایش تعداد پلاکت توصیه کند.

مصرف چندین مواد غذایی می تواند به افزایش تعداد پلاکت ها کمک کند.

• سبزیجات برگ سبز، از جمله: اسفناج و کلم پیچ.
• شکلات تلخ
• تخم مرغ
• غلات صبحانه غنی شده
• حبوبات و عدس
• گوشت و جگر بدون چربی
• جایگزین های لبنیات
• غذاهای ویتامین C مانند: پرتقال، کلم بروکسل و فلفل قرمز.

گزینه های درمان:

بیماران مبتلا به فشار خون بالا نیاز به نظارت بهتر دارند و ممکن است برای کاهش خطر آسیب قلبی عروقی نیاز به زایمان زودرس داشته باشند. تعداد پلاکت ها معمولاً طی چند روز پس از زایمان به حالت عادی باز می گردد.

درمان با استروئیدها یا ایمونوگلوبولین های IV (آنتی بادی) ممکن است برای بیماری های ایمنی که ممکن است پلاکت ها را کاهش دهند، مانند: ترومبوسیتوپنی پورپورای ایمنی (ITP) ضروری باشد.

ممکن است آنتی بادی برای جلوگیری از حمله سیستم ایمنی به پلاکت های سالم داده شود.

پزشک در موارد شدید، برداشتن طحال را در دوران بارداری توصیه می کند.

اکثر موارد خفیف ترومبوسیتوپنی را می توان بدون درمان مدیریت کرد. این وضعیت پس از زایمان از بین می رود.

درمان اولیه تعویض پلاسما است و تعویض مداوم پلاسما ممکن است بارداری را با موفقیت ادامه دهد. گاهی اوقات می‌توان روش‌های اسپلنکتومی را به‌طور ایمن انجام داد، به‌ویژه در سه ماهه دوم بارداری، در مواردی که ترومبوسیتوپنی دارند و به درمان‌های دیگر پاسخ نمی‌دهند.

درمان شدیدتر ممکن است در شرایط شدید ضروری باشد. هدف افزایش تعداد پلاکت و حفظ سلامتی است.

برخی از درمان های رایج ممکن عبارتند از:

• تبادل پلاسما
• پیوند پلاکت
• استروئیدهای خوراکی
• تزریق ایمونوگلوبولین در طول درمان با ایمونوگلوبولین داخل وریدی.

آیا می توانم از ترومبوسیتوپنی در دوران بارداری پیشگیری کنم؟

پیشگیری از ترومبوسیتوپنی در دوران بارداری امکان پذیر نیست. ممکن است بین تعداد کم پلاکت ها در درمان بارداری و کمبود اسید فولیک در جریان خون ارتباط وجود داشته باشد. از این رو، ضروری است که ویتامین دوران بارداری را همراه با اسید فولیک مصرف شود.

از سوی دیگر، عفونت ها می توانند پلاکت ها را تخلیه کرده و در دوران بارداری افت کنند. حمایت از سلامتی خود با بهبود بهداشت خوب، آزمایش عفونت های مقاربتی (STIs) و اطمینان از به روز بودن واکسن ها ضروری است.

کاهش شدید تعداد پلاکت ها در دوران بارداری:

تعداد کم پلاکت در بارداری ممکن است خطر خونریزی پس از زایمان و یا در حین زایمان را افزایش دهد. همچنین، ترومبوسیتوپنی را می توان در زنان باردار در طول سه ماهه اول مشاهده کرد و باید به تدریج در طول دوره بارداری کاهش یابد.

با این حال، زمانی که تعداد پلاکت ها در طول زمان بهبود نیابد، می تواند منجر به زایمان زودرس و خونریزی بیش از حد شود و برای جلوگیری از عوارض بیشتر در سه ماهه سوم نیاز به نظارت بیشتری دارد.

کم خونی همولیتیک و ترومبوسیتوپنی:

کم خونی همولیتیک و ترومبوسیتوپنی دو رخداد متفاوتی هستند که می توانند با هم اتفاق بیفتند، مانند: پورپورای ترومبوسیتوپنیک ایمنی (ITP) یا پورپورای ترومبوسیتوپنی ترومبوتیک (TTP). نظارت منظم بر علائم و شمارش خون برای بررسی پاسخ به درمان و تشخیص زودهنگام عوارض ضروری است.

عوارض ترومبوسیتوپنی در بارداری:

• افزایش خطر خونریزی در حین زایمان
• تاثیر بی حسی منطقه ای
• خطر خونریزی پس از زایمان
• عوارض جنینی و نوزادی
• مسائل سلامت مادر

به طورکلی

ترومبوسیتوپنی حاملگی یکی از شایع ترین ناهنجاری های خونی است که در دوران بارداری مشاهده می شود. این تقریباً در 10 درصد از بارداری ها رخ می دهد.

ترومبوسیتوپنی حاملگی طی 1 تا 2 ماه به خودی خود بهبود می یابد و احتمالاً در بارداری های بعدی عود می کند. در بیشتر مواقع، هنگامی که ترومبوسیتوپنی در دوران بارداری رخ می دهد، خفیف است و هیچ اثر مضری برای مادر، جنین یا نوزاد ندارد.

چگونه می توانم پلاکت های خود را در دوران بارداری افزایش دهم؟

پلاکت ها را می توان با مصرف غذاهای سرشار از ویتامین B12، آهن، فولات و ویتامین C افزایش داد، زیرا این مواد مغذی به شکل گیری و حفظ سلامت گلبول های قرمز خون کمک می کنند.

مطالب مشابه:

ترومبوسیتوپنی

آزمایش پلاکت چیست؟

اختلال ارثی لخته شدن خون

خونریزی و ترومبوز

سندرم برنارد سولیر چیست؟

منبع: starhealth