افتادگی مثانه (سیستوسل)

سیستوسل وضعیتی است که در آن رباط ها و ماهیچه های حمایت کننده اطراف مثانه و دیواره واژن، که مثانه را بالا نگه می دارند، کشیده یا ضعیف می شوند و همین به مثانه اجازه می دهد تا به داخل واژن فرو رود. این اتفاق یک نوع افتادگی اندام لگنی است.

نام‌ های دیگر سیستوسل عبارتند از:

• افتادگی مثانه
• فتق مثانه
• Dropped bladder
• Fallen bladder

سیستوسل نوعی پرولاپس اندام لگنی است که به دیواره واژن و مثانه اجازه می دهد تا به داخل واژن برآمده شود. در سیستوسل درجه 2، مثانه به سمت دهانه واژن می افتد.

انواع افتادگی مثانه (سیستوسل):

سیستوسل سه درجه دارد:

اولین درجه (خفیف): مثانه فقط برای مدت کوتاهی به داخل واژن می افتد.

دومین درجه (متوسط): مثانه به سمت دهانه یا کمی خارج از واژن می افتد.

سومین درجه (شدید): مثانه از دهانه واژن به شدت برآمده می شود.

اهمیت سیستوسل:

بستگی به شدت سیستوسل دارد.

سیستوسل خفیف فقط ممکن است باعث ناراحتی شود یا باعث نشت ادرار به طور تصادفی (بی اختیاری ادرار) شود. سیستوسل شدید مانع از ادرار کردن فرد می شود. این موضوع می تواند باعث عفونت یا آسیب کلیه شود.

شیوع افتادگی مثانه (سیستوسل):

سیستوسل شایع است. کارشناسان پزشکی تخمین می زنند که حدود 50 درصد از زنان و افرادی که در بدو تولد به آنها زن اختصاص داده شده است (AFAB) دارای نوعی سیستوسل هستند.

علائم سیستوسل:

علائم سیستوسل ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• احساس یا مشاهده چیزی که از دهانه واژن بیرون زده است.
• احساس پری، سنگینی یا درد در ناحیه لگن. که با ایستادن، بلند کردن یا سرفه کردن یا با گذشت روز بدتر می شود
• درد پایین کمر
• درد هنگام رابطه جنسی
• رفتن به دستشویی بیش از حد معمول.
• مشکل در تخلیه کامل مثانه هنگام ادرار کردن.
• عفونت های مکرر دستگاه ادراری (UTIs).
• مشکل در قرار دادن محصولات عادت ماهیانه، از جمله تامپون و فنجان قاعدگی.

علت ایجاد افتادگی مثانه (سیستوسل):

کشیدگی یا ضعیف شدن رباط های لگن باعث ایجاد سیستوسل می شود. بسیاری از عوامل مختلف می توانند به رباط ها آسیب برسانند.که شامل:

• زایمان طبیعی: که ممکن است عضلات کف لگن را تحت فشار قرار دهد.
• سابقه خانوادگی بیولوژیکی سیستوسل.
• چاقی (داشتن شاخص توده بدنی یا BMI بیشتر از 30).
• هیسترکتومی (عمل جراحی برای برداشتن رحم)
• کاهش تولید استروژن: که معمولاً در نتیجه افزایش سن اتفاق می افتد. استروژن هورمونی است که به قوی نگه داشتن عضلات اطراف واژن کمک می کند. با افزایش سن و ورود به یائسگی، بدن استروژن کمتری تولید می کند.
• بلند کردن اجسام سنگین
• سرفه های مزمن
• یبوست
• زور زدن مکرر در حین اجابت مزاج
• انجام جراحی لگن درگذشته
• عضلات ضعیف اطراف واژن ناشی از کمبود استروژن پس از یائسگی

سیستوسل در چه کسانی اتفاق می افتد؟

سیستوسل می تواند هر فردی تحت تاثیر قرار دهد. با این حال، با افزایش سن و ضعیف شدن عضلات کف لگن، احتمال ابتلا به سیستوسل بیشتر است.

عوارض سیستوسل:

سیستوسل می تواند به مجرای ادرار فشار بیاورد و از تخلیه کامل مثانه هنگام ادرار کردن (احتباس ادرار) جلوگیری کند. همچنین می تواند حالب را بپیچاند. حالب دو لوله است که ادرار را از کلیه ها به مثانه منتقل می کند. تجمع ادرار در کلیه ها می تواند باعث آسیب کلیه شود.

تشخیص سیستوسل:

اورولوژیست یا متخصص زنان می تواند سیستوسل را تشخیص دهد. آنها سابقه پزشکی فرد را بررسی می کند، در مورد علائم فرد سؤال می پرسند و یک معاینه فیزیکی انجام می دهند.

همچنین ممکن است آزمایش های زیر را نیز انجام دهد:

• تست یورودینامیک این تست توانایی مثانه برای نگه داشتن و رها کردن ادرار را اندازه گیری می کند.
• سیستوسکوپی روشی که در آن پزشک یک لوله نورانی به اندازه مداد را با یک دوربین در انتهای آن (سیستوسکوپ) از طریق مجرای ادرار به مثانه می‌فرستد. که ناهنجاری، انسداد، تومور یا سنگ در دستگاه ادراری را نشان می دهد.
• سیستواورتروگرام VCUG (Voiding Cysto Urethro Graphy) (که سیستوگرام دفع ادرار نیز نام دارد). عکسبرداری با اشعه ایکس از مثانه در حالی است که زن در حال ادرار کردن است و مثانه و مجرای ادرار پر از رنگ کنترا است. شکل مثانه و هرگونه انسداد را نشان می دهد.
• برای تعیین میزان افتادگی مثانه می توان از MRI استفاده کرد.

برای تشخیص سیستوسل لازم است به پزشک مراجعه شود و تشخیص توسط خود فرد امکان پذیر نیست. ممکن است آزمایش‌ های دیگری برای پی بردن به وجود هرگونه مشکل در سایر نواحی سیستم ادراری مورد نیاز باشد.

درمان سیستوسل:

درمان بستگی به درجه سیستوسل دارد.

اگر سیستوسل خفیف باشد که فرد را آزار نمی دهد، ممکن است به هیچ درمانی به جز اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین یا زور زدن که می تواند سیستوسل را بدتر کند نیاز نباشد.

سایر گزینه های درمان سیستوسل خفیف عبارتند از:

• حفظ وزن سالم
• درمان جایگزینی استروژن که ممکن است به تقویت عضلات اطراف واژن و مثانه کمک می کند.
• تمرینات کگل برای تقویت منافذ مجرای ادرار، واژن و راست روده.
• یک دستگاه پساری برای کمک به نگه داشتن مثانه در جای خود (پساری درون واژن قرار می­گیرد و از دیواره­ های واژن محافظت می­کند).
• عمل جراحی: ممکن است برای بازگردانی مثانه به موقعیت طبیعی تر استفاده شود. برخی از سیستوسل‌ های متوسط یا شدید نیاز به جراحی دارند و گزینه‌ های بالا موثر نیستند.

تاثیر عمل سیستوسل:

سیستوسل متوسط یا شدید ممکن است نیاز به کولپورافی قدامی (ترمیم سیستوسل) داشته باشد. کولپورافی قدامی نوعی جراحی ترمیمی است که در آن جراح مثانه را به موقعیت طبیعی خود برمی‌گرداند و ماهیچه‌ های دیواره جلویی را که مثانه را در جای خود نگه می‌دارند، سفت می‌کند.

جراحی سیستوسل معمولاً یک عمل سرپایی است. به این معنی که می توان همان روزی که جراحی را انجام داد به خانه رفت. اکثر افراد در عرض چند ماه بهبودی کامل پیدا می کنند.

اگر فرد قصد رابطه جنسی نداشته باشد، گزینه های جراحی وجود دارد که واژن را بسته و کوتاه می کند تا دیگر هیچ برآمدگی نداشته باشد.

اگر افتادگی مثانه بیش از حد است، مانند: رحم، بالای واژن (ارائه دهندگان به این حالت راس بعد از هیسترکتومی می گویند) یا رکتوم – که در این صورت پزشک ممکن است انواع دیگر جراحی ها را به فرد توصیه کند.

پیشگیری از سیستوسل:

به شدت سیستوسل بستگی دارد. می توان برخی از عوامل خطر سیستوسل را کنترل کرد، مانند:

• حفظ وزن سالم،
• جلوگیری از یبوست (می توان با مصرف یک رژیم غذایی با فیبر بالا، مصرف مقدار زیادی آب در روز و ورزش منظم به پیشگیری از یبوست کمک کرد.)
• محافظت از عضلات کف لگن در هنگام فعالیت بدنی سنگین: پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین و همچنین انجام ورزش های سنگین. توصیه می شود هنگام بلند کردن اجسام سنگین از فرم مناسب استفاده کنید: باسن و زانوها را برای چمباتمه خم کرده و پشت خود را صاف نگه دارید و هنگام بلند کردن بالا تنه خود را نپیچانید.

با این حال، لازم به یادآوری است که نمی توان سایر عوامل خطر، مانند: سابقه خانوادگی یا سن را تغییر داد.

به طور کلی سیستوسل معمولاً خطرناک نیست. اما می‌تواند باعث خجالت یا خودآگاهی شود. اگر علائم سیستوسل وجود داشته باشد ممکن است بر کیفیت زندگی تأثیرگذار باشد. توصیه می شود به پزشک مراجعه شود تا سابقه خانوادگی و علائم فرد را بررسی کرده و بهترین گزینه های درمانی را برای ترمیم سیستوسل و بهبود سلامتی پیشنهاد کند.

مطالب مشابه:

گرفتگی عضلات در دوران بارداری

واژینوز باکتریایی یا واژینیت

پروژسترون و IVF

علت های تاخیر در پریود

فیبروئید رحم

منابع: my.clevelandclinic ، hopkinsmedicine