تستوسترون پایین در زنان
تستوسترون نوعی هورمون آندروژن (یا هورمون جنسی) در بدن است. هورمون ها پیام رسان های شیمیایی هستند که به بدن دستور می دهند که چگونه کار کرده و چه کاری انجام دهد. همه افراد تستوسترون تولید می کنند، اما مردان و افرادی که در بدو تولد مرد هستند (AMAB) بیشترین میزان تستوسترون را تولید می کنند. زنان و افرادی که در بدو تولد زن هستند (AFAB) نیز به تستوسترون اما در سطح بسیار پایین تری نیاز دارند.
با ورود به 30 سالگی، سطح تستوسترون به تدریج شروع به کاهش می کند. اما فرد می تواند سطوح پایین تستوسترون را در هر زمانی از زندگی خود تجربه کند. پزشک سطح تستوسترون را با آزمایش خون بررسی می کند. طبق مرکز پزشکی دانشگاه روچستر، یک زن باید در مجموع 15 تا 70 نانوگرم در دسی لیتر (ng/dl) تستوسترون در خون خود داشته باشد. در حال حاضر، هیچ دستورالعمل قطعی برای آنچه که باید سطح تستوسترون “کم” در زنان در نظر گرفته شود، وجود ندارد.
تخمدان ها، غدد فوق کلیوی و سایر بافت ها و سلول ها تستوسترون تولید می کنند. تستوسترون بسیار کم یا بیش از حد می تواند بر سلامت کلی فرد تأثیر بگذارد. همچنین بر سطح سایر هورمون های جنسی در بدن تأثیر بگذارد. عوارض جانبی تستوسترون بر روی زنان و افراد AFAB به طور کامل شناخته نشده است. بسیاری از روش های درمانی برای کاهش تستوسترون کنترل نشده، به طور گسترده مورد مطالعه قرار نگرفته است.
تأثیر تستوسترون بر بدن زنان:
تستوسترون در:
- میل جنسی
- سلامت استخوان و ماهیچه.
- روحیه و انرژی.
- تولید گلبول قرمز
- چرخه قاعدگی و باروری زنان، نقش دارد.
بیشتر مردم تستوسترون را به عنوان یک هورمون جنسی مردانه تصور می کنند، اما همه افراد به مقدار مشخصی نیاز دارند. در حالی که مردان تستوسترون بیشتری نسبت به زنان دارند، غدد آدرنال و تخمدان زنان مقادیر کمی از این هورمون را تولید می کنند.
علائم کاهش تستوسترون در زنان:
آزمایش خون تنها راه برای تشخیص پایین بودن سطح تستوسترون است. با این حال، برخی از علائم رایج برای تستوسترون پایین وجود دارد که باید مراقب آنها بود، مانند:
- میل جنسی کم (هیپوگنادیسم).
- کمبود انرژی و احساس خستگی.
- عدم قدرت و توان عضلانی.
- ناباروری یا مشکل در باردار شدن
- سیکل قاعدگی نامنظم.
- خشکی واژن.
- افسردگی یا اضطراب.
- نازک شدن مو.
- پوست خشک و شکننده.
- مشکل خواب.
- از دست دادن تراکم استخوان
در صورت وجود هر یک از این علائم توصیه می شود به پزشک مراجعه شود.
پزشک ممکن است موارد زیر را بررسی کند:
- افسردگی
- اضطراب
- استرس مزمن
- بیماری تیروئید
- شروع یائسگی
علت کاهش تستوسترون در زنان:
دو دلیل اصلی کاهش تستوسترون عبارتند از:
- افزایش سن (ورود به دوران یائسگی) یکی از بزرگترین دلایل کاهش تستوسترون است. زمانی که فرد به یائسگی می رسد، سطح تستوسترون او ممکن است به نصف مقدار قبلی کاهش یابد.
- مشکلات مربوط به تخمدان ها یا هیپوفیز یا غدد فوق کلیوی: افرادی که تخمدان های خود را برداشته اند (اووفورکتومی) نیز سطح تستوسترون پایینی دارند زیرا تخمدان ها مسئول تولید حدود نیمی از کل تستوسترون بدن هستند.
تستوسترون به طور طبیعی با افزایش سن زنان کاهش می یابد. سطح سایر هورمون‌ها مانند: استروژن نیز به مرور زمان کاهش می‌یابد، به ویژه زمانی که یک زن به یائسگی میرسد.
به غیر از سن و برداشتن تخمدان ها، سایر دلایل کاهش تستوسترون عبارتند از:
- سندرم ترنر (یک بیماری ژنتیکی که در آن تخمدان‌ها رشد نمی‌کنند).
- تومور بر روی غده هیپوفیز
- شیمی درمانی
- پرتودرمانی.
- نارسایی تخمدان.
- نارسایی آدرنال (بیماری آدیسون).
- سوء تغذیه (مانند: بی اشتهایی یا سوء تغذیه شدید).
- هیپرپرولاکتینمی (هورمون پرولاکتین بیش از حد).
- آمنوره هیپوتالاموس (از دست دادن دوره قاعدگی به دلیل استرس شدید، کاهش وزن یا ورزش).
- یائسگی زودرس (یائسگی قبل از 40 سالگی).
داروهایی که می توانند سطح تستوسترون را کاهش دهند عبارتند از:
- داروهای ضد بارداری هورمونی
- کورتیکواستروئیدها
- داروهای ضد آندروژن
- استروژن درمانی خوراکی
- مواد افیونی (Opioid): به مجموعه ترکیبات شیمیایی طبیعی و صنعتی مسکن شبیه به مرفین گفته می‌شود که در سیناپس، گیرنده های عصبی اپیوئید را تحریک می‌کنند.
برخی افراد همچنین ممکن است چیزی در ساختار ژنتیکی خود (DNA) داشته باشند که در توانایی بدن آنها برای تولید یا پردازش DHEA و DHEA-S اختلال ایجاد کند. این دو ترکیبی هستند که به تستوسترون تبدیل می شوند.
تشخیص تستوسترون پایین:
پزشک ابتدا، یک معاینه فیزیکی انجام می دهد و علائم و سابقه پزشکی فرد را بررسی می کند. همچنین ممکن است برای بررسی سطح هورمون دستور آزمایش خون بدهد. بسیاری از پزشکان در تشخیص تستوسترون پایین تردید دارند، زیرا تحقیقات در مورد ارتباط بین سطح تستوسترون و علائم خاص به خوبی شناخته شده نیست. تستوسترون پایین اغلب به سختی قابل تشخیص است زیرا علائم آن شبیه بیماری های دیگری مانند: افسردگی، مشکلات تیروئید یا کمبود آهن (کم خونی) است.
بررسی سطح تستوسترون شامل آزمایش خون است. نتایج آزمایش خون بسته به زمان انجام آزمایش می تواند متفاوت باشد. این به این دلیل است که سطح هورمون ها در طول چرخه قاعدگی و حتی بین صبح و عصر در نوسان است.
مقدار سطح تستوسترون در زنان:
این میزان بستگی به سن فرد دارد. سطح تستوسترون با افزایش سن در طول زندگی یک فرد کاهش می یابد، از 30 سالگی شروع می شود. به عنوان مثال، تستوسترون پایین در یک فرد 30 ساله مقدار متفاوتی از تستوسترون پایین در یک فرد 50 ساله است. به طور کلی یک مقدار استاندارد برای سطوح تستوسترون “طبیعی” در زنان و افراد AFAB وجود ندارد.
درمان تستوسترون پایین:
درمان تستوسترون پایین می تواند بحث برانگیز باشد زیرا تستوسترون پایین در زنان و افراد AFAB به خوبی مورد مطالعه قرار نگرفته است. سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) در حال حاضر هیچ درمانی را برای تستوسترون تایید نکرده است. از آنجایی که استانداردی برای درمان وجود ندارد، پزشک تستوسترون پایین در زنان را به همان روشی که در مردان درمان می شود، درمان می کنند. که می تواند مشکل ساز باشد زیرا زنان و افراد AFAB به میزان قابل توجهی تستوسترون کمتری (دوز بسیار کمتری از دارو) نسبت به مردان و افراد AMAB نیاز دارند.
تستوسترون می تواند به اشکال مختلفی باشد، مانند:
- تزریقات
- قرص/کپسول.
- کرم
- پانسمان ها
- ژل.
مصرف قرص های DHEA نیز می تواند یک گزینه باشد. از آنجایی که DHEA پیش ساز تستوسترون است، مصرف مکمل ممکن است به بدن در تولید تستوسترون کمک کند. DHEA بدون نسخه در دسترس است اما توسط FDA تایید نمی شود.
قبل از تصمیم گیری باید خطرات هر روش درمانی را با پزشک در میان گذاشت. بسیاری از انجمن های پزشکی معتبر و متخصصان مراقبت های بهداشتی توصیه می کنند که از درمان تستوسترون پایین در زنان جلوگیری شود، مگر اینکه معیارهای خاصی رعایت شود.
خطرات هورمون درمانی برای کاهش تستوسترون:
در صورت تصمیم به مصرف مکمل های تستوسترون، برای پیشگیری از عوارض جانبی به نظارت دقیق نیاز است.
برخی از عوارض جانبی عبارتند از:
- آکنه.
- طاسی با الگوی مردانه
- رشد موهای زائد.
- صدای عمیق
- کلیتوریس بزرگ شده.
مطالب مشابه:
منابع: my.clevelandclinic ، medicalnewstoday
