خون در استفراغ
Hematemesis به معنای خون در استفراغ ( استفراغ خونی) است. احتمال دارد که مقداری خون به تنهایی یا همراه با محتویات معده، در استفراغ وجود داشته باشد. رنگ خون می تواند تازه و قرمز روشن و یا تیره و منعقد همانند تفاله‌ی قهوه، باشد. حالت هماتمسیس نشانه ی خونریزی داخلی از قسمت فوقانی دستگاه گوارش، شامل مری، معده و اولین قسمت روده ی کوچک به نام دوازدهه است. درصورت مشاهده ی خون در استفراغ می بایست به پزشک مراجعه شود.
آیا وجود خون در استفراغ علامتی جدی است؟
وجود خون در استفراغ می تواند دلایل بسیاری داشته باشد که برخی از آن ها جدی هستند. پزشک درصورت بررسی و تشخیص علت، قادر به اعلام نظرنسبت به شدت این شرایط نیست. به همین دلیل، درابتدا پزشکان همه ی موارد ابتلا به استفراغ خونی را اورژانسی تلقی می کنند.
آیا استفراغ خونی یک حالت طبیعی است؟
وجود خون در استفراغ به هیچ وجه نرمال و طبیعی نیست. مقدار کم خون در این شرایط می تواند به دلیل خوش خیم تر بودن آن باشد. مقدار کمی از این خون می توند به دلیل ضربه ی ناشی از استفراغ ایجاد گردد. درصورت استفراغ خونی، در هرحالت مشورت با پزشک الزامی است.
آیا استفراغ خونی برای حیات فرد تهدید کننده است؟
استفراغ به خودی خود نمی تواند منجر به مرگ شود مگر درصورت از دست دادن شدید خون. فرد درصورت خونریزی زیاد در معرض خطر شوک هموراژیک قرار می گیرد که می تواند به نارسایی اندام و مرگ منجر گردد. خوشبختانه این موضوع به ندرت اتفاق می افتد. درصورت استفراغ مقدار زیادی خون، باید به سرعت برای پیگیری درمان اقدام شود. احتمالا به اقدام ودرمانی بیش از توقف خونریزی نیاز است.
علت:
به طورکلی، این اتفاق نشانه خونریزی داخل دستگاه گوارش فوقانی است. دستگاه گوارش فوقانی شامل مری، معده و دوازدهه است. درصورت خونریزی بینی یا دهان و قورت دادن این خون، فرد ممکن است دچار استفراغ شود. اما درصورت عدم بلعیدن خون، دستگاه گوارش فوقانی منشا خون موجود در استفراغ می باشد.
خون قرمز و تازه نشان دهنده خونریزی فعال است که ممکن است شدت و فوریت بیشتری داشته باشد. خون قهوه ای رنگ و توده ای شکل کهنه تر است و ممکن است نشانه خونریزی کندتر یا متوقف شده باشد.
شرایط احتمالی:
زخم های دارای خونریزی:
زخم معده یک زخم باز درناحیه معده یا اثنی عشر است که اغلب به دلیل عفونت باکتریایی یا استفاده منظم از NSAID ها یا آسپرین ایجاد می گردد.
التهاب حاد:
التهاب ناحیه مری یا پوشش معده می تواند باعث ایجاد خونریزی از شریان های زیرین شود. مصرف زیاد الکل، آسپرین و NSAID ها و ریفلاکس شدید اسید از علل شایع آن هستند.
پارگی رگ های بزرگ شده:
فشار خون پورتال که از پیامدهای بیماری سیروز کبدی است، منجر به افزایش فشار در وریدهای شکمی و احتمالا منجر به بزرگ شدن وریدهای مری و معده شود و آنها را شکننده سازد و سبب شود به راحتی بشکنند. خونریزی از این واریس ها می تواند حالتی به شدت جدی باشد.
پانکراتیت مزمن:
پانکراتیت در طولانی مدت می تواند به رگ های خونی اطراف پانکراس آسیب رساند و درنهایت به پارگی و خونریزی منجر شود. این خون ممکن است به دوازدهه برگردد.
سایر دلایل احتمالی:
آسیب تروماتیک:
این آسیب به هردوشکل مستقیم یا غیر مستقیم به معده یا مری وارد می شود و احتمال دارد منجر به ایجاد خونریزی حاد در معده فرد شود. لازم به ذکر است که پس از اقدامات پزشکی نیز به ندرت آسیب های داخلی در فرد ایجاد می گردد.
سندرم مالوری ویس(MWS):
این سندرم شامل پارگی مری در اثر استفراغ شدید است و معمولا پس از مصرف بیش از حد الکل رخ می دهد.
تومورها:
تومورها، از نوع خوش خیم وبدخیم، ممکن است خونریزی کنند. درصورت خونریزی یک تومور به انجام آزمایش سرطان معده، مری یا لوزالمعده نیاز است.
آنژیودیسپلازی ها:
عروق خونی سطحی غیرطبیعی هستند که می توانند منجر به خونریزی معده و روده شوند.
مراقبت و درمان:
پزشکان قادر هستند تا خونریزی داخلی فعال را به شیوه های مختلف متوقف نمایند و این موضوع اولین مورد نگرانی آن ها درهنگام استفراغ خونی است. با این حال، ایجاد خونریزی به دلیل یک بیماری مزمن می تواند روند درمان را دشوارتر سازد. درصورت عدم درمان بیماری زمینه ای، احتمال رخ دادن مکرر هماتمسیس وجود دارد.
درمان:
درمان استفراغ خونی به عنوان یک وضعیت اورژانسی درنظر گرفته می شود. پزشک وضعیت بالینی فرد را برای درمان مورد بررسی قرار می دهد و درصورت بروز علائم حاصل ازخونریزی شدید، ابتدا و درصورت لزوم؛ با استفاده از تزریق وریدی(IV) مایعات، تزریق خون و استفاده از ماسک اکسیژن، که مراحل احیا نام دارند، به درمان بیمار می پردازند.
پس از احیاء، تیم پزشکی به بررسی علت بیماری، زمان شروع استفراغ، وضعیت ظاهری، سابقه ابتلا، بروز علائم دیگر و همچنین سابقه مصرف داروهایی از جمله: آسپرین،NSAIDها و رقیق کننده های خون می پردازند.
برای پیدا کردن منبع خونریزی و اطمینان از توقف روند آن، تیم پزشکی می بایست داخل دستگاه گوارش فوقانی فرد را مورد بررسی قرار دهد. کاربردی ترین روش برای انجام این کار، معاینه ی آندوسکوپی فوقانی است. درطول انجام این تست، بیمار مسکن دریافت می کند. آندوسکوپ که یک دوربین روشن برروی یک لوله‌ی بلند و نازک است، توسط پزشک از قسمت گلو و داخل دوازدهه عبور داده می شود. هنگام پیداکردن منبع خونریزی، با استفاده از عبور ابزار پزشکی، ترمیم و درمان زخم ممکن می شود.
رخدادهای بعدی پس از تست، به نتایج پزشک حین عمل آندوسکوپی بیمار بستگی دارد. دربرخی از موارد، درصورت خونریزی شدید دستگاه گوارش فوقانی، احتمال نیاز به جراحی نیز وجود دارد.
مراجعه به پزشک:
در صورت مشاهده خون در استفراغ می بایست فورا به پزشک مراجعه شود. در صورت مشاهده علائم دیگر اورژانسی، مانند موارد زیر، احتمالا فرد به تماس و مراجعه سریع به پزشک نیاز دارد:
- سرگیجه یا احساس سبکی سر
- گیجی یا سردرگمی
- دردشدید در ناحیه شکم
- دردشدید قفسه سینه
لازم به ذکر است که همه ی دلایل ایجادکننده ی استفراغ خونی، حالت اورژانسی ندارند اما؛ بسیاری از آن ها جدی هستند و ممکن است دررابطه با این موارد به درمان بیشتری نیاز باشد.
مطالب مشابه:
سرفه خونی (هموپتیزی)
خونریزی دستگاه گوارشی
سریعترین راه برای درمان زخم معده
8 علائم هشداردهنده سرطان معده
اختلالات رایج گوارشی
منبع: my.clevelandclinic
