یبوست
یبوست مزمن شرایطی است که در آن حرکات بسیار کمتر از حد طبیعی است و دفع مدفوع مشکل است و این شرایط برای چند هفته یا بیشتر ادامه دارد.
به طور کلی اگر دفع مدفوع کمتر از سه بار در هفته باشد، فرد دچار یبوست شده است.
اگر چه ابتلا به یبوست به طور گاه به گاه امری شایع است، اما برخی افراد یبوست مزمن را تجربه می کنند که می تواند در انجام کارهای روزانه آنها اختلال ایجاد کند. یبوست مزمن ممکن است باعث شود افراد برای دفع مدفوع متحمل فشار زیادی شوند. درمان یبوست مزمن بستگی به علت اصلی آن دارد. با این حال، در برخی موارد هرگز علت مشخصی برای یبوست یافت نمی شود.
علائم یبوست:
علائم و نشانه های یبوست مزمن عبارتند از:
- دفع مدفوع کمتر از سه بار در هفته
- مدفوع توده ای و سفت
- زور زدن برای دفع مدفوع
- احساس انسداد در رکتوم که مانع دفع مدفوع می شود
- احساس می کنید نمی توانید مدفوع را به طور کامل از رکتوم خالی کنید
- نیاز به کمک برای تخلیه رکتوم، مانند استفاده از دستان برای فشار دادن روی شکم و استفاده از انگشت برای خارج کردن مدفوع از رکتوم
اگر دو مورد یا تعداد بیشتری از موارد زیر را تجربه کنید شرایط شما به عنوان یبوست در نظر گرفته می شود.
چه زمانی نیاز است به پزشک مراجعه شود؟
اگر تغییرات غیر قابل توضیح و مداومی در عادات روده خود تجربه می کنید، به پزشک مراجعه کنید.
علل یبوست:
یبوست معمولا زمانی رخ می دهد که ضایعات یا مدفوع خیلی آهسته در میان دستگاه گوارش حرکت می کنند یا نمی توانند به طور موثر از رکتوم دفع شوند، که ممکن است باعث سفت و خشک شدن مدفوع شود. یبوست مزمن علل احتمالی زیادی دارد.
انسداد در روده بزرگ یا رکتوم:
انسداد در روده بزرگ یا رکتوم ممکن است حرکت مدفوع را کند یا متوقف کند. علل این امر عبارتند از:
- پارگی ها ریز در پوست اطراف مقعد (شکاف مقعد)
- انسداد در روده (انسداد روده)
- سرطان روده بزرگ
- تنگی روده بزرگ (تنگی روده)
- سایر سرطان های شکم که بر روده بزرگ فشار می آورد
- سرطان رکتوم
- برآمدگی رکتوم از طریق دیواره پشتی واژن (رکتوسل)
مشکلات مربوط به اعصاب اطراف کولون و رکتوم:
مشکلات عصبی می تواند اعصابی را تحت تاثیر بگذارد که باعث انقباض عضلات روده بزرگ و راست روده و حرکت مدفوع از میان روده می شوند، و علل آن عبارتند از:
- آسیب به اعصابی که عملکرد بدن را کنترل می کنند (نوروپاتی اتونومیک)
- مولتیپل اسکلروز
- بیماری پارکینسون
- آسیب نخاعی
- سکته
مشکل در عضلات درگیر در حذف مواد:
مشکلات در عضلات لگن که در حرکات روده نقش دارند ممکن است باعث یبوست مزمن شود. این مشکلات ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- ناتوانی در شل کردن عضلات لگن تا به روده اجازه حرکت داده شود (آنیسموس)
- عضلات لگنی که هماهنگی در شل شدن و انقباض ندارند (دیسینرژی)
- ضعیف شدن عضلات لگن
شرایطی که بر هورمون های بدن اثر می گذارند:
هورمون ها به تعادل مایعات بدن کمک می کنند. بیماری ها و شرایطی که تعادل هورمون ها را بر هم می زنند ممکن است باعث ایجاد یبوست شوند، از جمله:
- دیابت
- پرکاری غده پاراتیروید (هیپرپاراتیروئیدیسم)
- بارداری
- تیروئید کم کار (کم کاری تیروئید)
فاکتورهای خطر:
فاکتورهای که ممکن است خطر ابتلا به یبوست مزمن را افزایش دهند عبارتند از:
- سن بالا
- کم آبی بدن
- رژیم غذایی کم فیبر
- فعالیت فیزیکی کم یا عدم فعالیت فیزیکی
- مصرف برخی داروها از جمله آرامش بخش ها، داروهای ضد درد و داروهای ضدافسردگی، برخی داروهای کاهش فشار خون
- ابتلا به برخی اختلالات روانی مانند افسردگی یا اختلال در خوردن
عوارض:
عوارض یبوست مزمن عبارتند از:
- وریدهای متورم مقعد (بواسیر): زور زدن برای دفع مدفوع ممکن است باعث تورم وریدهای داخل یا اطراف مقعد شود.
- پاره شدن پوست در مقعد (شقاق مقعد): یک مدفوع سفت و بزرگ می تواند باعث پارگی های ظریف در اطراف مقعد شود.
- مدفوعی غیرقابل دفع (نهفتگی مدفوع): یبوست مزمن ممکن است باعث تجمع مدفوع سفت شده شود که در روده گیر می کند.
- روده ای که از مقعد بیرون زده است (پرولیس رکتوم): زور زدن برای دفع مدفوع می تواند باعث شود مقدار کمی از راست روده کشیده شده و از مقعد بیرون بزند.
پیشگیری از یبوست:
موارد زیر می تواند به شما در جلوگیری از ابتلا به یبوست مزمن کمک کند:
- غذاهای پرفیبر از جمله لوبیا، سبزیجات، میوه ها، غلات کامل و سبوس را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
- کمتر غذاهای حاوی فیبر کم مانند غذاهای فرآوری شده و لبنیات و محصولات گوشتی مصرف کنید.
- مقدار زیادی مایعات بنوشید.
- استرس خود را مدیریت کنید.
- زمانی که احساس دفع مدفوع دارید آن را نادیده نگیرید
- زمانی که کودک شروع به خوردن غذاهای جامد می کند در رژیم غذایی آن به اندازه کافی غذاهای پرفیبر قرار دهید.
تشخیص:
پزشکان علاوه بر معاینه فیزیکی و معاینه دیجیتال رکتوم از تست ها و روش های زیر برای تشخیص یبوست مزمن و پیدا کردن علت آن استفاده می کنند:
-
آزمایش خون:
پزشک با درخواست آزمایش خون به دنبال یافتن شرایط سیستمیکی مانند کم کاری تیروئید یا سطوح بالای کلسیم می باشد.
-
رادیوگرافی:
رادیوگرافی می تواند به پزشک در تشخیص اینکه آیا روده ها مسدود هستند یا خیر و آیا مدفوعی در کولون وجود دارد یا خیر، کمک کند.
-
معاینه رکتوم و کولون تحتانی یا سیگموئید (سیگموئیدوسکوپی):
در این روش، پزشک یک لوله منعطف و روشن را وارد مقعد می کند تا رکتوم و قسمت تحتانی کولون را معاینه کند.
-
معاینه رکتوم و کل کولون (کولونوسکوپی):
این روش تشخیصی به پزشک اجازه می دهد کل کولون را با یک لوله انعطاف پذیر، مجهز به دوربین معاینه کند.
-
ارزیابی عملکرد عضله اسفنکتر مقعد (مانومتری آنورکتال):
در این روش، پزشک یک لوله باریک و انعطاف پذیر را وارد مقعد و رکتوم می کند و سپس یک بالون کوچک را در نوک لوله باد می کند. سپس دستگاه از طریق عضله اسفنکتر به عقب کشیده می شود. این روش به پزشک اجازه می دهد تا هماهنگی عضلانی که برای حرکت روده نیاز است، اندازه گیری کند.
-
ارزیابی سرعت عضله اسفنکتر مقعد (تست دفع بالون):
این تست که اغلب همراه با مانومتری آنورکتال استفاده می شود، مدت زمانی که برای بیرون راندن بالونی که با آب پر شده و در رکتوم قرار داده شده است اندازه گیری می شود.
-
ارزیابی چگونگی حرکت غذا در روده بزرگ (مطالعه انتقال در کولون):
در این روش، شما ممکن است کپسولی را ببلعید که حاوی یک نشانگر رادیواکتیو یا یک دستگاه ضبط بی سیم است. پیشرفت کپسول از میان کولون طی 24 تا 48 ساعت ثبت می شود و با رادیوگرافی اشعه X قابل مشاهده خواهد بود.
در برخی موارد ممکن است غذای فعال شده با رادیوکربن خورانده شود و دوربین مخصوص پیشرفت آن در مسیر کولون ثبت کند (سینتی گرافی). پزشک در این روش به دنبال علائم اختلال عملکرد عضلات روده و چگونگی حرکت غذا در روده بزرگ است.
-
رادیوگرافی از رکتوم در حین دفع مدفوع (دفکوگرافی):
در طی این روش، پزشک یک خمیر نرم از باریم میسازد و در رکتوم قرار می دهد. سپس شما در حین مدفع مدفوع خمیر باریم را دفع می کنید. باریم با رادیوگرافی (اشعه X) مشخص می شود و ممکن است پرولاپس یا مشکلاتی در عملکرد ماهیچه ها و هماهنگی عضلات را نشان دهد.
-
دفکوگرافی MRI:
در طی این روش، مانند دفکوگرافی باریم، پزشک ژل کنتراست را به رکتوم وارد می کند. سپس ژل از رکتوم عبور می کند. اسکنر MRI می تواند عملکرد عضلات دفع مدفوع را تجسم و ارزیابی کند. این آزمایش همچنین می تواند مشکلاتی را که می تواند باعث یبوست شود مانند رکتوسل یا افتادگی رکتوم را تشخیص دهد.
درمان یبوست:
درمان یبوست مزمن معمولا با تغییر رژیم غذایی و شیوه زندگی شروع می شود که به منظور افزایش سرعت حرکت مدفوع در روده انجام می شود. اگر این تغییرات کمکی نکرد، پزشک ممکن است استفاده از دارو یا جراحی را توصیه کند.
تغییرات رژیم و سبک زندگی:
پزشک ممکن است تغییرات زیر را برای رفع یبوست توصیه کند:
- مصرف فیبر را افزایش دهید. افزودن فیبر به رژیم غذایی وزن مدفوع و سرعت حرکت آن میان روده را افزایش می دهد. به تدریج شروع به مصرف میوه ها و سبزیجات تازه کنید. غلات و نان های سبوس دار انتخاب کنید.
پزشک ممکن است توصیه کند که مقدار گرم مشخصی از فیبر به صورت روزانه مصرف کنید. به طور کلی، مصرف 14 گرم فیبر به ازای 1000 کالری رژیم غذایی روزانه هدف مناسبی است.
افزایش ناگهانی مقدار فیبری که می خورید می توانید باعث نفخ و گاز معده شود، بنابراین به آرامی میزان فیبر رژیم غذایی را افزایش دهید تا زمانی که به میزان هدف خود برسید.
- اکثر روزهای هفته ورزش کنید. فعالیت فیزیکی به افزایش فعالیت عضلات روده کمک می کند. سعی کنید در برنامه روزانه اکثر روزهای هفته ورزش را بگنجانید. اگر قبلا ورزش نمی کردید برای شروع ورزش با پزشک خود مشورت کنید تا بهترین ورزش متناسب با وضعیت سلامتیتان به شما توصیه کند.
ملین ها:
چندین نوع میلین وجود دارد. نحوی عملکرد ملین ها برای تسهیل دفع مدفوع متفاوت است. موارد زیر بدون نسخه هستند:
- مکمل های فیبری: مکمل های فیبری باعث افزاش حجم مدفوع می شود، مدفوع حجیم نرم تر و راحت تر دفع می شود. مکمل های فیبر شامل پسیلیوم (Metamucil، Konsyl و موارد دیگر)، کلسیم پلی کربوفیل (FiberCon، Equalactin، و موارد دیگر) و متیل سلولز (Citrucel) هستند.
- محرک ها: محرک هایی از جمله بیزاکودیل، سنوزیدها (سنا) باعث انقباض روده می شوند.
- اسموتیک ها: ملین های اسمزی با افزایش ترشح مایع از روده و کمک به تحریک حرکات روده به حرکت مدفوع در روده بزرگ کمک می کنند. به عنوان مثال می توان به هیدروکسید منیزیم خوراکی، سیترات منیزیم، لاکتولوز، پلی اتیلن گلیکول اشاره کرد.
- روان کننده ها: روان کننده هایی مانند روغن معدنی مدفوع را قادر به می سازند تا راحت تر در روده بزرگ حرکت کند.
- نرم کننده های مدفوع: نرم کننده های مدفوع مانند دوکوزات سدیم و کلسیم دوکوزات با نفوذ مقدار بیشتری آب به روده، مدفوع را مرطوب می کنند.
- تنقیه و شیاف: تنقیه آب با یا بدون صابون می تواند به نرم شدن مدفوع مفید باشد و باعث حرکت روده شود. شیاف های گلیسرین یا بیزاکودیل نیز با روان کنندگی و تحریک، به حرکت مدفوع به سمت خارج بدن کمک می کند.
سایر داروها برای یبوست:
اگر داروهای بدون نسخه به درمان یبوست مزمن کمک نکند، پزشک ممکن است برخی داروهای نسخه ای را تجویز کند به ویژه اگر مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر هستید.
- داروهای که آب را به داخل روده می کشند: تعدادی از داروهای تجویزی برای درمان یبوست مزمن موجود است. لوبی پروستون (آمیتیزا)، لیناکلوتید (لینزس) و پلکاناتید (ترولانس) با نفوذ آب بیشتر به داخل روده به تسریع حرکت مدفوع عمل می کنند.
- گیرنده های سرتونین 5- هیدروکسی تریپتامین 4: پروکالوپراید (Motegrity) به حرکت مدفوع در روده بزرگ کمک می کند.
- آنتاگونیست های گیرنده mu-اپیوئیدی با اثر محیطی (PAMORAs): اگر یبوست ناشی از مواد افیونی (اپیوئیدی) مانند مرفین باشد، PAMORAs مانند نالوکسگل (Movantik) و متیل نالترکسون (Relistor) اثر مواد اپیوئیدی بر روده را معکوس می کنند تا روده حرکت کند.
تمرین عضلات لگنی:
آموزش بیوفیدبک شامل کار با یک درمانگر است که از وسایلی برای کمک به یادگیری شل کردن و سفت کردن ماهیچه های لگن استفاده می کند. شل کردن عضلات کف لگن در زمان مناسب در حین دفع مدفوع می تواند به فرد کمک کند راحت تر مدفوع کند.
در طول یک جلسه بیوفیدبک، یک لوله مخصوص (کاتتر) برای اندازه گیری تنش عضلانی به رکتوم وارد می شود. درمانگر فرد را در انجام تمرینات راهنمایی می کند تا به طور متناوب عضلات لگن خود را شل و سفت کند. یک دستگاه تنش عضلانی را اندازه گیری می کند و از صداها یا نورها استفاده می کند تا به فرد کمک کند بفهمد که چه زمانی عضلات خود را شل کند.
جراحی:
اگر سایر درمان ها را امتحان کرده باشید و یبوست مزمن به دلیل انسداد، رکتوسل یا تنگی باشد، ممکن است جراحی گزینه مناسبی باشد.
برای افرادی که سایر روش های درمانی را امتحان کرده اند و موفقیت حاصل نشده است و حرکت مدفوع در طول کولون به طور غیرطبیعی آهسته است، برداشتن بخشی از کولون با جراحی ممکن است یک گزینه باشد. جراحی برای برداشتن کل کولون به ندرت ضروری است.
مطالب مشابه:
