سرطان کبد
سرطان کبد سرطانی است که از سلول های کبد شروع می شود. کبد اندامی است که در قسمت سمت راست بالای شکم، زیر دیافراگم و بالای شکم قرار دارد.
انواع مختلفی از سرطان می تواند در کبد ایجاد شود. شایع ترین نوع سرطان کبد، کارسینوم سلول های کبدی است که از نوع اصلی سلول های کبدی (هپاتوسیت) شروع می شود. سایر انواع سرطان کبد، مانند کلانژیوکارسینوم داخل کبدی و هپاتوبلاستوم، بسیار کمتر شایع هستند.
سرطانی که به کبد سرایت می کند بیشتر از سرطانی است که در سلول های کبدی شروع می شود. سرطانی که در ناحیه دیگری از بدن – مانند روده بزرگ، ریه یا سینه – شروع می شود و سپس به کبد گسترش می یابد، به جای سرطان کبد، سرطان متاستاتیک نام دارد. این نوع سرطان از روی عضوی که در آن شروع شد نامگذاری می شود – مانند سرطان کولون متاستاتیک برای توصیف سرطانی که از روده بزرگ شروع شده و به کبد گسترش می یابد.
علائم سرطان کبد:
اکثر افراد در مراحل اولیه سرطان اولیه کبد علائم و نشانه هایی ندارند. هنگامی که علائم و نشانه ها ظاهر می شوند، ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- کاهش وزن بی دلیل
- بی اشتهایی
- درد بالای شکم
- تهوع و استفراغ
- ضعف عمومی و خستگی
- تورم شکم
- تغییر رنگ پوست و سفیدی چشم به رنگ زرد (یرقان)
- مدفوع سفید و گچی
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت مشاهده علائم یا علائمی که شما را نگران می کند، به پزشک مراجعه کنید.
علل:
سرطان کبد زمانی اتفاق می افتد که سلول های کبدی تغییراتی (جهش) در DNA خود ایجاد می کنند. DNA یک سلول، ماده ای است که اطلاعاتی برای هر فرایند شیمیایی در بدن شما ارائه می دهد. جهش های DNA باعث تغییر در این اطلاعات میشود. یک نتیجه این است که سلول ها ممکن است شروع به رشد خارج از کنترل کنند و در نهایت یک تومور- توده ای از سلول های سرطانی – تشکیل دهند.
گاهی اوقات علت سرطان کبد مشخص است، مانند عفونت های مزمن هپاتیت. اما گاهی اوقات سرطان کبد در افرادی که هیچ بیماری زمینه ای ندارند اتفاق می افتد و مشخص نیست چه چیزی باعث آن می شود.
فاکتورهای خطر:
فاکتورهای که خطر ابتلا به سرطان اولیه کبد را افزایش می دهند عبارتند از:
- عفونت مزمن با HBV یا HCV: عفونت مزمن با ویروس هپاتیت B (HBV) یا ویروس هپاتیت C (HCV) خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش می دهد.
- سیروز: این وضعیت پیشرونده و غیرقابل برگشت باعث ایجاد بافت اسکار در کبد شما می شود و احتمال ابتلا به سرطان کبد را افزایش می دهد.
- برخی از بیماری های ارثی کبدی بیماری های کبدی که می توانند خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش دهند شامل هموکروماتوز و بیماری ویلسون هستند.
- دیابت: خطر ابتلا به سرطان کبد در افراد مبتلا به این اختلال قند خون بیشتر از افرادی است که دیابت ندارند.
- بیماری کبد چرب غیرالکلی: تجمع چربی در کبد خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش می دهد.
- قرار گرفتن در معرض آفلاتوکسین ها: آفلاتوکسین ها سمومی هستند که توسط کپک هایی تولید می شوند که روی محصولاتی رشد می کنند که به خوبی نگهداری و ذخیره نمی شوند. محصولات زراعی مانند غلات و آجیل می توانند با آفلاتوکسین ها آلوده شوند. به این ترتیب آفلاتوکسین وارد غذاهای حاصل از این محصولات می شوند.
- مصرف زیاد الکل: مصرف بیش از مقدار متوسط الکل روزانه در طی سالیان متمادی می تواند منجر به آسیب جبران ناپذیر کبدی شود و خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش دهد.
پیشگیری از سرطان کبد:
خطر ابتلا به سیروز را کاهش دهید:
سیروز زخم کبد است و خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش می دهد. شما می توانید خطر سیروز را کاهش دهید اگر:
- الکل را در حد اعتدال بنوشید: اگر می خواهید الکل بنوشید، مقدار مصرف را محدود کنید. به این معنی که، زنان در روز حداکثر یک نوشیدنی الکلی مصرف کنند. مردان نباید بیش از دو نوشیدنی در روز مصرف کنند.
- وزن سالم را حفظ کنید: اگر وزن فعلی شما سالم است، با انتخاب یک رژیم غذایی سالم و ورزش در بیشتر روزهای هفته برای حفظ آن تلاش کنید. اگر نیاز به کاهش وزن دارید، میزان کالری مصرفی روزانه خود را کاهش دهید. در مقابل میزان ورزش را افزایش دهید. سعی کنید به آرامی وزن خود را کاهش دهید – 1 یا 2 پوند (1 تا 5/0 کیلوگرم) در هر هفته.
علیه هپاتیت B واکسن بزنید:
با دریافت واکسن هپاتیت B می توانید خطر ابتلا به هپاتیت B را کاهش دهید. این واکسن را می توان تقریبا به همه افراد تزریق کرد، از جمله نوزادان، افراد مسن و کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند.
اقداماتی را برای پیشگیری از هپاتیت C انجام دهید:
هیچ واکسنی برای هپاتیت C وجود ندارد، اما می توانید خطر ابتلا به عفونت را کاهش دهید.
- وضعیت سلامتی هر شریک جنسی را بدانید. رابطه جنسی بدون محافظت انجام ندهید مگر اینکه مطمئن باشید شریک زندگی شما به HBV یا HCV یا هر عفونت مقاربتی دیگری مبتلا نیست. اگر از وضعیت سلامتی شریک زندگی خود اطلاعی ندارید، هر بار که رابطه جنسی دارید از کاندوم استفاده کنید.
- از داروهای داخل وریدی (IV) استفاده نکنید، اما در صورت استفاده از یک سوزن تمیز استفاده کنید. با تزریق نکردن داروهای غیرقانونی خطر ابتلا به HCV را کاهش دهید. مطمئن شوید که هر سوزنی که استفاده می کنید استریل است و آن را به اشتراک نگذارید. لوازم دارویی آلوده یکی از علل شایع عفونت هپاتیت C است.
- هنگام پیرسینگ یا خالکوبی به دنبال مراکز امن و تمیز باشید. سوزن هایی که به درستی استریل نشوند می توانند ویروس هپاتیت C را گسترش دهند.
به دنبال درمان عفونت هپاتیت B یا C باشید:
درمان برای عفونت های هپاتیت B و هپاتیت C در دسترس است. تحقیقات نشان می دهد که درمان می تواند خطر ابتلا به سرطان کبد را کاهش دهد.
از پزشک خود بخواهید غربالگری کبد انجام دهد:
برای افراد عادی، غربالگری سرطان کبد برای کاهش خطر مرگ ناشی از سرطان کبد ثابت نشده است و به طور کلی توصیه نمی شود. غربالگری ممکن است برای افراد مبتلا به بیماری هایی که خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش می دهند. مانند افرادی که:
- عفونت هپاتیت B
- عفونت هپاتیت C
- سیروز کبدی دارند.
تشخیص:
تشخیص سرطان کبد:
آزمایش ها و روش های مورد استفاده برای تشخیص سرطان کبد عبارتند از:
- آزمایشات خون: آزمایش خون ممکن است ناهنجاری عملکرد کبد را نشان دهد.
- تست های تصویربرداری: پزشک ممکن است آزمایش های تصویربرداری مانند سونوگرافی، CT و MRI را توصیه کند.
- برداشتن نمونه از بافت کبد برای آزمایش: گاهی اوقات برای تشخیص قطعی سرطان کبد لازم است تکه ای از بافت کبد برای آزمایش نمونه برداری شود.
در طی بیوپسی کبد، پزشک یک سوزن نازک را از طریق پوست وارد کبد می کند تا نمونه بافتی به دست آورد. در آزمایشگاه پزشکان بافت را زیر میکروسکوپ بررسی می کنند تا سلول های سرطانی را جستجو کنند. بیوپسی کبد خطر خونریزی، کبودی و عفونت را به همراه دارد.
تعیین میزان سرطان کبد:
هنگامی که این بیماری شناسایی شد، پزشک بر روی تعیین میزان (مرحله) سرطان کار خواهد کرد. آزمایش های مرحله بندی به تعیین اندازه و محل سرطان و گسترش آن کمک می کند. تست های تصویربرداری مورد استفاده برای مرحله بندی سرطان کبد شامل CT اسکن، MRI و اسکن استخوان است.
روش های مختلفی برای مرحله بندی سرطان کبد وجود دارد. به عنوان مثال، یک روش از اعداد رومی I تا IV استفاده می کند و روش دیگر از حروف A تا D استفاده می کند. پزشک شما از مرحله سرطان برای تعیین گزینه های درمانی و پیش آگهی شما استفاده می کند.
درمان سرطان کبد:
درمان ها برای این بیماری اولیه به میزان (مرحله) بیماری همچنین سن، سلامت عمومی، و ترجیحات شخصی شما بستگی دارد.
جراحی:
گزینه های مورد استفاده برای درمان کبد عبارتند از:
- جراحی برای برداشتن تومور: در شرایط خاص، اگر تومور کوچک باشد و عملکرد کبد شما خوب باشد، ممکن است پزشک شما جراحی را برای برداشتن سرطان کبد و بخش کوچکی از بافت سالم کبدی اطراف آن، توصیه کند.
انتخاب نوع درمان و میزان کارایی درمان به محل سرطان در کبد، عملکرد کبد و سلامت عمومی شما بستگی دارد.
- جراحی پیوند کبد: در طی جراحی پیوند کبد، پزشک جراح کبد بیمار را برمیدارد و با یک کبد سالم از اهداکننده جایگزین می شود. جراحی پیوند کبد تنها یک گزینه برای درصد کمی از افراد مبتلا به این بیماری در مراحل اولیه است.
درمان های موضعی:
درمان های موضعی برای این بیماری مواردی هستند که به طور مستقیم برای سلول های سرطانی یا ناحیه اطراف سلول های سرطانی تجویز می شوند. گزینه های درمان موضعی برای سرطان کبد عبارتند از:
- حرارت دادن سلول های سرطانی: فرسایش با فرکانس رادیویی از جریان الکتریکی برای حرارت دادن و از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می کند. با استفاده از یک آزمایش تصویربرداری به عنوان راهنما، مانند سونوگرافی، پزشک یک یا چند سوزن نازک را در برش های کوچک شکم شما وارد می کند. وقتی سوزن ها به تومور می رسند، با جریان الکتریکی گرم می شوند و سلول های سرطانی را از بین می برند. سایر روش ها برای حرارت دادن سلول های سرطانی ممکن است از امواج مایکروویو یا لیزر استفاده کنند.
- انجماد سلول های سرطانی: کرایوابلیشن از سرمای شدید برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می کند. در طول عمل، پزشک یک ابزار (کرایوپروب) حاوی نیتروژن مایع را مستقیما روی تومورهای کبد قرار می دهد. از تصاویر اولتراسوند (سونوگرافی) برای هدایت کرایوپروب و نظارت بر انجماد سلول ها استفاده می شود.
- تزریق الکل به تومور: در حین تزریق الکل، الکل خالص مستقیما به داخل تومورها تزریق می شود، چه از طریق پوست و چه در حین عمل. الکل باعث مرگ سلول های تومور می شود.
- تزریق داروهای شیمی درمانی به کبد: کموامبولیزاسیون نوعی شیمی درمانی است که داروهای قوی ضد سرطان را مستقیما به کبد می رساند.در این روش مهره های حاوی مواد رادیواکتیور به کبد تزریق می شوند. در واقع، مهره های کوچکی که حاوی مواد رادیواکتیو هستند ممکن است مستقیما در کبد قرار بگیرند، جایی که می توانند پرتو را مستقیما به تومور برسانند
پرتو درمانی:
این درمان از انرژی پرقدرت از منابعی مانند اشعه X و پروتون برای از بین بردن سلول های سرطانی و کوچک کردن تومورها استفاده می کند. پزشکان با دقت انرژی را به سمت کبد هدایت می کنند و در عین حال به بافت سالم اطراف آسیبی وارد نمی کنند.
اگر شیمی دیگر امکان پذیر نباشد یا کمکی به بهبود بیماری نکند، پرتودرمانی ممکن است یک گزینه باشد. برای سرطان پیشرفته کبد، پرتودرمانی ممکن است به کنترل علائم کمک کند.
در طول درمان پرتودرمانی خارجی، روی یک میز دراز می کشید و دستگاهی پرتوهای پرانرژی را به نقطه ای خاصی از بدن شما هدایت می کند.
یک نوع تخصصی پرتودرمانی، رادیوتراپی بدن استریوتاکتیک نام دارد. این روش شامل متمرکز کردن پرتوهای زیادی به طور همزمان در یک نقطه از بدن شما است.
درمان دارویی هدفمند:
این بیماری بر روی ناهنجاری های خاص موجود در سلول های سرطانی تمرکز دارند. درمان های دارویی هدفمند با مسدود کردن این ناهنجاری ها می توانند باعث مرگ سلول های سرطانی شوند.
بسیاری از داروهای هدفمند برای درمان سرطان پیشرفته کبد در دسترس هستند.
برخی از درمان های هدفمند فقط در افرادی به خوبی عمل می کند که سلول های سرطانی آنها دارای جهش های ژنتیکی خاصی هستند. پزشک پس از بررسی سلول های سرطانی شما در مورد کارایی این داروهای هدفمند تصمیم می گیرد.
ایمونوتراپی:
ایمونوتراپی از سیستم ایمنی بدن شما برای مبارزه با سرطان استفاده می کند. سلول های سرطانی پروتئین هایی تولید می کنند که سلول های سیستم ایمنی بدن را کور می کند. بنابراین ممکن است به سلول های سرطانی حمله نکند. ایمونوتراپی در فرایند فرار از سیستم ایمنی تداخل ایجاد می کنند. بنابراین به سیستم ایمنی در شناسایی سلول های سرطانی کمک می کند. درمان های ایمونوتراپی معمولا مختص افراد مبتلا به سرطان پیشرفته کبد است.
شیمی درمانی:
شیمی درمانی از داروها برای کشتن سلول های در حال رشدِ سریع از جمله سلول های سرطانی استفاده می کند. این نوع درمان می تواند از طریق تزریق به ورید بازو، یا مصرف به شکل قرص یا هر دو انجام شود.
گاهی اوقات از شیمی درمانی برای درمان سرطان پیشرفته کبد استفاده می شود.
مطالب مشابه:
