همه‌چیز درباره تست‌های عملکرد کبد

تست‌های عملکرد کبد (LFT) که پانل عملکرد کبدی نیز نامیده می شود، یک آزمایش خون است که سطح آنزیم ها و پروتئین های دفع شده توسط کبد را اندازه گیری می کند.

در حالی که برخی از این آزمایش‌ها میزان عملکرد طبیعی کبد را اندازه‌گیری می‌کنند، برخی دیگر آنزیم‌هایی را که سلول‌های کبدی در هنگام آسیب یا بیماری کبد آزاد می‌کنند، اندازه‌گیری می‌کنند.

LFT ها به تشخیص و نظارت بر بیماری یا آسیب کبد کمک می کنند. اگر سطوح بالاتر یا کمتر از محدوده طبیعی باشد، نشان دهنده این است که کبد فرد به خوبی کار نمی کند.

آزمایش عملکرد کبد چه زمانی انجام می شود؟

یک پزشک برای اثبات وجود آسیب یا التهاب در کبد، آزمایش عملکرد کبد را درخواست می کند.

LFT به موارد زیر کمک می کند:

• غربالگری عفونت یا التهابی که بر کبد شما تأثیر می گذارد، مانند: هپاتیت (عفونی یا الکلی)
• به تشخیص سایر بیماری ها مانند: سنگ کیسه صفرا کمک می کند.
• ارزیابی پیشرفت و شدت بیماری کبد و تعیین پاسخ به درمان
• اگر از داروهای تجویزی یا بدون نسخه استفاده می کنید که می تواند بر عملکرد کبد تأثیر بگذارد، عوارض جانبی را کنترل کنید.
• ضعف یا خستگی
• بی اشتهایی
• درد یا تورم شکم
• زردی
• دفع ادرار تیره رنگ یا مدفوع روشن
• داشتن سابقه خانوادگی بیماری های کبدی
• اضافه وزن در هنگام ابتلا به دیابت یا فشار خون بالا

آمادگی برای آزمایش عملکرد کبد:

انجام LFT نیاز به آمادگی خاصی ندارد. تکنسین می تواند نمونه را در هر زمانی از روز جمع آوری کند. برخی از داروها ممکن است بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارند، بنابراین توصیه می شود که پزشک خود را از همه داروهای تجویزی و بدون نسخه ای که مصرف می کنید مطلع کنید.

تست‌های عملکرد کبد شامل چه آزمایشاتی است؟

LFT  نمی تواند به طور مستقل تشخیص دهد، اما می تواند سرنخ های مهمی در مورد مشکلات بالقوه عملکرد کبد ارائه دهد.

آزمایشات استاندارد موجود در پانل تست عملکرد کبد عبارتنداز:

• آلانین ترانس آمیناز(ALT):

ALT  آنزیمی است که در سلول های کبد یافت می شود و به تبدیل پروتئین ها به انرژی کمک می کند. محدوده نرمال از 7 تا 55 واحد در لیتر (U/L) است. در طول عفونت کبد، التهاب یا هر نوع آسیب دیگری، سلول های کبدی مقادیر بیشتری ALT را در جریان خون آزاد می کنند.

• آسپارتات ترانس آمیناز (AST):

آنزیم AST به متابولیسم اسیدهای آمینه کمک می کند. مانند ALT، AST معمولاً در خون در سطوح پایین وجود دارد. مقادیر متوسط از  48U/L  تا 8 متغیر است. هنگامی که آسیب کبدی ایجاد می شود، سطح AST در خون افزایش می یابد.

• آلکالین فسفاتاز (ALP):

ALP آنزیمی در کبد و استخوان است و نقش مهمی در تجزیه پروتئین ها دارد. سطح ALP معمولاً بین  129U/L  تا 40 متغیر است. سطوح ALP فراتر از این محدوده ممکن است نشان دهنده آسیب یا بیماری های کبدی، مانند: مسدود شدن مجرای صفراوی یا برخی بیماری های استخوانی باشد.

• آلبومین و پروتئین کل:

پروتئین ها برای بسیاری از عملکردها از جمله ایمنی در بدن حیاتی هستند. آلبومین یکی از این پروتئین هاست. سطح آلبومین در خون معمولاً بین 3.5 تا 5.0 گرم در دسی لیتر (g/dL) و پروتئین کل از 6.3 تا 7.9 گرم در دسی لیتر است. وقتی سطح آلبومین و پروتئین کل کمتر از حد طبیعی باشد، ممکن است نشان دهنده آسیب یا بیماری کبد باشد.

• بیلی روبین:

بیلی روبین ترکیبی است که در طی تجزیه فیزیولوژیکی گلبول های قرمز تولید می شود. سطح بیلی روبین خون معمولا بین 0.1 تا 1.2 میلی گرم در دسی لیتر است. افزایش سطح بیلی روبین (یرقان) ممکن است نشان دهنده آسیب یا بیماری کبد یا انواع خاصی از کم خونی باشد.

• گاما گلوتامیل ترانسفراز (GGT):

GGT یک آنزیم کبدی است. در خون، سطح آن به طور کلی بین 61U/L  تا 8 است. وجود سطوح GGT فراتر از این محدوده ممکن است نشان دهنده آسیب کبد یا مجرای صفراوی باشد.

• L-لاکتات دهیدروژناز (LDH):

LDH آنزیمی است که در کبد یافت می شود. سطوح بالا ممکن است نشان دهنده آسیب کبدی باشد. با این حال، سطوح آن می تواند در سایر شرایط بالینی نیز بالا باشد. محدوده طبیعی برای سطوح LDH در خون 222U/L  تا 122 است.

• زمان پروترومبین(PT):

PT زمان لخته شدن خون را اندازه گیری می کند و از 9.4 تا 12.5 ثانیه متغیر است. هنگامی که PT بالاتر از این محدوده طبیعی باشد، ممکن است نشان دهنده آسیب کبدی باشد، اما اگر از داروهای ضد انعقاد (داروهای رقیق کننده خون) مانند وارفارین استفاده می کنید، سطح آن نیز می تواند افزایش یابد.

نتایج ذکر شده در اینجا از آزمایشگاهی به آزمایشگاه دیگر متفاوت است و ممکن است برای زنان و کودکان کمی متفاوت باشد.

چه زمانی از آزمایش عملکرد کبد خودداری کنیم؟

هیچ شرایط خاصی وجود ندارد که از این آزمایش اجتناب شود. پزشک خود را در مورد هر گونه دارو، داروهای تجویزی یا بدون نسخه، از جمله مکمل های گیاهی که ممکن است بر نتایج آزمایش عملکرد کبد تأثیر بگذارد، مورد اطلاع قرار دهید.

شرایط رایجی که باعث LFT های غیر طبیعی می شود چیست؟

برخی از دلایل رایجی که می تواند منجر به مقادیر بالای تست های عملکرد کبد شود عبارتند از:

بیماری کبد چرب:

بیماری کبد چرب زمانی ایجاد می شود که چربی در کبد جمع شود. اگر این تجمع به دلیل مصرف طولانی مدت الکل باشد، به عنوان بیماری کبد چرب الکلی شناخته می شود.

زمانی که الکل عاملی برای تجمع چربی در کبد نباشد، این بیماری را بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) می نامند. افرادی که سندرم متابولیک دارند بیشتر در معرض خطر NAFLD هستند.

اگرچه کبد چرب ممکن است در درجه اول بدون علامت باشد، اما ممکن است باعث خستگی و درد در سمت راست شکم شود.

سندرم متابولیک:

سندرم متابولیک شامل گروهی از علائم است که خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را افزایش می دهد. این علائم عبارتند از:

• چاقی
• قند خون بالا
• فشار خون بالا
• دیس لیپیدمی

پزشک ممکن است برای افرادی که دو یا چند مورد از این علائم را دارند، LFT تجویز کند.

هپاتیت:

هپاتیت به معنای التهاب کبد است. چندین گونه مختلف از ویروس های عامل هپاتیت وجود دارد که A، B، C، D و E نامیده می شوند. علائم ناشی از عفونت توسط همه این سویه ها مشابه است.

علائم شایع هپاتیت عبارتند از:

• زردی چشم و پوست (یرقان)
• بی اشتهایی
• درد شکم
• حالت تهوع
• تب
• خستگی
• درد عضلانی
• درد مفاصل
• ادرار تیره
• خارش

پزشک ممکن است فردی را با علائم هپاتیت آزمایش کند تا آنزیم های کبدی را بررسی کند.

اختلال مصرف الکل یا مواد مخدر:

التهاب کبد می تواند به دلیل مصرف زیاد الکل (هپاتیت الکلی) یا افراط در مصرف مواد (هپاتیت سمی) رخ دهد. همه اشکال هپاتیت علائم مشابهی دارند. در سابقه اعتیاد به الکل یا سوء مصرف مواد، پزشک ممکن است آزمایش عملکرد کبد را برای بررسی شروع و پیشرفت بیماری و نظارت بر درمان انجام دهد.

سیروز:

سیروز آسیب کبدی ناشی از فیبروز مزمن، اسکار و چروکیدگی است که در نهایت منجر به نارسایی کبد می شود.

هپاتیت درمان نشده یا بیماری کبد چرب خطر بالایی برای پیشرفت به سیروز دارد. بیماران مبتلا به سیروز، خستگی، خارش و سایر علائم مشترک با هپاتیت و بیماری کبد چرب را تجربه می کنند.

یک پزشک ممکن است سطوح آنزیم کبدی را برای بررسی پیشرفت و نظارت بر پاسخ به مداخلات درمانی بررسی کند.

شرایط کمتر رایجی که می تواند باعث افزایش آنزیم های کبدی شود:

• هپاتیت خود ایمنی
• سرطان کبد
• بیماری سلیاک
• هموکروماتوز (زمانی که بدن سطوح بالایی از آهن را جذب می کند)
• مونونوکلئوز
• سپتی سمی
• بیماری ویلسون (ناشی از تجمع بیش از حد مس در کبد)
• پلی میوزیت (التهاب عضلات)
• برخی داروها، از جمله مسکن ها، ضد التهاب ها و استاتین ها

روش درمانی برای افزایش آنزیم های کبدی:

مداخله درمانی برای افزایش آنزیم های کبدی بر مدیریت شرایط زمینه ای که باعث افزایش سطوح می شود تمرکز دارد.

بیماری کبد چرب:

برای NAFLD، افراد می توانند با پزشک خود برای ایجاد تغییرات در سبک زندگی مانند:

• ورزش بیشتر
• داشتن یک رژیم غذایی سالم و متعادل
• رعایت یک سبک زندگی فعال، از جمله کاهش استرس و بهبود بهداشت خواب
• یک متخصص تغذیه یا مربی شخصی می تواند به افراد کمک کند تا از رژیم غذایی و برنامه کاهش وزن خود پیروی کنند.

اگر فردی مبتلا به بیماری کبد چرب الکلی باشد، پزشک در مورد کاهش مصرف الکل به هر شکلی راهنمایی، آموزش و پشتیبانی می کند.

سندرم متابولیک:

استراتژی درمان سندرم متابولیک مشابه بیماری کبد چرب است:

• ورزش بیشتر و کاهش وزن
• داشتن یک رژیم غذایی سالم و متعادل
• مدیریت سطح قند خون
• کاهش سطح استرس (مدیتیشن، تمرکز حواس، یوگا)

هپاتیت:

یک پزشک استراتژی های زیر را برای هپاتیت حاد توصیه می کند:

• استراحت در رختخواب
• مایعات فراوان
• اصلاح رژیم غذایی
• اجتناب از الکل

درمان هپاتیت بی اثر طولانی مدت معمولاً شامل یک رژیم دارویی ضد ویروسی است.

سیروز:

سیروز آسیب دائمی کبد است، بنابراین همیشه قابل درمان نیست. با این حال، علت اصلی اختلال عملکرد کبد معمولاً به درمان پاسخ می دهد.

تشخیص و درمان سریع شرایط متابولیک عفونی، التهابی و مزمن که بر کبد تأثیر می‌گذارد می‌تواند به جلوگیری از پیشرفت سیروز کمک کند.

مداخلاتی مانند: رژیم غذایی اصلاح شده، ورزش و کاهش وزن و کاهش مصرف الکل می تواند خطر آسیب پیشرونده کبد و اختلال عملکرد را کاهش دهد.

تست های عملکرد غیر طبیعی کبد:

افزایش آنزیم های کبدی نشان می دهد که فرد دارای کبد ملتهب یا آسیب دیده است. بسیاری از شرایط زمینه ای ممکن است باعث شروع و پیشرفت التهاب یا آسیب کبدی شوند.

پزشکان توصیه می‌کنند که هر کسی که علائم بیماری‌هایی را دارد که سطح آنزیم‌های کبدی را بالا می‌برد، برای LFT مراجعه کند.

اگر LFT غیر طبیعی باشد، پزشک علل بالقوه زمینه ای را بررسی می کند، تشخیص را تثبیت می کند و یک برنامه درمانی شخصی مناسب را توصیه می کند.

مطالب مشابه:

سیروز کبدی

سرطان کبد

مشکلات کبدی

نشانه‌های هپاتیت C در زنان

کیست های کبدی

منبع: healthlibrary.askapollo