تومور کارسینوئید

تومور کارسینوئید نوع نادری از تومور است که معمولا به کندی رشد می کند. این نوع سرطان با رشد آهسته می تواند در چند قسمت مختلف از بدن فرد ایجاد شود. تومورهای کارسینوئیدی زیرمجموعه ای از تومورها به نام تومورهای عصبی غدد درون ریز هستند و می توانند در هر جایی از بدن فرد که سلول های تولید کننده هورمون وجود دارند رشد کنند. هورمون ها پیام رسان های شیمیایی بدن هستند که از طریق خون حرکت می کنند. بیشتر تومورهای کارسینوئید معمولاً در دستگاه گوارش (معده، آپاندیس، روده کوچک، کولون، رکتوم) یا در ریه ها شروع می شوند.

کمتر از 10 درصد از افراد مبتلا به تومورهای کارسینوئید علائم این بیماری را تجربه می کنند و ممکن است تا اواخر بیماری فرد علائمی نداشته باشد. این آمار ممکن است بر اساس محل تومور متفاوت باشد. از آنجایی که تومورهای کارسینوئید بسیار آهسته رشد می کنند، معمولاً تا سن 55 تا 65 سالگی مشخص نمی شوند.

به صورت کلی تومورهای کارسینوئیدی می‌ توانند هورمون ‌هایی را در بدن تولید و ترشح کنند که باعث علائم و نشانه‌ هایی همانند اسهال یا التهاب و قرمزی پوست می ‌شود. در موارد نادر، پس از گسترش تومور کارسینوئید ممکن است منجر به ایجاد علائمی به نام سندرم کارسینوئید شود. درمان تومورهای کارسینوئید معمولاً شامل جراحی بوده و همچنین ممکن است در روند درمان از داروها نیز استفاده شود.

انواع تومورهای کارسینوئید:

تومورهای کارسینوئیدی بسته به سرعت رشد، گسترش به سایر نواحی بدن و ترشح بیش از حد هورمون، رفتار متفاوتی دارند.

انواع تومورهای کارسینوئید عبارتند از:

• تومورهای با رشد آهسته (Slow-growing tumors)

این تومورها شایع ترین نوع هستند. معمولا کوچک با عرض کمتر از 3 سانتی متر باقی می مانند، به سرعت رشد نمی کنند و به سایر نواحی بدن گسترش نمی یابند.

• تومورهای با رشد سریعتر (Faster-growing tumors)

این نوع تومورها ممکن است سریعتر رشد کنند، بزرگتر شوند و به سایر نقاط بدن گسترش پیدا کنند.

• تومورهای ترشح کننده هورمون (Hormone-secreting tumors)

این نوع تومورهای کارسینوئیدی فعال هورمون هایی از جمله سروتونین تولید می کنند. اثر سروتونین و سایر هورمون ها در نهایت ممکن است باعث ایجاد علائمی می شود که به عنوان سندرم کارسینوئید شناخته می شود.

علائم تومورهای کارسینوئید

برخی از تومورهای کارسینوئید هیچگونه علائمی ایجاد نمی کنند. به هنگام ایجاد این تومورها علائم نامشخص بوده و به محلی که تومور ایجاد شده بستگی خواهد داشت.

ارگان هایی از بدن که معمولا تومورهای کارسینوئید در آنها یافت می شود شامل روده کوچک، آپاندیس، رکتوم، ریه ها، کولون، معده، پانکراس، کبد است.

برای مثال در تومورهای کارسینوئیدی که در ریه ها ایجاد می شوند علائم این تومورعبارتند از:

• درد قفسه سینه
• خس خس سینه
• تنگی نفس
• اسهال
• قرمزی یا احساس گرما در صورت و گردن (گرگرفتگی پوست)
• افزایش وزن، به ویژه در ناحیه میانی و قسمت بالای کمر
• لکه های صورتی یا بنفش روی پوست که شبیه ترک های پوستی هستند

همچنین در مواردی که تومورهای کارسینوئید در دستگاه گوارش ایجاد می شوند علائم عبارتند از:

• درد شکم
• اسهال
• تهوع، استفراغ
• ناتوانی در دفع مدفوع به دلیل انسداد روده (انسداد روده)
• خونریزی از رکتوم
• درد رکتوم
• قرمزی یا احساس گرما در صورت و گردن (گرگرفتگی پوست)

علل ایجاد تومورهای کارسینوئید

تا به امروز علت دقیق ایجاد تومورهای کارسینوئیدی مشخص نیست اما به طور کلی سرطان زمانی رخ می دهد که جهش ایجاد شده در DNA یک سلول امکان ادامه روند تقسیم و رشد سلول را بیشتر از سلول های نرمال فراهم می آورد و تجمع این سلول ها تومور را تشکیل می دهند. سلول های سرطانی می توانند به بافت های سالم مجاور حمله کرده و به این طریق به سایر قسمت های بدن گسترش یابند.

اینکه چه چیزی باعث ایجاد جهش هایی که می توانند منجر به تومورهای کارسینوئید شود مشخص نیست. اما مشخصاً تومورهای کارسینوئیدی در سلول های عصبی غدد درون ریز ایجاد می شوند.

سلول های عصبی غدد درون ریز در اندام های مختلف بدن یافت می شوند. این سلول ها برخی از عملکردهای سلول عصبی و برخی از عملکردهای سلول غدد درون ریز تولید کننده هورمون را انجام می دهند. برخی از هورمون هایی که توسط سلول های عصبی غدد درون ریز تولید می شوند، هیستامین، انسولین و سروتونین هستند.

تشخیص تومورهای کارسینوئید:

تشخیص یک تومور کارسینوئید کوچک که باعث علائم سندرم کارسینوئید نمی شود دشوار است و معمولا این تومورها به هنگام انجام عمل جراحی یا در معاینه برای وضعیت دیگری یافت می شوند. اما به صورت کلی این آزمایشات ممکن است برای کمک به تشخیص تومور کارسینوئید استفاده شود:

• اشعه ایکس و اسکن

رادیوگرافی قفسه سینه، توموگرافی کامپیوتری (CT) و MRI همگی در تشخیص مفید هستند.

• OctreoScan

این نوع خاص از اسکن اغلب برای پیدا کردن تومورهای کارسینوئید استفاده می شود. این اسکن پس از تزریق یک ماده رادیواکتیو که توسط سلول های تومور کارسینوئید دریافت می شود، گرفته می شود.

• نمونه برداری بیوپسی

روشی شامل بررسی نمونه گرفته شده از بافت تومور کارسینوئید و مشاهده آن در زیر میکروسکوپ است که بسیار برای تشخیص مهم است.

• آزمایش ادرار

در صورتی که تومور کارسینوئیدی فرد هورمون زیادی تولید کند، ممکن است به صورت نوعی اسید در ادرار فرد به نام 5-HIAA (5-هیدروکسی ایندول استیک اسید) ظاهر شود. این محصول دفعی تولید سروتونین است.

• آزمایش خون

آزمایش خون ممکن است افزایش سطح هورمون سروتونین یا سطوح بالای کروموگرانین A (CgA) را نشان دهد. این ماده دیگری است که توسط اکثر تومورهای کارسینوئید ساخته می شود.

درمان تومور کارسینوئید:

بهترین درمان برای تومورهای کارسینوئید کوچک که گسترش نیافتند، جراحی است. هنگامی که یک تومور گسترش یافته یا بیش از حد بزرگ است، سایر درمان ها مانند شیمی درمانی ممکن است همچنان کاربرد داشته باشند.

عوامل خطر

• سن بالاتر

احتمال تشخیص تومور کارسینوئید در افراد مسن بیشتر از افراد جوان یا کودکان است.

• جنسیت

زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به تومورهای کارسینوئید هستند.

• سابقه خانوادگی

سابقه خانوادگی نئوپلازی غدد درون ریز متعدد نوع 1 (MEN 1)، خطر تومورهای کارسینوئید را افزایش می دهد. در افراد مبتلا به MEN 1 تومورهای متعدد در غدد سیستم غدد درون ریز ایجاد می شوند.

• ممکن است استعمال سیگار خطر ابتلا به این تومور را افزایش دهد.

عوارض تومور کارسینوئید:

سلول های تومورهای کارسینوئیدی می توانند هورمون ها و سایر مواد شیمیایی ترشح کنند که باعث ایجاد طیفی از عوارض از جمله:

• سندرم کارسینوئید

سندرم کارسینوئید باعث قرمزی یا احساس گرما در صورت و گردن (گرگرفتگی پوست)، اسهال مزمن و مشکل در تنفس و سایر علائم می ‌شود.

• بیماری قلبی کارسینوئید

تومورهای کارسینوئید ممکن است هورمون هایی ترشح کنند که می تواند باعث ضخیم شدن پوشش حفره های قلب، دریچه ها و رگ های خونی شود. این می تواند موجب نارسایی قلبی شود که در نهایت ممکن است فرد به جراحی نیاز داشته باشد. بیماری قلبی کارسینوئید معمولاً با داروها قابل کنترل است.

• سندرم کوشینگ

تومور کارسینوئید ریه می تواند باعث تولید بیش از حدی هورمونی شود که در نهایت می تواند منجر به ترشح بیش از حد هورمون کورتیزول شود.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنم؟

اگر علائم و نشانه های فوق را به صورتی تجربه می کنید که آزاردهنده و خصوصاً مداوم هستند، با پزشک متخصص در این زمینه گفتگو کنید.

مطالب مشابه:

دندان قروچه

فیبریلاسیون دهلیزی

بیماری پرتس

شایع ترین بیماری های گوارشی

اختلالات رایج گوارشی

منابع: mayoclinic ، hopkinsmedicine