دندانپزشکی در دوران بارداری
با توجه به تغییرات هورمونی در دوران بارداری و تاثیر آن در سرعت بخشیدن به بیماری های مربوط به لثه، رسیدگی به سلامت دندان ها و لثه در بارداری حائز اهمیت است، زیرا علاوه بر آن می تواند بر رشد جنین نیز تاثیرگذار باشد.
اقدامات پیش از بارداری:
مراجعه به دندانپزشک برای بررسی سلامت دهان و دندان پیش از بارداری لازم است. بدین ترتیب درصورت وجود مشکلات مربوط به دندان و یا لثه امکان رسیدگی پیش از بارداری وجود خواهد داشت.
آیا اقدامات مربوط به دندانپزشکی در دوران بارداری بلامانع است؟
- لازم است که به دندانپزشک، بارداری خود را اطلاع دهید. اقدامات دندانپزشکی روتین طی بارداری قابل انجام است. طبق نظر پزشک اقدامات ضروری قابل انجام بوده و موارد غیرضروری به پس از زایمان می گردد.
مهم است که پیش از مراجعه به دندانپزشک با پزشک متخصص زنان و زایمان خود مشورت کنید.
- درصورت مصرف دارو حتما نوع و مقدار داروی مصرفی شامل داروها و مکمل های بارداری را به دندانپزشک اطلاع دهید. لازم است توصیه های ارائه شده توسط پزشک زنان و زایمان را نیز اطلاع دهید. ممکن است دندانپزشک برای اقدامات درمانی لازم به این اطلاعات نیاز داشته باشد.
- تصویر برداری با اشعه X طی بارداری بلامانع است. با این حال ممکن است قسمت شکم و تیروئید با شیلد محافظ پوشانده شود و سپس تصویربرداری انجام شود.
- تنها به دلیل باردار بودن بررسی سلامت دندان های خود را به تعویق نیندازید. چکاپ های منظم طی بارداری از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا به دلیل تغییرات هورمونی بدن در این دوران موجب افزایش ریسک ابتلا به بیماری مربوط به لثه (پریودنتال) و خونریزی لثه های حساس ،که با نام ژنژیویت بارداری مطرح است، می شود. 40 درصد از زنان طی بارداری مبتلا به ژنژیویت بارداری می شوند. درصورت داشتن سابقه بیماری لثه ممکن است این مورد طی بارداری وخیم تر شود.
- به هرگونه تغییر در لثه در دوران بارداری توجه ویژه‌ای داشته باشید. اگر حساسیت، خونریزی یا تورم لثه در هر زمانی از بارداری شما رخ داد، در اسرع وقت با دندانپزشک خود صحبت کنید.
- برای پیشگیری و کاهش مشکلات دهان و دندان از اقدامات بهداشتی لازم پیروی کنید. که شامل مسواک زدن حداقل دو بار در روز، نخ دندان کشیدن یک بار در روز و استفاده از دهانشویه ضد میکروبی است. درصورت نیاز به اقدام پزشکی به این منظور، صرفاً به دلیل بارداری از آن صرف نظر نکنید. امروزه بیش از هر زمان دیگری، تمیز کردن حرفه ای دندان اهمیت ویژه ای دارد. بیماری لثه که بهبود نمی یابد ممکن است نیاز به درمان توسط یک متخصص دندانپزشک داشته باشد. درمان ممکن است شامل آنتی بیوتیک و برداشتن بافت آسیب‌دیده باشد.
مدیریت حالت تهوع صبحگاهی:
اگر در دوران بارداری حالت تهوع صبحگاهی مانع از مسواک زدن شما می‌شود، از یک خمیر دندان با طعم ملایم استفاده کنید. از دندانپزشک خود بخواهید تا برندهای مناسب را توصیه کنند.
اگر از حالت تهوع صبحگاهی رنج می‌برید و دچار استفراغ مکرر می‌شوید، دهان خود را با آب یا دهانشویه بشویید.
تغذیه مناسب برای سلامت دندان ها و نوزاد:
از میان وعده های شیرین خودداری کنید. هوس شیرینی در دوران بارداری رایج است. با این حال، به خاطر داشته باشید که هرچه بیشتر میان وعده بخورید، احتمال ابتلا به پوسیدگی دندان بیشتر است.
یک رژیم غذایی سالم و متعادل داشته باشید. اولین دندان های نوزاد شما حدود ماه سوم در دوران بارداری شروع به رشد می‌کنند. رژیم های غذایی سالم حاوی محصولات لبنی، پنیر و ماست منبع خوبی از این مواد معدنی ضروری هستند و برای رشد دندان ها، لثه ها و استخوان های در حال رشد نوزاد مفید هستند.
بیماری لثه و زایمان زودرس:
حداقل دو مطالعه مهم نشان داده‌اند که ارتباطی بین بیماری لثه و زایمان زودرس وجود دارد. محققان یکی از مطالعات که نتایج خود را در مجله انجمن دندانپزشکی آمریکا منتشر کردند، دریافتند که زنان باردار مبتلا به بیماری لثه مزمن چهار تا هفت برابر بیشتر احتمال زایمان زودرس (قبل از هفته 37) و نوزادان کم وزن نسبت به مادرانی با لثه‌های سالم دارند.
مادرانی با شدیدترین بیماری پریودنتال زودتر از همه، در هفته 32 زایمان کردند. مشخص نیست که آیا درمان بیماری لثه خطر زایمان زودرس را کاهش می‌دهد.
تومور لثه بارداری در دهان:
گاهی اوقات یک توده بزرگ با علائم قرمز نقطه‌ای عمیق روی بافت لثه ملتهب، معمولاً در نزدیکی خط لثه بالایی تشکیل می‌شود. توده قرمز براق است، ممکن است خونریزی کند و پوسته پوسته شود و می‌تواند غذاخوردن و صحبت کردن را دشوار کند و باعث ناراحتی شود. این رشدها تومور لثه بارداری نام دارند و می توانند در هر زمان در طول بارداری رخ دهند، اگرچه معمولاً در سه ماهه دوم رخ می‌دهند.
کلمه تومور نگران کننده نیست. این رشدها سرطانی نیستند و نمی توانند پخش شوند. تومور بارداری یک واکنش التهابی شدید به یک تحریک موضعی (مانند: ذرات غذا یا پلاک) است. تومورها در حدود 10٪ از زنان باردار و اغلب در زنانی که همچنین دارای ژینژویت بارداری هستند، رخ می‌دهند.
تومورهای بارداری معمولاً پس از تولد نوزاد به خودی خود از بین می‌روند. با این حال، اگر تومور در غذاخوردن تداخل ایجاد کرد، دندانپزشک ممکن است انتخاب کنند تا آن را بردارند. این یک روش ساده انجام شده تحت بی حسی موضعی است. حتی اگر تومور در دوران بارداری برداشته شود، در حدود نیمی از موارد دوباره رشد می‌کند.
در دوران بارداری، چندین بیماری دهان و دندان شایع‌تر هستند، مانند:
- ژینژویت: ممکن است در نتیجه تغییرات هورمونی که پاسخ به باکتری ها در بافت لثه را تشدید می‌کنند، ایجاد شود.
- پوسیدگی دندان: ممکن است به دلیل تغییرات در رژیم غذایی مانند: افزایش میان وعده ها به دلیل هوس ها، افزایش اسیدیته در دهان به دلیل استفراغ، دهان خشک یا بهداشت دهان و دندان ضعیف ناشی از تهوع و استفراغ رخ دهد.
- گرانولوم پیوژنیک: یک رشد گرد است که معمولاً توسط یک بند نازک از بافت به لثه‌ها متصل می‌شود و ممکن است به دلیل تغییرات هورمونی ایجاد شود.
- پوسیدگی ناشی از استفراغ به دلیل حالت تهوع صبحگاهی: در این حالت لازم است که افراد بلافاصله پس از استفراغ مسواک نزنند، زیرا دندان‌ها را در معرض اسید معده قرار می‌دهد.
به دلیل افزایش خطر ژینژویت و پوسیدگی، اهمیت بهداشت دهان و دندان روزانه خوب باید به این بیماران تأکید شود. مسواک زدن دو بار در روز با یک برس نرم به مدت دو دقیقه، استفاده از خمیردندان حاوی فلوراید و تمیزکردن بین دندان‌ها یک بار در روز باید توصیه شود.
