خشکی چشم

خشکی چشم

بیماری خشکی چشم یک بیماری شایع است که زمانی رخ می‌دهد که اشک‌های شما قادر به روانکاری کافی برای چشمان شما نیستند. علائم خشکی چشم شامل تاری دید، حساسیت به نور و آبریزش چشم است. وقتی خشکی چشم دارید، علائم شامل این احساس است که چیزی در چشم شما وجود دارد که بیرون نمی‌آید.

خشکی چشم بیماری است که بر لایه اشک، سه لایه اشک که سطح چشمان شما را پوشانده و محافظت می‌کنند، تأثیر می‌گذارد. شما به یک لایه اشک صاف و پایدار نیاز دارید تا به شما کمک کند واضح و راحت ببینید. اختلال در لایه اشک می‌تواند علائم ناراحت‌کننده‌ای مانند سوزش، خارش، آبریزش یا تاری دید ایجاد کند.

عوامل مختلف زیادی می‌توانند مانع از عملکرد صحیح لایه اشک شوند و منجر به خشکی چشم شوند. علل و عوامل خطر آن متعدد و پیچیده هستند. بنابراین، ممکن است مدتی طول بکشد تا به ریشه مشکل برسید و بفهمید چه چیزی باعث علائم شما می‌شود. اگر سندرم خشکی چشم دارید، مهم است که برای مدیریت وضعیت خود با یک چشم پزشک یا بینایی سنج مشورت کنید.

علائم خشکی چشم:

علائم و نشانه‌ها، که معمولاً هر دو چشم را تحت تأثیر قرار می‌دهند، ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• احساس گزگز، سوزش یا خراش در چشم‌ها
• مخاط رشته‌ای در داخل یا اطراف چشم‌ها
• حساسیت به نور
• قرمزی چشم
• احساس وجود چیزی در چشم‌ها
• مشکل در استفاده از لنزهای تماسی
• مشکل در رانندگی در شب
• آبریزش چشم، که پاسخ بدن به سوزش ناشی از خشکی چشم است.
• تاری دید یا خستگی چشم

زمان مراجعه به پزشک:

اگر علائم و نشانه‌های خشکی چشم طولانی مدت، از جمله قرمزی، سوزش، خستگی یا درد چشم را تجربه کرده‌اید، به پزشک مراجعه کنید. پزشک شما می‌تواند اقداماتی را برای تعیین علت ناراحتی چشم شما انجام دهد یا شما را به یک متخصص ارجاع دهد.

علل:

خشکی چشم به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود که لایه اشک سالم را مختل می‌کند. لایه اشک شما سه لایه دارد: روغن‌های چرب، مایع آبی و مخاط. این ترکیب معمولاً سطح چشمان را روان، صاف و شفاف نگه می‌دارد. مشکلات مربوط به هر یک از این لایه‌ها می‌تواند باعث خشکی چشم شود.

دلایل اختلال در عملکرد لایه اشک بسیار زیاد است، از جمله تغییرات هورمونی، بیماری خودایمنی، التهاب غدد پلک یا بیماری آلرژیک چشم. برای برخی افراد، علت خشکی چشم کاهش تولید اشک یا افزایش تبخیر اشک است.

کاهش تولید اشک:

خشکی چشم می‌تواند زمانی رخ دهد که شما قادر به تولید اشک کافی نیستید. اصطلاح پزشکی برای این بیماری، کراتوکونژکتیویت سیکا است. علل شایع کاهش تولید اشک عبارتند از:

• پیری
• برخی بیماری‌های پزشکی از جمله سندرم شوگرن، بیماری آلرژیک چشم، آرتریت روماتوئید، لوپوس، اسکلرودرمی، بیماری پیوند علیه میزبان، سارکوئیدوز، اختلالات تیروئید یا کمبود ویتامین A
• برخی داروها، از جمله آنتی‌هیستامین‌ها، ضد احتقان‌ها، درمان جایگزینی هورمون، داروهای ضد افسردگی و داروهای فشار خون بالا، آکنه، داروهای ضد بارداری و بیماری پارکینسون
• حساسیت‌زدایی عصب قرنیه ناشی از استفاده از لنزهای تماسی، آسیب عصبی یا جراحی لیزر چشم، اگرچه علائم خشکی چشم مربوط به این روش معمولاً موقتی است.

افزایش تبخیر اشک:

لایه چربی تولید شده توسط غدد کوچک در لبه پلک‌ها (غدد میبومین) ممکن است مسدود شود. غدد میبومین مسدود شده در افراد مبتلا به روزاسه یا سایر اختلالات پوستی شایع‌تر است.

علل شایع افزایش تبخیر اشک عبارتند از:

• بلفاریت خلفی (اختلال عملکرد غده میبومین)
• کمتر پلک زدن، که معمولاً در شرایط خاصی مانند بیماری پارکینسون رخ می‌دهد؛ یا هنگام تمرکز در حین فعالیت‌های خاص، مانند هنگام مطالعه، رانندگی یا کار با کامپیوتر
• مشکلات پلک، مانند برگشت پلک‌ها به سمت بیرون (اکتروپیون) و برگشت پلک‌ها به سمت داخل (انتروپیون)
• آلرژی‌های چشمی
• مواد نگهدارنده در قطره‌های چشمی موضعی
• باد، دود یا هوای خشک
• کمبود ویتامین A

عوامل خطر:

عواملی که احتمال خشکی چشم را افزایش می‌دهند عبارتند از:

• سن بالای ۵۰ سال. تولید اشک با افزایش سن کاهش می‌یابد. خشکی چشم در افراد بالای ۵۰ سال شایع‌تر است.
• جنسیت زن. کمبود اشک در زنان شایع‌تر است، به خصوص اگر به دلیل بارداری، استفاده از قرص‌های ضدبارداری یا یائسگی دچار تغییرات هورمونی شوند.
• رژیم غذایی کم ویتامین A که در جگر، هویج و کلم بروکلی یافت می‌شود، یا کم اسیدهای چرب امگا ۳ که در ماهی، گردو و روغن‌های گیاهی یافت می‌شود.
• استفاده از لنزهای تماسی یا سابقه جراحی انکساری.

عوارض:

افرادی که خشکی چشم دارند، ممکن است این عوارض را تجربه کنند:

• عفونت چشم. اشک‌های شما از سطح چشم شما در برابر عفونت محافظت می‌کنند. بدون اشک کافی، ممکن است خطر ابتلا به عفونت چشم افزایش یابد.
• آسیب به سطح چشم. در صورت عدم درمان، خشکی شدید چشم ممکن است منجر به التهاب چشم، ساییدگی سطح قرنیه، زخم قرنیه و از دست دادن بینایی شود.
• کاهش کیفیت زندگی. خشکی چشم می‌تواند انجام فعالیت‌های روزمره مانند مطالعه را دشوار کند.

پیشگیری:

اگر خشکی چشم را تجربه می‌کنید، به موقعیت‌هایی که به احتمال زیاد باعث علائم شما می‌شوند توجه کنید. سپس راه‌هایی برای اجتناب از آن موقعیت‌ها پیدا کنید تا از علائم خشکی چشم خود جلوگیری کنید. به عنوان مثال:

• از دمیدن هوا به چشمان خود جلوگیری کنید.

سشوار، بخاری ماشین، کولر یا پنکه را به سمت چشمان خود هدایت نکنید.

• هوای اطراف را مرطوب کنید.

در زمستان، یک دستگاه رطوبت‌ساز می‌تواند به هوای خشک داخل خانه رطوبت اضافه کند.

• استفاده از عینک آفتابی یا سایر عینک‌های محافظ را در نظر بگیرید.

می‌توان محافظ‌های ایمنی را به بالا و کنار عینک اضافه کرد تا از باد و هوای خشک جلوگیری شود.

• از محیط خود آگاه باشید.

هوا در ارتفاعات بالا، مناطق بیابانی و هواپیماها می‌تواند بسیار خشک باشد. هنگام گذراندن وقت در چنین محیطی، ممکن است مفید باشد که مرتباً چشمان خود را برای چند دقیقه ببندید تا تبخیر اشک‌هایتان به حداقل برسد.

• صفحه نمایش کامپیوتر خود را پایین‌تر از سطح چشم قرار دهید.

اگر صفحه نمایش کامپیوتر شما بالاتر از سطح چشم است، برای دیدن صفحه نمایش، چشمان خود را بیشتر باز می‌کنید. صفحه نمایش کامپیوتر خود را پایین‌تر از سطح چشم قرار دهید تا چشمان خود را بیش از حد باز نکنید. این کار ممکن است به کاهش تبخیر اشک‌های شما بین پلک زدن‌ها کمک کند.

• سیگار کشیدن را ترک کنید و از دود دوری کنید.

اگر سیگار می‌کشید، از پزشک خود بخواهید تا در تدوین یک استراتژی ترک سیگار که به احتمال زیاد برای شما مؤثر است، به شما کمک کند. اگر سیگار نمی‌کشید، از افرادی که سیگار می‌کشند دوری کنید. دود می‌تواند علائم خشکی چشم را بدتر کند.

• به طور منظم از اشک مصنوعی استفاده کنید.

اگر خشکی چشم مزمن دارید، حتی زمانی که چشمانتان احساس خوبی دارند، از قطره چشم استفاده کنید تا آنها را به خوبی چرب نگه دارید.

• در طول کارهای طولانی به چشمان خود استراحت دهید.

اگر در حال مطالعه یا انجام کار دیگری هستید که نیاز به تمرکز بصری دارد، به صورت دوره‌ای به چشمان خود استراحت دهید. چند دقیقه چشمان خود را ببندید. یا برای چند ثانیه مکرراً پلک بزنید تا به پخش شدن یکنواخت اشک روی چشمانتان کمک کند.

تشخیص:

آزمایش‌ها و رویه‌هایی که ممکن است برای تعیین علت خشکی چشم استفاده شوند، عبارتند از:

• معاینه کامل چشم: معاینه چشم که شامل شرح حال کامل از سلامت کلی و سلامت چشم شما باشد، می‌تواند به پزشک در تشخیص علت خشکی چشم کمک کند.
• آزمایشی برای اندازه‌گیری حجم اشک شما: پزشک ممکن است با استفاده از تست اشک شیرمر، میزان تولید اشک شما را اندازه‌گیری کند. در این آزمایش، نوارهای کاغذی جاذب رطوبت زیر پلک‌های پایینی شما قرار می‌گیرند. پس از پنج دقیقه، پزشک میزان خیس شدن نوار توسط اشک شما را اندازه‌گیری می‌کند.
• گزینه دیگر برای اندازه‌گیری حجم اشک، آزمایش نخ قرمز فنول است. در این آزمایش، نخی پر از رنگ حساس به pH (اشک‌ها رنگ را تغییر می‌دهند) روی پلک پایینی قرار می‌گیرد، به مدت ۱۵ ثانیه با اشک خیس می‌شود و سپس حجم اشک اندازه‌گیری می‌شود.
• آزمایشی برای تعیین کیفیت اشک شما. سایر آزمایش‌ها از رنگ‌های مخصوص در قطره‌های چشم برای تعیین وضعیت سطح چشم شما استفاده می‌کنند. پزشک به دنبال الگوهای رنگ‌آمیزی روی قرنیه می‌گردد و مدت زمان تبخیر اشک را اندازه‌گیری می‌کند.
• آزمایش اسمولاریته اشک. این نوع آزمایش ترکیب ذرات و آب موجود در اشک را اندازه‌گیری می‌کند. در بیماری خشکی چشم، آب کمتری در چشمان شما وجود خواهد داشت.
• نمونه‌های اشک برای بررسی نشانگرهای بیماری خشکی چشم، از جمله افزایش متالوپروتئیناز ماتریکس-۹ یا کاهش لاکتوفرین.

درمان:

درمان خشکی چشم به شدت علائم و هرگونه بیماری زمینه‌ای که دارید بستگی دارد.

برای اکثر افرادی که علائم خشکی چشم گاه به گاه یا خفیف دارند، کافی است که به طور منظم از قطره‌های چشمی بدون نسخه که اشک مصنوعی نیز نامیده می‌شوند، استفاده کنند. اگر علائم مداوم و جدی‌تر است، گزینه‌های دیگری نیز دارید.

برخی از درمان‌ها بر معکوس کردن یا مدیریت یک بیماری یا عاملی که باعث خشکی چشم می‌شود تمرکز دارند. سایر درمان‌ها می‌توانند کیفیت اشک شما را بهبود بخشند یا از تخلیه سریع اشک از چشمان شما جلوگیری کنند.

مطالب مشابه:

خوابیدن با چشم باز (لاگوفتالموس)

یووئیت (التهاب لایه میانی چشم)

جراحی لیزیک چشم

بیماری قرنیه

عصب حرکتی چشم (CN III)

منابع: mayoclinic, my.clevelandclinic