بارداری کاذب (فانتوم)

بارداری کاذب (فانتوم) حالتی است که درآن فرد دارای علائم بارداری و گمان می کند که باردار است، ولی آزمایشات و سونوگرافی عدم بارداری فیزیکی را تایید می کنند. این حالت، به ندرت اتفاق می افتد ومتخصصان براین اعتقاد هستند که عوامل روانی و هورمونی می تواند دلیل ایجاد این حالت باشد.

شیوع:

بارداری فانتوم مفهومی جدید نیست و بقراط اولین نگارنده ی آن به حساب می آید (300 سال پیش از میلاد مسیح). در دهه ی 1940، از هر 250 حاملگی تقریبا یک مورد کاذب بوده است. این میزان به ، بین 1 تا 6 مورد از هر22000 تولد کاهش پیدا کرده است. اغلب این موارد در افراد 16 الی 39 ساله مشاهده شده است. تقریبا یک سوم زنان مبتلا، دارای تجربه ی حداقل یکبار بارداری درگذشته بوده اند. بارداری کاذب پیش از آزمایشات دقیق و قابل اعتماد شیوع بیشتری داشت. در کشورهایی که تست های بارداری به آسانی دردسترس هستند، بارداری کاذب به ندرت اتفاق می افتد. دربرخی از فرهنگ هایی که درآن ارزش زن با توانایی باروری او مرتبط دانسته می شود، بارداری کاذب بیشتر است.

نشانه ها و علائم بارداری کاذب (فانتوم):

علائم این حالت به حاملگی واقعی شبیه است. چراکه فرد معتقد است باردار است و یا شرایطی دارد که موجب بروز علائم بارداری شده است. به طور مثال، برخی از افراد از احساس حرکت در رحم خود صحبت می کنند.

سایر علائم عبارتند از:

• حساسیت سینه
• تغییراتی مثل اندازه و رنگ در سینه ها
• تراوش شیر
• بزرگ شدن شکم
• توقف قاعدگی
• افزایش وزن
• حالت تهوع یا تهوع صبحگاهی
• هوس غذایی یا بیزاری از یک غذا
• انقباضات و درد کاذب زایمان
• نرم شدن دهانه ی رحم
• بزرگ شدن دهانه ی رحم
• ناف معکوس

شایع ترین نشانه از نظر فیزیکی،  بزرگ شدن شکم است، مانند دوران بارداری که یک کودک درشکم مادر درحال رشد می باشد. به نظر می رسد که ایجاد این برآمدگی درطول بارداری کاذب به دلیل تجمع گاز، چربی، مدفوع و ادرار باشد.

علت بارداری کاذب:

پزشکان از علت قطعی این حالت اطمینان کامل ندارند، اما گمان می کنند که عوامل هورمونی و روانی می توانند در این موضوع نقش داشته باشند. هنگامی که یک زن تمایل شدیدی به بارداری داشته باشد، درحالی امکان دارد که این حس به دلیل ناباروری، سقط مکرر، نزدیک شدن به سن پساقاعدگی (یائسگی) باشد، بدن او احتمال دارد برخی از علائم بارداری مثل شکم متورم، سینه های بزرگ و حتی؛ حرکت جنین را ایجاد نماید. سپس، مغز این سیگنال ها را به اشتباه به عنوان بارداری تعبیر می کند و باعث ترشح هورمون های ایجاد کننده ی علائم بارداری، مثل استروژن و پرولاکتین، می شود. این حالت می تواند به عنوان یک اختلال علائم جسمی و یا حالتی فاقد هیچگونه توجیه بالینی محسوب شود.

برخی از دلایل بارداری کاذب شامل موارد زیر هستند:

• تمایل شدید به بارداری
• سقط متعدد
• از دست دادن فرزند
• ناباروری
• ترس شدید نسبت به بارداری
• افسردگی یا اضطراب
• آسیب عاطفی
• سوءاستفاده ی جنسی

عوامل فیزیکی:

میان روح و جسم ممکن است ارتباطی قوی وجود داشته باشد. برخی از متخصصان براین باورهستند که شایع ترین علت بارداری کاذب تمایل افراد به بارداری است. این می تواند به قدری زیاد باشد که بدن انسان نیز در باور این موضوع به آن ها کمک کند.  سایر شرایط، مثل افسردگی ناشی از بارداری یا سقط جنین نیز ممکن است جزء عوامل خطرزا برای بارداری کاذب محسوب شود.

عوامل هورمونی:

در حالات مختلف پزشکی  و بالینی مثل تومورهای رحمی، منوپاز(یائسگی) یا سرطان ممکن است تغییراتی در سطوح هورمونی ایجاد گردد. این علائم هورمونی  می تواند شرایط وعلائم بارداری مثل عدم قاعدگی، خستگی یا افزایش وزن را شبیه سازی کند.

تشخیص بارداری کاذب (فانتوم):

پزشک یا فرد متخصص می تواند از موارد زیر برای تشخیص استفاده نماید:

• معاینه ی لگن
• سونوگرافی
• آزمایش ادرار
• آزمایش خون

درصورت وقوع حاملگی کاذب، نتایج این تست ها منفی می شوند و عدم بارداری را تایید می کنند.

افراد مبتلا احتمالا به دلیل عدم وجود جنین ناراحت و باور این موضوع برای آنها  بسیار سخت خواهد بود. دراین شرایط، سونوگرافی به دلیل بصری ترین تست تشخیصی در بارداری، می تواند بهترین گزینه برای متقاعد کردن فرد مبنی بر عدم بارداری وی باشد.

برخی از بیماری ها دارای علائمی مشابه نشانه های بارداری هستند. به طورمثال، در نوع نادری از سرطان ممکن است هورمون های بارداری ترشح شوند. پزشک می تواند  برای رد این شرایط و دستیابی به تشخیص دقیق آزمایش های اضافی درخواست دهد.

آیا درصورت بارداری کاذب نتیجه آزمایشات بارداری مثبت خواهد بود؟

خیر.درصورت وقوع بارداری کاذب، نتایج آزمایشات بارداری مثبت نخواهد بود. تست بارداری هورمون گنادوتروپین جفتی انسان (HCG) را بررسی می نماید. سلول های جفت فقط در دوران بارداری هورمون HCG را تولید می کنند.

نتیجه سونوگرافی و آزمایش ادرار نیز عدم رشد جنین در بدن را تایید می کند.

کنترل و درمان:

پذیرش عدم بارداری، اولین اقدام فرد برای درمان می باشد. پزشکان نیز با انجام اقداماتی، مثل هورمون درمانی برای شروع قاعدگی، به درمان علائم بارداری می پردازند. بارداری کاذب معمولا به عنوان یک حالت روانی مورد درمان قرار می گیرد و شامل حمایت عاطفی از فرد، رفتاردرمانی و کمک گرفتن از یک فرد درمانگر یا مشاور می باشد. بنابراین؛ شناسایی عوامل ایجاد کننده و مقابله با آن ها در روند بهبودی ضروری است. حضور درکنار دوست یا همسر، دریافت توجه آن ها، همچنین صحبت درمورد احساسات، می تواند درروند بهبودی این افراد مفید باشد.

آیا بارداری کاذب یک نوع توهم است؟

خیر. افرادی که دچار توهم می شوند با وجود عدم بروز نشانه های بارداری معتقد هستند که باردار می باشند. اما افراد مبتلا به بارداری کاذب دارای نشانه های واقعی بارداری هستند. پزشکان برخورد و عملکرد متفاوتی نسبت به این شرایط خواهند داشت.

مدت زمان بروز علائم:

در برخی از افراد این حالت به مدت نه ماه (مدت یک بارداری معمولی) به طول می انجامد. درحالی که سایر افراد به مدت تنها چند هفته/ ماه نشانه های بارداری را تجربه خواهند کرد.

خود مراقبتی:

• فرد بایستی با خود مهربان باشد
• پذیرش عدم بارداری(با وجود سختی دردناک بودن)
• خودداری از حس شرم و خجالت به دلیل تصور بارداری
• بهره مندی از حمایت خانواده و دوستان
• صداقت و صراحت فرد نسبت به احساسات خود و درصورت نیاز به کمک بیشتر
• مشورت با یک درمانگر

مطالب مشابه:

هورمون های بارداری

بارداری شیمیایی

ناراحتی های رایج بارداری

بارداری کریپتیک

باید و نباید‌های بارداری پرخطر

منابع: my.clevelandclinic, webmd, healthline