خونریزی دستگاه گوارشی

در ابتدا خوب است بدانید خونریزی دستگاه گوارشی یک بیماری نیست، بلکه نشانه یک بیماری است. خونریزی گوارشی (GI) نشانه اختلال در دستگاه گوارش است. خون اغلب در مدفوع یا استفراغ ظاهر می شود. اما همیشه قابل مشاهده نیست، اگر چه ممکن است باعث شود مدفوع سیاه یا قیری به نظر برسد. سطح خونریزی می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و می تواند تهدید کننده زندگی باشد.

علل احتمالی زیادی برای خونریزی دستگاه گوارش وجود دارد، از جمله: هموروئید، زخم معده، پارگی یا التهاب مری، دیورتیکولوز و دیورتیکولیت (diverticulosis)، کولیت اولسراتیو و بیماری کرون، پولیپ روده بزرگ یا سرطان در روده بزرگ، معده یا مری.

اگر خونریزی در مری، معده یا قسمت ابتدایی روده کوچک (اثنی عشر) رخ دهد، خونریزی دستگاه گوارش فوقانی در نظر گرفته می شود. خونریزی در قسمت پایین روده کوچک، روده بزرگ، راست روده یا مقعد را خونریزی دستگاه گوارش تحتانی می نامند.

علائم خونریزی گوارشی:

علائم و نشانه های خونریزی دستگاه گوارش می تواند آشکار یا پنهان باشد. نشانه ها به محل خونریزی، که می تواند در هر نقطه از دستگاه گوارش (دستگاه گوارش شامل مری، معده، روده کوچک، از جمله دوازدهه، روده بزرگ یا کولون، راست روده و مقعد) باشد و میزان خونریزی بستگی دارد.

اگر خونریزی از معده یا دستگاه گوارش فوقانی باشد، ممکن است مدفوع شما مانند قیر، تیره‌ و چسبناک‌ باشد.

خونریزی آشکار ممکن است به صورت زیر ظاهر شود:

• خون قرمز روشن در استفراغ
• استفراغی که شبیه تفاله قهوه است.
• مدفوع سیاه یا قیری رنگ
• خون تیره مخلوط با مدفوع.

با خونریزی پنهان، ممکن است: سبکی سر، تنگی نفس، غش کردن، درد قفسه سینه، درد شکم اتفاق بیفتد. خونریزی پنهان ممکن است نشانه التهاب یا بیماری مانند سرطان کولورکتال (سرطان روده بزرگ) باشد.

علائم شوک:

اگر فرد به طور ناگهانی دچار خونریزی شود و به سرعت پیشرفت کند، ممکن است دچار شوک شود. علائم و نشانه های شوک عبارتند از: افت فشار خون، کاهش ادرار، ضربان قلب بالا، بی هوشی.

علل احتمالی خونریزی دستگاه گوارش:

خونریزی گوارشی می تواند در قسمت فوقانی (UGIB) یا تحتانی (LGIB) دستگاه گوارش رخ دهد که می تواند دلایل مختلفی داشته باشد.

علل خونریزی دستگاه گوارش فوقانی می تواند شامل موارد زیر باشد:

• زخم معده که شایع ترین علت خونریزی دستگاه گوارش فوقانی است.
• زخم های گوارشی زخم هایی هستند که در پوشش معده و قسمت بالایی روده کوچک ایجاد می شوند.
• اسید معده، چه از باکتری ها و چه از داروهای ضد التهابی، به پوشش آسیب می رساند و منجر به ایجاد زخم می شود.
• پارگی مری.
• اشک مالوری-ویس (Mallory-Weiss tears): استفراغ شدید ممکن است باعث پارگی Mallory-Weiss شود که می تواند سبب خونریزی دستگاه گوارش شود. هر فرد ممکن است همزمان بیش از یک پارگی مالوری-ویس داشته باشد. Mallory-Weisstears در افرادی که بیش از حد الکل مصرف می کنند، شایع تر است.
• وریدهای غیر طبیعی و بزرگ شده در مری (واریس مری): که این وضعیت اغلب در افراد مبتلا به بیماری جدی کبد (مانند سیروز) رخ می دهد.
• التهاب مری (Esophagitis): این التهاب بیشتر در اثر بیماری رفلاکس معده به مری (GERD) ایجاد می شود.

خونریزی دستگاه گوارش تحتانی:

علل این خونریزی می تواند شامل موارد زیر باشد:

• آنژیودیسپلازی (Angiodysplasia) (اتساع عروق مخاطی دستگاه گوارش که اغلب در روده بزرگ بروز می کند.) رگ های خونی می توانند شکننده شده و خونریزی کنند.
• بیماری دیورتیکولار که باعث ایجاد کیسه های کوچک و برآمده در دستگاه گوارش (دیورتیکولوز) می شود. اگر یک یا چند کیسه ملتهب یا عفونی شود، دیورتیکولیت نامیده می شود.
• بیماری التهابی روده (IBD) که شامل کولیت اولسراتیو است و باعث التهاب و زخم در روده بزرگ و راست روده می شود و همچنین سبب ایجاد بیماری کرون و التهاب پوشش داخلی دستگاه گوارش می شود.
• تومورها: تومورهای غیر سرطانی (خوش خیم) یا سرطانی مری، معده، روده بزرگ یا رکتوم می توانند پوشش داخلی دستگاه گوارش را ضعیف کرده و باعث خونریزی شوند.
• پولیپ روده بزرگ: توده های کوچک سلولی که روی پوشش روده بزرگ تشکیل شده و می توانند باعث خونریزی شوند. بیشتر آنها بی ضرر هستند. اما برخی از آنها ممکن است سرطانی باشند یا در صورت عدم حذف سرطانی شوند.
• هموروئید: وریدهای متورم مقعد یا پایین رکتوم، که شبیه به وریدهای واریسی هستند.
• شقاق مقعد: پارگی های کوچک در پوشش مقعد می باشد.
• پروکتیت (Proctitis): التهاب پوشش رکتوم می تواند باعث خونریزی مقعدی شود.

عوارض خونریزی گوارشی:

خونریزی گوارشی می تواند باعث شوکه شدن، کم خونی و مرگ شود.

پیشگیری از خونریزی گوارشی:

برای پیشگیری از خونریزی دستگاه گوارش باید:

استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی محدود شود.

مصرف الکل محدود و سیگار کشیدن ترک شود.

اگر فرد مبتلا به GERD (رفلاکس معده) می باشد، باید تحت نظر پزشک درمان خود را دنبال کند.

شستشوی معده:

شستشوی معده (لاواژ) روشی است که در آن پزشک لوله ای را از طریق بینی یا دهان به معده عبور میدهد تا محتویات معده را خارج کرده و محل احتمالی خونریزی دستگاه گوارش را مشخص کند. پزشک همچنین ممکن است از شستشوی معده برای کمک به آمادگی برای آزمایش تشخیصی دیگر یا اغلب برای خونریزی حاد و شدید استفاده کند. پزشک این روش را در یک مرکز سرپایی یا یک بیمارستان انجام می دهد. اغلب بیمار فقط یک بی حس کننده مایع برای بی حس کردن گلو دریافت می کند.

آزمایشی که اغلب برای بررسی علت خونریزی دستگاه گوارش استفاده می شود، آندوسکوپی نام دارد. نوعی آندوسکوپی به نام کولونوسکوپی روده بزرگ را بررسی می کند.

آندوسکوپی:

آندوسکوپی روشی است که پزشک با استفاده از ابزارهای تخصصی به نام آندوسکوپ اندام های داخلی و عروق بدن را مشاهده می کند. آندوسکوپ یک لوله باریک و انعطاف پذیر با دوربینی بر یک سر آن است. روش آندوسکوپی به پزشک کمک می کند تا ببیند در کجا خونریزی دستگاه گوارش وجود دارد و یا بتواند علت خونریزی را مشخص کند. پزشکان اغلب از آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی و کولونوسکوپی برای آزمایش خونریزی حاد دستگاه گوارش در دستگاه گوارش فوقانی و تحتانی استفاده می کنند.

انتروسکوپی:

در طول پیوند خارجی انتروسکوپی، پزشک روده کوچک را با یک آندوسکوپ خاص و طولانی‌ تر معاینه می‌ کند.

آندوسکوپی با کپسول:

فرد کپسولی که حاوی دوربین کوچکی است را می بلعد. دوربین تصاویری را ضبط می کند که به پزشک اجازه می دهد تا داخل دستگاه گوارش را ببیند و بعدا آنها را دانلود و بررسی می کند. این روش نیازی به بیهوشی ندارد. کپسول دوربین پس از پایان تصویربرداری از طریق مدفوع به راحتی دفع می شود.

کولونوسکوپی:

کولونوسکوپی روشی است که در آن پزشک از یک لوله بلند، منعطف و باریک با یک دوربین سبک و کوچک در یک طرف، به نام کولونوسکوپ یا اسکوپ، برای بررسی داخل رکتوم و روده بزرگ استفاده می‌ کند. برای انجام کولونوسکوپی، آرامبخش، داروی بیهوشی یا مسکن تجویز می شود. پزشک می تواند هر گونه خونریزی دستگاه گوارش را در طول کولونوسکوپی ببیند و درمان کند.

بیوپسی در طول کولونوسکوپی: پزشک ممکن است بیوپسی را برای آزمایش های اضافی انجام دهد.

سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر:

سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر روشی است که در آن پزشک از یک لوله انعطاف پذیر و باریک با یک دوربین سبک و کوچک که در یک سر لوله است استفاده می کند که سیگموئیدوسکوپ یا اسکوپ نامیده می شود تا داخل رکتوم و کولون سیگموئید (قسمت آخر روده بزرگ) را بررسی کند و هر گونه خونریزی را درمان کند. این روش نیازی به بیهوشی ندارد.

تست های تصویربرداری:

برای کمک به یافتن علت خونریزی دستگاه گوارش، ممکن است پزشک یک یا چند آزمایش تصویربرداری زیر را تجویز کند. برای این آزمایشات نیازی به بیهوشی نیست.

سی تی اسکن شکم:

نوعی تکنیک تصویربرداری با اشعه ایکس است که جزئیات بیشتری نسبت به تصویربرداری معمولی نشان می دهد. این روش عکس برداری از روده و بافت خروجی روده را نشان می دهد و می تواند به پزشک کمک کند تا خونریزی دستگاه گوارش را در شکم و لگن تشخیص دهد.

اشعه ایکس (X-ray):

اگر فرد دارای علائم شدید باشد، پزشک از این روش استفاده می کند. این روش برای رد عوارض جدی مانند سوراخ شدن کولون به کار می رود. در این روش یک ردیاب رادیواکتیو بی ضرر به رگ هایفرد تزریق می شود.

اسکن هسته ای RBC:

در این معاینه، پزشک یک ردیاب رادیواکتیو بی ضرر را برای ردیابی گلبول های قرمز تزریق می کند. این روش می تواند نحوه عملکرد سلول ها در بدن فرد را نشان دهد.

درمان خونریزی گوارشی:

درمان خونریزی گوارشی (GI) به علت و محل خونریزی بستگی دارد. در بسیاری از موارد، دارو یا روشی برای کنترل خونریزی در طی برخی آزمایشات تجویز می شود.

در طول آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی، آندوسکوپی دستگاه گوارش تحتانی، کولونوسکوپی، سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر، پزشک می تواند خونریزی دستگاه گوارشی را با وارد کردن ابزار از طریق آندوسکوپ، کولونوسکوپی یا سیگموئیدوسکوپ متوقف کند.

همچنین پزشک می تواند با تزریق داروها به محل خونریزی و یا با با یک پروب حرارتی، جریان الکتریکی یا لیزر به محل خونریزی و بافت اطراف آن، خونریزی را متوقف کند. همچنین می تواند رگ های خونی آسیب دیده را با باند یا گیره ببندد.

در طی آنژیوگرافی، رادیولوژیست می تواند دارو یا مواد دیگری را به رگ های خونی تزریق کند تا برخی از انواع خونریزی را متوقف کند.

مطالب مشابه:

IBS و باکتری های روده

بیماری آندرسن (GSD IV)

بیماری کیسه صفرا

روش های تشخیص اختلالات گوارشی

مصرف غذاهای فرا فرآوری

منابع: niddk.nih ، healthline ، mayoclinic ، medlineplus