عدم تحمل لاکتوز
افراد مبتلا به عدم تحمل گلوکز قادر به هضم کامل قند (لاکتوز) موجود در شیر نیستند. در نتیجه بعد از خوردن یا نوشیدن لبنیات دچار اسهال، گاز و نفخ می شوند. این بیماری که سوء جذب لاکتوز نیز نام دارد، معمولا بی ضرر است. اما علائم آن می تواند ناراحت کننده باشد.
مقدار بسیار کمی از آنزیم تولید شده در روده کوچک (لاکتاز) معمولا مسئول عدم تحمل لاکتوز است. شما می توانید سطوح پایین لاکتاز داشته باشید و همچنان بتوانید محصولات شیر را هضم کنید. اما اگر سطح لاکتاز شما خیلی پایین باشد دچار عدم تحمل لاکتوز می شوید که بعد از مصرف لبنیات منجر به بروز علائم می شود.
اکثر افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز می توانند این بیماری را بدون ترک تمام غذاهای لبنی کنترل کنند.
علائم و نشانه های عدم تحمل لاکتوز:
علائم و نشانه های این بیماری معمولا از 30 دقیقه تا 2 ساعت بعد از مصرف غذاهایی که حاوی لاکتوز هستند شروع می شود. نشانه ها و علائم شایع شامل:
- اسهال
- حالت تهوع و گاهی اوقات استفراغ
- گرفتگی معده
- نفخ
- گاز
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر به طور مکرر بعد از خوردن غذاهای لبنی دچار علائم عدم تحمل لاکتوز می شوید و باعث می شود که نگران جذب میزان کافی کلسیم شوید، به پزشک مراجعه کنید.
علل عدم تحمل لاکتوز:
عدم تحمل لاکتوز زمانی رخ می دهد که روده کوچک شما به اندازه کافی آنزیم (لاکتاز) برای هضم قند شیر تولید نمی کند.
به طور طبیعی، لاکتاز قند شیر را به دو قند ساده –گلوکز و گالکتوز – تبدیل می کند که از طریق پوشش روده جذب جریان خون می شوند.
اگر کمبود لاکتاز دارید، لاکتاز موجود در غذا به جای پردازش و جذب به روده بزرگ منتقل می شود. در روده بزرگ، باکتری های نرمال با لاکتوز هضم نشده برهم کنش می کنند و علائم و نشانه های این بیماری را ایجاد می کنند.
سه نوع عدم تحمل لاکتوز وجود دارد. عوامل مختلفی باعث کمبود لاکتاز می شوند.
عدم تحمل لاکتوز اولیه:
افرادی که به عدم تحمل لاکتوز اولیه مبتلا می شوند – شایع ترین نوع – زندگی را با تولید لاکتاز کافی شروع می کنند. نوزادانی که تمام مواد مغذی خود را از شیر دریافت می کنند، به لاکتاز نیاز دارند.
از زمانی که کودکان شیر را با غذاهای دیگر جایگزین می کنند، مقدار لاکتازی که آنها تولید می کنند به طور معمول کاهش می یابد. اما معمولا به اندازه کافی برای هضم مقدار لبنیات در یک رژیم غذایی بزرگسالان معمولی باقی می ماند. در این بیماری اولیه، تولید لاکتاز در بزرگسالی به شدت کاهش می یابد و هضم محصولات شیر را دشوار می کند.
عدم تحمل لاکتوز ثانویه:
این شکل از بیماری زمانی رخ می دهد که روده کوچک بعد از یک بیماری، آسیب یا جراحی که روده کوچک را درگیر می کند، کاهش می دهد. بیماری های وابسته به عدم تحمل لاکتوز شامل عفونت روده کوچک، بیماری سلیاک، رشد بیش از حد باکتری و بیماری کرون است.
درمان اختلال زمینه ای ممکن است سطح لاکتاز را بازگرداند و علائم و نشانه ها را بهبود بخشد، اگر چه ممکن است زمان ببرد.
عدم تحمل لاکتوز مادرزادی یا رشدی:
ممکن است نوزادان با بیماری ناشی از کمبود لاکتاز متولد شوند. اما این مورد بسیار نادر است. این اختلال از نسلی به نسل دیگر در یک الگوی توارثی به نام اتوزومال مغلوب منتقل می شود، به این معنی که هم مادر و هم پدر باید یک نوع ژن مشابه را منتقل کنند تا کودک مبتلا شود. نوزادان نارس نیز به دلیل سطح ناکافی لاکتاز ممکن است دچار این بیماری شوند.
فاکتورهای خطر:
فاکتورهای که می توانند باعث شوند شما یا کودکتان بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری شوید عبارتند از:
- افزایش سن: عدم تحمل لاکتوز معمولا در بزرگسالی ظاهر می شود. این بیماری در نوزادان و کودکان خردسال شایع نیست.
- نژاد: این بیماری در افراد افریقایی، آسیایی، اسپانیایی تبار و سرخپوستی امریکایی شایع تر است.
- تولد زودرس: نوزادانی که نارس به دنیا می آیند ممکن است سطح لاکتاز را کاهش دهند زیرا روده کوچک تا اواخر سه ماهه سوم، سلول های تولیدکننده لاکتاز را ایجاد نمی کند.
- بیماری هایی که روده کوچک را تحت تاثیر قرار می دهند: مشکلات روده کوچک که می تواند باعث این بیماری شود شامل رشد بیش از حد باکتری ها، بیماری سلیاک و بیماری کرون است.
- درمان های خاص سرطان اگر برای سرطان معده رادیوتراپی کرده باشید یا عوارض روده ای ناشی از شیمی درمانی داشته باشید، خطر ابتلا به این بیماری در شما افزایش می یابد.
تشخیص:
پزشک ممکن است بر اساس علائم و نشانه های شما به کاهش میزان لبنیات در رژیم غذایی به این بیماری مشکوک شود. پزشک می تواند با انجام یک یا چند آزمایش زیر این بیماری را تایید کند:
- تست تنفس هیدروژن: پس از مصرف مایعی حاوی سطوح بالای لاکتوز، پزشک مقدار هیدروژن موجود در تنفس شما را در فواصل زمانی منظم اندازه گیری می کند. تنفس بیش از حد هیدروژن نشان می دهد که شما به طور کامل لاکتوز را هضم و جذب نمی کنید.
- تست تحمل لاکتوز دو ساعت پس از مصرف مایعی حاوی سطوح بالای لاکتوز، برای اندازه گیری میزان گلوکز در جریان خون، آزمایش خون انجام می شود. اگر سطح گلوکز شما بالا نرود، به این معنی است که بدن شما نوشیدنی پر از لاکتوز را به درستی هضم و جذب نمی کند.
درمان عدم تحمل لاکتوز:
در افراد مبتلا به این بیماری که ناشی از بیماری زمینه ای است، درمان آن بیماری ممکن است باعث بهبود توانایی بدن برای هضم لاکتوز شود، هر چند که این فرایند می تواند چندین ماه به طول انجامد. برای سایر موارد، شما ممکن است با پیروی از یک رژیم با لاکتوز کم از علائم و ناخوشی ناشی از عدم تحمل لاکتوز پیشگیری کنید.
جهت کاهش میزان لاکتوز در رژیم غذایی:
- مصرف شیر و سایر محصولات لبنی را محدود کنید
- وعده های کوچک لبنیات را در وعده های غذایی معمولی خود بگنجانید
- بستنی و شیر کم لاکتوز بخورید و بنوشید
- یک آنزیم لاکتاز مایع یا پودری را به شیر اضافه کنید تا لاکتوز تجزیه شود.
مطالب مشابه:
