فشار خون بالا (Hypertension)
در اندازه گیری فشار خون میزان خونی که از رگ خونی عبور می کند و میزان مقاومتی که خون در هنگام پمپاژ قلب با آن مواجه می شود را اندازه گیری می شود. فشار خون بالا یا پرفشاری خون زمانی رخ می دهد که نیروی فشاری که خون را از میان عروق عبور می دهد به طور دائمی بیش از حد بالاست. در این مقاله، اصول اولیه فشار خون، از جمله علائم، علل، نحوی درمان و موارد دیگر مورد بحث قرار خواهد گرفت.
فشار خون بالا (Hypertension) چیست؟
رگ های خونی باریک که به عنوان شریان نیز شناخته می شوند، در مقابل جریان خون مقاومت بیشتری ایجاد می کنند. هر چه رگ ها باریک تر باشند، مقاومت بیشتری وجود دارد و فشار خون بالاتر می رود. در طولانی مدت، افزایش فشار خون می تواند باعث ایجاد مشکلات سلامتی از جمله بیماری قلبی شود.
فشار خون بالا بسیار شایع است. در حقیقت، از سال 2017 که دستورالعمل ها تغییر کرده است. تقریبا نیمی از بزرگسالان امریکایی مبتلا به فشار خون خواهند بود.
فشار خون معمولا در طی چندین سال ایجاد می شود. معمولا هیچ علامتی مشاهده نمی شود. اما حتی فشار خون بالای بدون علامت می تواند باعث آسیب به رگ های خونی و اندام ها به ویژه مغز، قلب، چشم ها و کلیه ها شود.
تشخیص زودهنگام مهم است. اندازه گیری منظم فشار خون می تواند به شما و پزشکتان کمک کند تا هر گونه تغییری را متوجه شوید. اگر فشار خون شما افزایش یافته باشد، ممکن است پزشک از شما بخواهد که فشار خون خود را در طی چند هفته بررسی کنید. تا ببینید آیا این عدد همچنان بالا می ماند یا به سطح طبیعی باز می گردد.
درمان فشار خون بالا شامل داروهای تجویزی و تغییر شیوه زندگی سالم است. اگر این بیماری درمان نشود، می تواند منجر به مشکلات سلامتی از جمله حمله قلبی و سکته شود.
معنای اعداد نشان داده شده با دستگاه فشار خون:
وقتی فشار خون خود را با دستگاه فشار خون اندازه گیری می کنید، دو عدد نشان دهنده فشار خون هستند. فشار سیستولیک (عدد بالا) نشان دهنده فشار در شریان های شما هنگام ضربان قلب و پمپاژ خون است. فشار دیاستولیک (عدد پایین) نشان دهنده فشار موجود در شریان های شما بین ضربان های قلب شماست.
5 نوع وضعیت فشار خون برای بزرگسالان تعریف شده است:
وضعیت سالم (healthy): فشار خون کمتر از 120/80 mm Hg (میلی متر جیوه) است.
فشار خون افزایش یافته (elevated): عدد سیستولیت بین 120 و 129 mm Hg است، و عدد دیاستولیک کمتر از 80 mm Hg است. پزشکان معمولا فشار خون افزایش یافته (elevated) را با دارو درمان نمی کنند. در عوض، پزشک ممکن است برای کاهش اعداد فشار خون تغییر سبک زندگی را توصیه کند.
مرحله 1 فشار خون بالا (Stage 1 hypertension): عدد سیستولیک بین 130 و 139 mm Hg است، یا عدد دیاستولیک بین 80 و 89 mm Hg است.
مرحله 2 فشار خون بالا: عدد سیستولیک 140 mm Hg است. یا عدد دیاستولیک بیش از 120 mm Hg است. فشار خون در این مرحله نیازمند مراقبت پزشکی فوری است. اگر فشار خون در این حد بالا باشد و علائمی مانند درد قفسه سینه، سر درد، تنگی نفس یا تغییرات بینایی دارید نیازمند مراقبت های پزشکی فوری در بخش اورژانس هستید. بنابراین به سرعت به پزشک مراجعه کنید یا با اورژانس تماس بگیرید.
علائم فشار خون بالا (Hypertension):
فشار خون معمولا شرایط خاموشی است و علائمی ندارد. بسیاری از افراد مبتلا به پرفشاری خون یا فشار خون بالا علائمی را تجربه نمی کند. ممکن است سال ها یا دهه ها طول بکشد تا به مرحله ای برسد که علائم بیماری قابل مشاهده شود. حتی بعد از این وضعیت، این علائم ممکن است با بیماری ها یا مشکلات سلامتی دیگری مرتبط باشد.
علائم فشار خون بالای شدید می تواند شامل موارد زیر باشد:
- گر گرفتگی
- لکه های خونی در چشم (خونریزی زیر ملتحمه)
- سرگیجه
با توجه به انجمن قلب امریکا، برخلاف تصور رایج، فشار خون شدید معمولا باعث خونریزی بینی یا سردرد نمی شود- مگر زمانی که فردی در بحران فشار خون باشد.
بهترین راه برای تشخیص فشار خون بالا این است که به طور منظم فشار خون را اندازه گیری کنید. اکثر مطب پزشکان در هر ویزیت فشار خون بیمار را اندازه گیری می کنند.
اگر تنها یک معاینه فیزیکی سالانه دارید، از پزشک خود بخواهید در مورد خطرات فشار خون بالا و سایر مواردی که ممکن است به شما در کنترل فشار خون کمک کند، راهنمایی کند.
به عنوان مثال، اگر سابقه خانوادگی بیماری قلبی دارید یا عوامل خطر ابتلا به این بیماری دارید، پزشک ممکن است توصیه کند که فشار خون خود را دو بار در سال چک کنید. این به شما و پزشکتان کمک می کند تا قبل از این مسئله مشکل ساز شود، از مشکلات احتمالی مراقبت کنید.
چه چیزی باعث ایجاد فشار خون بالا می شود؟
دو نوع فشار خون بالا وجود دارد. هر نوع علت متفاوتی دارد.
فشار خون اولیه:
فشار خون اولیه همچنین به عنوان essential hypertension شناخته می شود. این نوع فشار خون به مرور زمان ایجاد می شود. اکثر افراد مبتلا به این نوع فشار خون هستند.
ترکیبی از عوامل معمولا در ایجاد فشار خون اولیه نقش دارند:
- ژن ها: برخی افراد از لحاظ ژنتیکی مستعد ابتلا به فشار خون بالا هستند. این ممکن است ناشی از جهش های ژنی یا ناهنجاری های ژنتیکی به ارث رسیده از والدین باشد.
- سن: افراد بالای 65 سال بیشتر در معرض خطر ابتلا به فشار خون بالا هستند.
- نژاد: افراد سیاهپوست غیراسپانیایی بیشتر در معرض ابتلا به فشار خون بالا هستند.
- اضافه وزن و چاقی: زندگی با چاقی و اضافه وزن می تواند منجر به مشکلات قلبی از جمله فشار خون بالا شود.
- مصرف بیش از حد الکل: زنانی که به طور معمول بیش از یک نوشیدنی الکلی در روز می نوشند و مردانی که بیش از دو نوشیدنی الکلی در روز می نوشند ممکن است در معرض خطر افزایش فشار خون باشند.
- داشتن یک سبک زندگی بسیار کم تحرک: سطوح پایین تناسب اندام با فشار خون بالا مرتبط است.
- دیابت و یا سندرم متابولیک: افراد مبتلا به دیابت یا سندرم متابولیک بیشتر در معرض خطر افزایش فشار خون هستند.
- مصرف بالای سدیم: ارتباط کمی بین مصرف بالای سدیم روزانه (بیش از 5 g/day) و فشار خون بالا وجود دارد.
فشار خون بالای ثانویه:
فشار خون بالای ثانویه اغلب به سرعت رخ می دهد و می تواند شدیدتر از فشار خون اولیه باشد. چندین شرایط که ممکن است باعث فشار خون بالای ثانویه شوند عبارتند از:
- بیماری کلیوی
- آپنه انسدادی خواب
- نقایص مادرزادی قلب
- مشکلات تیروئید
- عوارض جانبی داروها
- استفاده از مواد مخدر و داروهای روانگردان
- مصرف مزمن الکل
- مشکلات عده فوق کلیوی
- تومورهای غدد درون ریز خاص
تشخیص فشار خون بالا (Hypertension):
تشخیص فشار خون بالا به سادگی اندازه گیری فشار خون است. اکثر پزشکان فشار خون را به عنوان بخشی از یک ویزیت معمولی بررسی می کنند.
اگر فشار خون شما بالا رفته یعنی در حالت elevated است پزشک ممکن است از شما درخواست کند در طی روز یا هفته چندین بار فشار خون را با دستگاه فشارسنج اندازه گیری کنید. به ندرت پیش می آید که پزشک تنها با یک بار اندازه گیری فشار خون، فشار خون بالا را تشخیص دهد. بلکه در صورت بالا بودن فشار در خوانش اول، معمولا چندین بار در طول روز یا هفته فشار شما را اندازه گیری می کند. برای تشخیص فشار خون بالا پزشک باید شواهدی از یک مشکل پایدار را ببیند چون عوامل محیطی مانند حضور در مطب پزشک می تواند به افزایش فشار خون کمک کند. همچنین سطح فشار خون در طول روز تغییر می کند.
اگر فشار خون شما بالا بماند، پزشک احتمالا آزمایش های بیشتری برای بررسی شرایط زمینه ای انجام خواهد داد.
این آزمایش ها می تواند شامل موارد زیر باشد:
- غربالگری کلسترول و سایر آزمایشات خون
- آزمایش فعالیت الکتریکی قلب با الکتروکاردیوگرام (EKG، که گاهی به آن نوار قلب نیز گفته می شود)
- سونوگرافی قلب یا کلیه
- توصیه اندازه گیری فشار خون با دستگاه فشار خون خانگی در طول 24 ساعت برای بررسی فشار خون در طول 24 ساعت در خانه
این آزمایش ها می توانند به پزشک در شناسایی هر نوع مشکل ثانویه ای که باعث افزایش فشار خون شده است کمک کند. آنها همچنین می توانند اثرات فشار خون بالا بر روی اندام های شما را بررسی کنند.
در طول این مدت، پزشک ممکن است درمان فشار خون را آغاز کند. درمان زود هنگام ممکن است خطر آسیب ماندگار را کاهش دهد.
گزینه های درمانی برای فشار خون بالا:
برخی عوامل به پزشک کمک می کند تا بهترین گزینه درمانی برای شما را تعیین کند. این عوامل شامل نوع فشار خون شما و علل شناسایی شده است.
گزینه های درمان فشار خون بالای اولیه:
اگر پزشک فشار خون بالای اولیه را تشخیص دهد، تغییرات سبک زندگی ممکن است به کاهش فشار خون بالا کمک کند. اگر تغییرات سبک زندگی به تنهایی کافی نباشد، یا اگر اثر بخشی آنها متوقف شود، پزشک ممکن است دارو تجویز کند.
گزینه های درمان فشار خون بالای ثانویه:
اگر پزشک یک مشکل اساسی را کشف کند که عامل ایجاد فشار خون بالای شماست، تمرکز درمان بر روی آن وضعیت است. برای مثال اگر مصرف دارویی را شروع کرده اید که باعث افزایش فشار خون می شود. پزشک داروهای دیگری را که این عارضه جانبی را ندارند، امتحان می کند.
گاهی اوقات، فشار خون بالا با وجود درمان علت زمینه ای پایدار می ماند. در این مورد پزشک ممکن است به شما توصیه کند در سبک زندگی تغییراتی ایجاد کنید و داروهایی برای کمک به فشار خون تجویز کند.
داروها:
پزشک ممکن است نیاز داشته باشد که داروهای مختلفی را امتحان کند تا زمانی که یک یا ترکیبی از داروهای مفید برای شما را بیابد.
برخی از داروهای مورد استفاده برای درمان فشار خون بالا (Hypertension) عبارتند از:
مسدودکننده های بتا:
مسدودکننده های بتا باعث می شوند تپش قلب کندتر و با نیروی کمتری رخ دهد. این داروها در واقع مقدار خون پمپاژ شده از طریق شریان ها در هر ضربان را کاهش می دهند که این امر باعث کاهش فشار خون می شود. همچنین این داروها برخی از هورمون ها را مسدود می کنند که باعث افزایش فشار خون در بدن می شوند.
دیورتیک ها:
سطوح بالای سدیم و مایعات اضافی در بدن می تواند باعث افزایش فشار خون شود. دیورتیک ها که همچنین به آنها قرص های آب (water pills) گفت می شود به کلیه ها کمک می کنند تا سدیم اضافی بدن را دفع کنند. با خروج سدیم، مایع اضافی در جریان خون به ادرار منتقل می شود که به کاهش فشار خون کمک می کند.
مهارکننده های ACE:
آنژیوتانسین ماده ای شیمیایی است که باعث سفت شدن و باریک شدن رگ های خونی و دیواره های سرخرگ ها می شود. مهارکننده های ACE (آنزیم مبدل آنژیوتانسین) از تولید این ماده شیمیایی در بدن جلوگیری می کنند. این به رگ های خونی کمک می کند و فشار خون را کاهش می دهد.
مسدودکننده های گیرنده آنژیوتانسین II (ARBs):
در حالی که مهارکننده های ACE به توقف تولید آنژیوتانسین کمک می کنند. ARBs اتصال آنژیوتانسین به گیرنده های خود جلوگیری می کنند. بدون آنژیوتانسین عروق خونی منقبض نمی شوند. این به شل شدن عروق و کاهش فشار خون کمک می کند.
مسدودکننده های کانال کلسیمی:
این داروها از ورود کلسیم به عضلات قلبی جلوگیری می کنند. این منجر به کاهش ضربان قلب و کاهش فشار خون می شود. این داروها همچنین بر رگ های خونی اثر می گذارند و باعث شل شدن آنها و کاهش بیشتر فشار خون می شوند.
آگونیست های آلفا-2:
این نوع دارو باعث تغییر ایمپالس های عصبی (تکانه های عصبی) می شود که باعث سفت شدن عروق خونی می شوند. این به شل شدن عروق خونی کمک می کند و در نتیجه فشار خون کاهش می یابد.
درمان های خانگی فشار خون بالا (Hypertension):
تغییرات سبک زندگی و انتخاب یک سبک زندگی سالم می تواند به کنترل عواملی کمک کند که باعث ایجاد فشار خون بالا می شوند. برخی از رایج ترین تغییرات برای داشتن یک سبک زندگی سالم عبارتند از:
یک رژیم غذایی سالم برای قلب
رژیم غذایی سالم برای قلب برای کمک به کاهش فشار خون بالا ضروری است. همچنین برای مدیریت فشار خون تحت کنترل و کاهش خطر عوارض مهم است. این عوارض عبارتند از بیماری قلبی، سکته مغزی و حمله قلبی.
یک رژیم غذایی سالم برای قلب بر موارد زیر تاکید دارد:
- میوه ها
- سبزیجات
- پروتئین های بدون چربی مانند ماهی
افزایش فعالیت فیزیکی
افزایش فعالیت فیزیکی علاوه بر اینکه به کاهش وزن کمک می کند می تواند به طور طبیعی به کاهش فشار خون کمک کند و سیستم قلبی عروقی شما را تقویت کند.
هدف این است که هر هفته 150 دقیقه فعالیت بدنی متوسط داشته باشید. یعنی حداقل 5 بار در هفته حدود 30 دقیقه ورزش.
مدیریت استرس
ورزش روشی عالی برای مدیریت استرس است. سایر فعالیت های مفید برای کاهش استرس عبارتند از:
- مدیتیشن
- نفس کشیدن عمیق
- ماساژ
- ریلکسیشن عضلانی
- یوگا یا تای چی
خواب کافی نیز ممکن است به کاهش سطح استرس کمک کند.
ترک کردن سیگار و محدود کردن مصرف الکل
اگر سیگاری و مبتلا به فشار خون بالا هستید، پزشک به احتمال زیاد به شما توصیه می کند سیگار را ترک کنید. مواد شیمیایی موجود در دود تنباکو می تواند به بافت های بدن آسیب برساند و دیواره های عروق خونی را سخت کند.
اگر به طور منظم بیش از حد الکل مصرف می کنید یا به الکل وابستگی دارید، میزان نوشیدنی خود را کاهش دهید یا به طور کامل قطع کنید. مصرف بیش از حد الکل می تواند فشار خون را افزایش دهد.
نکاتی در زمینه سبک زندگی برای کاهش خطر فشار خون بالا (Hypertension)
اگر فاکتورهای خطر ابتلا به فشار خون بالا دارید، می توانید اقداماتی را برای کاهش خطر ابتلا به این بیماری و عوارض آن انجام دهید:
افزودن میوه و سبزیجات به رژیم غذایی:
به آرامی به سمت خوردن مقدار مقدار بیشتر گیاهان مفید برای قلب پیش روید. سعی کنید روزانه بیش از هفت وعده میوه و سبزیجات مصرف کنید. سپس سعی کنید به مدت دو هفته، یک وعده به وعده های میوه و سبزیجات خود اضافه کنید. بعد از این دو هفته، یک وعده دیگر اضافه کنید. هدف این است که 10 وعده میوه و سبزیجات در روز داشته باشید.
کاهش شکر تصفیه شده:
مواد غذایی شیرین شده با شکر مانند ماست های طعم دار، غلات آماده برای صبحانه و نوشابه ها که به صورت روزانه می خورید را محدود کنید.
کاهش مصرف سدیم:
پزشک ممکن است به افرادی که مبتلا به فشار خون بالا هستند و افرادی که در معرض افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی هستند، توصیه کند که مصرف روزانه سدیم خود را بین 1500 mg/day تا 2300 mg/day حفظ کنند.
بهترین روش برای کاهش مصرف سدیم این است که برای تهیه غذا از مواد غذایی تازه استفاده کنید و میزان مصرف فست فود یا غذاهای نیمه آماده را کاهش دهید. چون این مواد گاهی اوقات حاوی مقدار زیادی سدیم هستند.
تعیین اهداف کاهش وزن:
اگر پزشک به شما توصیه کرده است وزن خود را کاهش دهید، با او در مورد یک هدف کاهش وزن بهینه مشورت کنید. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) هدف کاهش یک یا دو پوند در هفته را توصیه می کند. از طریق یک رژیم غذایی مغذی تر و افزایش ورزش بدنی می توان به این هدف دست یافت.
استفاده از کمک مربی یا برنامه تناسب اندام، و احتمالا مشاوره از یک متخصص تغذیه همگی روش هایی هستند که به شما کمک می کنند بهترین روش برای کاهش وزن و سبک زندگی سالم را انتخاب کنید.
پایش منظم فشار خون:
بهترین روش برای پیشگیری از عوارض و جلوگیری از مشکلات، تشخیص زودهنگام فشار خون بالا ست.
گزارشی از خوانش منظم فشار خون خود تهیه کنید و در هنگام مراجعه به پزشک آن را در اختیار پزشک قرار دهید. این می تواند به پزشک کمک کند تا هر نوع مشکلات احتمالی را قبل از پیشرفت بیماری مشاهده کند.
فشار خون بالا (Hypertension) در طی بارداری:
افراد مبتلا به فشار خون بالا می توانند با وجود داشتن این بیماری نوزادان سالمی به دنیا بیاورند. اما اگر در دوران بارداری فشار خون مادر به دقت تحت نظارت و کنترل نباشد، هم برای مادر و هم برای نوزاد خطرناک خواهد بود.
احتمال ایجاد عوارض شدید فشار خون بالا در افرادی که باردار هستند بیشتر از سایر افراد است. برای مثال، خانم باردار مبتلا به فشار خون بالا ممکن است کاهش عملکرد کلیه را تجربه کند. نوزادان متولد شده از والدینی که مبتلا به فشار خون بالا هستند ممکن است در زمان تولد وزن کمی داشته باشند یا زودتر از موعد متولد شوند.
برخی از افراد ممکن است در طی بارداری دچار فشار خون بالا شوند. انواع مختلفی از مشکلات فشار خون بالا ممکن است در دوران بارداری ایجاد شود. این وضعیت اغلب پس از تولد نوزاد خود به خود از بین می رود. ابتلا به فشار خون بالا در دوران بارداری ممکن است خطر ابتلا به فشار خون در مراحل بعدی زندگی را افزایش دهد.
پره اکلامسی:
در برخی موارد، افراد باردار مبتلا به فشار خون بالا ممکن است در طی باردرای خود به پره اکلامسی مبتلا شوند. این وضعیت افزایش فشار خون می تواند منجر به ایجاد عوارض کلیوی یا عوارض در سایر اندام ها شود. این می تواند باعث افزایش سطوح پروتئین در ادرار، مشکلات عملکرد کبد، مایع در ریه یا مشکلات بینایی شود.
با بدتر شدن این وضعیت، خطرات برای مادر بیشتر می شود. پره اکلامپسی می تواند باعث اکلامپسی شود که باعث تشنج می شود. مشکلات فشار خون بالا در بارداری همچنان یکی از دلایل مهم مرگ مادران در ایالات متحده است. عوارضی که فشار خون بالای مادر برای نوزاد دارد عبارتند از وزن پایین هنگام تولد، تولد زودهنگام، و مرده زایی.
هیچ روش شناخته شده ای برای پیشگیری از پره اکلامسی وجود ندارد و تنها روش درمان این بیماری تولد نوزاد است. اگر در طی بارداری به این بیماری مبتلا شده اید، پزشک به دقت بر وضعیت و عوارض شما نظارت خواهد داشت.
اثرات فشار خون بالا بر بدن:
چون فشار خون بالا بیماری خاموشی است. می تواند سال ها قبل از آشکار شدن علائم به بدن شما آسیب برساند. اگر فشار خون بالا درمان نشود، شما ممکن است با مشکلات جدی و حتی کشنده مواجه شوید.
عوارض فشار خون بالا عبارتند از:
شریان های آسیب دیده:
شریان های سالم انعطاف پذیر و قوی هستند. خون آزادانه و بدون مانع از میان عروق و شریان های سالم جریان می یابد.
فشار خون بالا عروق را سخت تر و تنگ تر می کند و خاصیت الاستیک آن ها را کاهش می دهد. این آسیب باعث می شود چربی های رژیم غذایی راحت تر در عروق رسوب کنند و جریان خون را محدود کنند. این آسیب می تواند باعث افزایش فشار خون، انسداد، و در نهایت حمله قلبی و سکته مغزی شود.
قلب آسیب دیده:
فشار خون بالا باعث می شود قلب شما بسیار سخت کار کند. افزایش فشار در عروق خون عضلات قلب را مجبور می کند تا خون را بیشتر و با نیروی بیشتری پمپاژ کند.
این ممکن است باعث بزرگ شدن قلب شود. قلب بزرگ شده خطرات زیر را افزایش می دهد:
- نارسایی قلبی
- آریتمی
- مرگ ناگهانی قلب
- حمله قلبی
مغز آسیب دیده:
مغز برای عملکرد صحیح نیاز به خون سالم غنی از اکسیژن دارد. فشار خون بالای درمان نشده می تواند منبع خون مغز شما را کاهش دهد:
- انسداد موقت جریان خون مغز که حملات ایسکمیک گذرا (TIAs) نامیده می شود.
- انسداد میزان قابل توجهی از جریان خون می تواند باعث مرگ سلول های مغزی شود. این وضعیت به عنوان سکته مغزی شناخته می شود.
فشار خون بالای کنترل نشده همچنین ممکن است بر حافظه و توانایی یادگیری، یادآوری، صحبت کردن و استدلال تاثیر بگذارد. درمان فشار خون بالا معمولا اثرات فشار خون کنترل نشده را از بین نمی برد یا معکوس نمی کند. ولی خطرات ابتلا به مشکلات در آینده را کاهش می دهد.
برای دریافت مشاوره و کسب اطلاعات بیشتر می توانید با کارشناسان آزمایشگاه آرمین از طریق بخش گفتگوی آنلاین ارتباط برقرار کنید و یا با شماره تلفن 02141884 تماس حاصل فرمایید.
مطالب مشابه:
