هیپوولمی

هیپوولمی زمانی رخ می دهد که حجم مایع (خون) کافی در بدن در گردش نباشد. حجم کم مایع می تواند شامل: آب، خون (پلاسما) در سیستم گردش خون و یا مایع لنفاوی باشد. مایع لنفاوی یک ماده مایع پر از گلبول های سفید است که به حذف سموم و مواد زائد از بدن کمک می کند.

حدود 50 تا 60 درصد بدن از مایع تشکیل شده است. اگر فرد هیپوولمی داشته باشد، بیش از 15 درصد از حجم کل مایعات داخل سیستم گردش خون را از دست می دهد.

درمان فوری هیپوولمی برای جلوگیری از عوارض تهدید کننده زندگی مانند: آسیب اندام، شوک یا مرگ ضروری است.

شوک هیپوولمیک:

شوک هیپوولمیک شدیدترین شکل هیپوولمی است که نیاز به درمان اورژانسی دارد. این وضعیت زمانی رخ می دهد که فرد مقدار قابل توجهی مایع یا خون از دست می دهد، که از پمپاژ خون در سراسر بدن توسط قلب جلوگیری می کند. شوک هیپوولمیک می تواند باعث شود اندام ها از کار بیفتند.

افرادی که شوک هیپوولمیک را تجربه می کنند بیش از 20 درصد از مایع بدن خود را از دست می دهند که می تواند ناشی از آسیب شدید (بریدگی یا سوختگی)، خونریزی داخلی، استفراغ یا اسهال باشد.

شیوع:

هیپوولمی می تواند هر کسی را تحت تاثیر قرار دهد. میزان دقیق شیوع ناشناخته است اما هیپوولمی در میان افرادی که بیماری هایی با شروع ناگهانی، آسیب شدید یا در میان افرادی که به شدت بیمار هستند شایع است.

تأثیر هیپوولمی بر بدن:

بدن به مقدار معینی خون نیاز دارد تا سلامت اندام را به خوبی حفظ کند. هنگامی که شناسایی شود که فرد هیپوولمی دارد، پزشک مایعات مکمل تجویز می‌کند تا مایعی را که فرد از دست داده‌ جایگزین کند.

علائم هیپوولمی:

شدت علائم هیپوولمی برای هر فرد متفاوت است. علائم هیپوولمی عبارتند از:

• سرگیجه هنگام ایستادن
• خشکی پوست و خشکی دهان
• احساس خستگی یا ضعف
• گرفتگی عضلات
• ناتوانی در دفع ادرار یا رنگ ادرار تیره تر از حد معمول

علائم شدید هیپوولمی که می تواند نشان دهنده شوک هیپوولمیک تهدید کننده زندگی باشد عبارتند از:

• گیجی
• تنگی نفس
• تعرق بیش ازحد
• عدم هوشیاری
• فشار خون پایین
• دمای پایین بدن
• پوست رنگ پریده یا رنگ آبی به پوست و لب ها (سیانوز)

اگر هر یک از این علائم به خصوص بعد از آسیب مشاهده شود، توصیه می شود فورا به اورژانس مراجعه شود.

علت هیپوولمی:

از دست دادن مایعات بدن یا خون باعث هیپوولمی می شود. راه های مختلفی وجود دارد که بدن می تواند خون یا مایعات را از دست بدهد، از جمله:

• جراحت: بریدگی، سوختگی یا زخم خارجی
• بیماری: وضعیتی با علائم استفراغ مداوم و اسهال
• خونریزی داخلی: یک بیماری زمینه ای که باعث از دست دادن خون در بدن می شود.
• کم آبی یا سوء تغذیه: کمبود آب و نمک (الکترولیت) مصرفی باعث کاهش حجم خون می شود.
• تعریق بیش از حد: انجام فعالیت های شدید یا وضعیتی که باعث تعریق بیش از حد معمول می شود (هیپرهیدروزیس)

تشخیص هیپوولمی:

پس از بررسی سابقه بیماری فرد، پزشک یک معاینه فیزیکی انجام می دهد و آزمایش های تشخیصی را برای بررسی سطح مایعات و سدیم تجویز می کند. سدیم پایین در بدن می تواند نشانه هیپوولمی باشد. پس از آزمایش‌ها و تشخیص هیپوولمی، پزشک علت از دست دادن مایعات بدن را مشخص کرده و درمان را آغاز می کند.

آزمایش های تشخیصی:

پزشک ممکن است چندین آزمایش را برای تأیید تشخیص ارائه دهد، از جمله:

• پوست و غشاهای مخاطی: در طول معاینه فیزیکی، پزشک پوست و غشاهای مخاطی دهان، زبان و بینی را از نظر خشکی معاینه می‌کند چرا که خشکی از نشانه‌ های این بیماری است.
• نبض، دمای بدن و فشار خون: پزشک فرد را در حالت نشسته و ایستاده آزمایش می‌کند تا تغییرات را کنترل کند. در طول این فرآیند هنگامی که وضعیت فرد تغییر می کند، پزشک علائم را بررسی می کند، به خصوص اگر فرد در حالتی که می ایستد سرگیجه می گیرد، نشانه هیپوولمی است.
• آزمایش خون یا ادرار برای بررسی عملکرد کلیه.
• تست های تصویربرداری مانند: سونوگرافی یا اکوکاردیوگرافی.

درمان هیپوولمی:

درمان فوری منجر به بهترین نتیجه برای افراد با تشخیص هیپوولمی می شود. هدف از درمان هیپوولمی افزایش حجم مایعات در بدن از طریق جایگزینی مایعات است. در طی این روش، یک لوله IV (داخل وریدی) مایعات را به رگ تزریق می کند. بسته به نوع مایعی که بدن نیاز دارد، جایگزینی مایع می تواند شامل موارد زیر باشد:

• انتقال خون: خون اهداکننده جایگزین خون از دست رفته در بدن می شود.
• محلول کریستالوئید: مولکول های ریز نمک محلول (نمک در آب)، شکر در آب (دکستروز) یا ترکیبی از سدیم، کلرید، پتاسیم، کلسیم و لاکتات (محلول رینگر لاکتاته).
• کلوئیدها: مولکول های بزرگی که در رگ های خونی باقی می مانند (آلبومین، هتاستارچ).

علاوه بر جایگزینی مایعات، پزشک علت هیپوولمی را نیز درمان می کند که می تواند شامل موارد زیر باشد:

• درمان عفونت یا بیماری
• التیام زخم
• تامین مواد مغذی از دست رفته (مانند: سدیم یا الکترولیت ها)

کاهش خطر:

در حالی که همیشه نمی‌توان از عوامل خارجی که باعث هیپوولمی می‌شوند پیشگیری کرد، می‌توان اقداماتی را برای کاهش خطر انجام داد:

• درمان فوری عفونت ها، جراحات یا بیماری ها
• خودداری از فعالیت هایی که باعث تعریق بیش از حد می شود.
• مصرف آب و مایعات کافی
• جلوگیری از بریدگی و سوختگی با استفاده از تجهیزات محافظ شخصی (PPE).

تفاوت هیپوولمی و هیپرولمی:

هیپوولمی و هیپرولمی هر دو شرایطی هستند که میزان مایع یا خون را در بدن فرد مشخص می کنند. ریشه «hypo» در هیپوولمی به معنای «زیر» و «hyper» به معنای «بیش از حد» است. اگر هیپوولمی شناسایی شود، به این معنی است که مایع کافی در بدن وجود ندارد. اگر هیپرولمی شناسایی شود، یعنی مایعات زیادی در بدن وجود دارد.

به طور کلی از دست دادن خون یا مایعات یک بیماری جدی است که نیاز به درمان فوری دارد. اگر اخیراً آسیب یا بیماری داشتید و علائم هیپوولمی را تجربه کردید، فوراً به اورژانس مراجعه کنید. در حالی که تشخیص این بیماری ممکن است سبب یک تاخیر موقت در فعالیت‌های عادی فرد باشد، با درمان و بازگشت مایعات بدن به ظرفیت طبیعی فرد می‌تواند احساس بهتری داشته باشد.

مطالب مشابه:

خون در مایع منی

فشار خون دیاستولیک بالا

۵ آزمایش خون برتر برای زنان

آزمایش خون مخفی در مدفوع

آزمایش هموگلوبین خون

منبع: my.clevelandclinic