نکاتی برای افزایش باروری مردان

باروری مردانه به اندازه باروری زنان پیچیده و مرموز است. در حالی که اکثر مردم باروری مردان را به کیفیت اسپرم مرتبط می‌دانند، ممکن است عوامل دیگری نیز در این زمینه نقش داشته باشد. باروری همچنین می‌تواند تحت تأثیر عملکرد جنسی، کیفیت مایع منی یا چالش‌ های ناشی از یک وضعیت فیزیکی قرار گیرد.

شایع ترین عواملی که بر باروری مردان تأثیر می گذارد عبارتند از:

• تعداد اسپرم:

یکی از عوامل مهم در باروری مردان، کیفیت مایع منی و تعداد اسپرم است. یک مرد به طور متوسط 15 تا 200 میلیون اسپرم در هر میلی لیتر مایع منی دارد. کمتر از 15 میلیون اسپرم به این معنی است که تعداد اسپرم فرد کم است که شانس لقاح را کاهش می دهد.

• تحرک اسپرم:

حتی اگر تعداد اسپرم طبیعی باشد، تجزیه و تحلیل مایع منی می تواند تحرک (حرکت) اسپرم را ارزیابی کند. تحرک کم اسپرم (که به آن آستنوزواسپرمی نیز میگویند) به این معنی است که اکثر اسپرم ها به درستی حرکت  نمی کنند و ممکن است نتوانند به تخمک برسند و آن را بارور کنند.

• مورفولوژی اسپرم:

ناهنجاری‌ ها در مورفولوژی (شکل) و اندازه اسپرم می‌تواند نفوذ و بارور کردن تخمک را دشوارتر کند. یک اسپرم معمولی دارای سر صاف و بیضی شکل، کلاهکی کاملاً مشخص است که 40 تا 70 درصد سر اسپرم را می پوشاند و هیچ گونه ناهنجاری قابل مشاهده ای در گردن، قسمت میانی یا دم وجود ندارد.

• تستوسترون:

هورمون مردانه تستوسترون جزء ضروری تولید اسپرم است و سطوح پایین تستوسترون ممکن است نشان دهنده ناکافی بودن اسپرم برای لقاح باشد. سطوح پایین تستوسترون همچنین ممکن است منجر به اختلال نعوظ یا حتی عدم میل (لبیدو کم) شود.

• اختلال نعوظ:

اختلال نعوظ، که به عنوان ED یا ناتوانی جنسی شناخته می شود، ناتوانی مرد در حفظ نعوظ است. مسائل فیزیکی مانند: بیماری قلبی، کلسترول بالا، فشار خون بالا، دیابت و استعمال سیگار همگی می توانند باعث اختلال نعوظ شوند. مسائل مربوط به سلامت روان و استرس نیز می تواند به ED کمک کند.

• میل جنسی کم:

میل جنسی به تمایل فرد به داشتن رابطه جنسی اشاره دارد. میل جنسی پایین، مانند اختلال نعوظ، ممکن است به عوامل بسیاری از جمله داروهایی که مصرف می کنند، تستوسترون پایین، افسردگی یا استرس، سوء مصرف مواد یا یک مشکل هورمونی مرتبط باشد.

راهکاری برای بهبود باروری:

کارهایی وجود دارد که فرد و همسر هر دو می توانند برای تقویت باروری خود با هم انجام دهند.

• داشتن یک رژیم غذایی سالم:

یک رژیم غذایی سالم پر از میوه ها و سبزیجات تازه، پروتئین بدون چربی و شامل غلات و غلات غنی با فولات. اسید فولیک در پیشگیری از نقص های مادرزادی بسیار حائز اهمیت است. همچنین دریافت مقدار کافی فولات در رژیم غذایی به اطمینان از سلامت اسپرم نیز کمک می کند. مردانی که سطح اسید فولیک پایینی دارند بیشتر مستعد تولید اسپرم با ناهنجاری‌ های کروموزومی هستند که منجر به نقایص مادرزادی و سقط جنین می‌شود.

• خواب کافی:

طبق مطالعه ای که در سال 2020 توسط موسسه ملی بهداشت منتشر شد، عادات بد خواب و کمبود خواب آرام در سطوح مختلف، از جمله کیفیت مایع منی، در سلامتی فرد اختلال ایجاد می کند. پس 8 ساعت خواب شبانه روز توصیه می شود.

• ترک سیگار:

به طور کلی ارتباط مستقیمی بین تعداد کم اسپرم و تحرک ضعیف و استعمال سیگار وجود دارد (هم سیگار و هم حشیش). پزشکان توصیه می کنند حداقل سه ماه قبل از اقدام به بارداری سیگار را ترک کنید زیرا مدت زمانی طول می کشد تا اثرات آن در مایع منی ظاهر نشود.

• محدود کردن الکل و داروهای غیرقانونی:

الکل تولید اسپرم را کاهش می دهد و در حرکت اسپرم اختلال ایجاد می کند. الکل همچنین باعث عملکرد جنسی ضعیف می شود. ناگفته نماند که قبل از اقدام به باردار شدن باید مصرف مواد مخدر تفریحی را نیز متوقف کرد. زیرا این امر می تواند احتمال ناهنجاری های کروموزومی و سقط جنین را افزایش دهد.

• کاهش مصرف قهوه:

کافئین از جمله قهوه، چای، شکلات و نوشیدنی های انرژی زا با غلظت اسپرم در مایع منی تداخل ایجاد می کند و تعداد اسپرم را کاهش می دهد. اکثر پزشکان به فرد باردار و همسر توصیه می کنند که مصرف کافئین به بیش از 300 میلی گرم در روز کاهش یابد.

• مصرف مکمل های قبل از تولد:

تقریباً غیرممکن است که همه چیزهایی را که بدن برای حفظ سلامت نیاز دارد به تنهایی از رژیم غذایی خود دریافت کند. به همین دلیل است که ویتامین های دوران بارداری ایده خوبی برای مردان و زنان است. ویتامین های مخصوص باروری برای مردان وجود دارد که حاوی B12، ویتامین C و E و همچنین زینک برای کمک به حفظ سطح تستوسترون و سلنیوم برای بهبود تعداد اسپرم و کاهش خطر نقص های مادرزادی است.

• کاهش استرس:

استرس برای سلامت فرد واقعاً مضر است. بیماری قلبی، مشکلات گوارشی، افسردگی، دیابت، فشار خون بالا، اختلالات خواب و حتی بیماری آلزایمر همگی با استرس مزمن مرتبط هستند. استرس همچنین با افزایش تعداد اسپرم های غیرطبیعی، کاهش غلظت اسپرم و تأثیر بر میل جنسی و عملکرد نعوظ بر باروری تأثیر می گذارد.

• انجام فعالیت هوازی:

یکی از راه های مبارزه با استرس، ورزش منظم است. هر فعالیتی که باعث لذت بردن و فعالیت بیشتر قلب و جریان اندورفین ها شود، به مبارزه با استرس و حفظ سلامت فرد کمک می کند. ورزش همچنین گردش خون را بهبود می بخشد که سیستم تناسلی را در بهترین حالت حفظ می کند.

آیا انزال رتروگراد باعث ناباروری مردان می شود؟

انزال رتروگراد زمانی اتفاق می‌افتد که منی به جای خروج از آلت تناسلی در حین ارگاسم وارد مثانه شود. اگرچه هنوز به اوج جنسی می‌رسید، اما ممکن است منی خیلی کم یا اصلاً انزال نکنید. گاهی اوقات به آن ارگاسم خشک می گویند. انزال رتروگراد مضر نیست، اما می تواند باعث ناباروری مردان شود.

به طور کلی یکی از دلایل مهم اما گاهی نادیده گرفته شده ناباروری مردان، انزال رتروگراد است.

وقتی مردی انزال رتروگراد را تجربه می کند، منی حاصل از ارگاسم او به جای آلت تناسلی به مثانه خارج می شود. در حالی که این بر لذت یا احساس فیزیکی ارگاسم تأثیر نمی گذارد، منجر به انزال کم یا بدون انزال می شود و یا گاهی اوقات به عنوان ارگاسم خشک شناخته می شود.

ورود اسپرم به مثانه هیچ اثر نامطلوبی ندارد و به خودی خود مضر نیست. با این حال، کمبود اسپرم در نتیجه می‌تواند برای مردانی که به دنبال تشکیل خانواده هستند، چالش بزرگی برای باروری ایجاد کند.

خوشبختانه، هم علل و هم درمان انزال رتروگراد به خوبی شناخته شدند.

علل انزال رتروگراد:

هنگامی که یک مرد به ارگاسم می رسد، اسپرم از بیضه از طریق پروستات در لوله ای به نام مجرای دفران منتقل می شود. در طی این فرآیند، انقباض ماهیچه ای در دهانه مثانه وجود دارد. این همان ماهیچه مثانه است که قبل از رفتن به دستشویی برای محدود کردن ادرار در مثانه نیز منقبض می شود.

در حالی که عضله به طور معمول در طول ارگاسم سفت می شود تا مانع از دفع منی به مثانه پس از رها شدن از مجرای دفران شود، این امر در موارد انزال رتروگراد رخ نمی دهد.

چندین علت برای شکست عضله وجود دارد.

• جراحی مانند جراحی گردن مثانه و برخی جراحی‌ ها و درمان‌ های سرطان بیضه یا جراحی پروستات می‌تواند یکی از علل شایع انزال پس‌رونده باشد. زیرا ممکن است عضله را ضعیف کند یا به آن آسیب برساند.
• خارج از جراحی، برخی از شرایط پزشکی نیز می توانند باعث آسیب عصبی شوند که این آسیب عضله مثانه را مختل می کند. این شرایط می تواند شامل آسیب های نخاعی، ام اس، پارکینسون و دیابت باشد.
• در نهایت، برخی از داروها نیز می توانند باعث انزال رتروگراد شوند، از جمله نسخه های خاصی که برای درمان افسردگی، بزرگ شدن پروستات و فشار خون بالا استفاده می شود.

راهکار:

همانطور که انزال رتروگراد ممکن است استرس زا به نظر برسد، پس از مشورت با پزشک، شاید تغییر در داروهای موجود برای حل مشکل کافی باشد. اگر چنین راه حل هایی قادر به حل مشکل نباشند، فرآیندی برای غلبه بر کمبود برون ده اسپرم وجود دارد.

به طور معمول، راهکارها شامل جمع آوری اسپرم از انزال و ادرار است. از آنجایی که سطح اسید طبیعی ادرار باعث از بین رفتن اسپرم می شود، اغلب درمان با مصرف برخی از داروهای بدون نسخه برای کاهش اسیدی شدن ادرار شروع می شود. سپس انزال صورت خواهد گرفت.

دو نمونه جمع آوری می شود: یکی برای انزال در صورت وجود و دیگری برای جمع آوری ادرار. اگر اسپرم در ادرار یافت شود، از نمونه ادرار جدا می شود. سپس اسپرم تحت شستشوی اسپرم ویژه قرار می گیرد و اسپرم مرده و بقایای موجود در نمونه و ادرار را از بین می برد. سپس نمونه اسپرم تمیز شده را می توان برای تلقیح داخل رحمی (IUI) یا با فناوری کمک باروری (ART) مانند IVF استفاده کرد.

غذای تقویت کننده باروری برای مردان:

مطالعات جدید نشان دادند که رژیم غذایی کم چربی و سرشار از آنتی اکسیدان می تواند به حفظ سطح تستوسترون سالم و حتی افزایش تعداد اسپرم کمک کند. وعده‌ های غذایی کم‌چرب می‌توانند باروری مردان را افزایش دهند.

تعداد کم اسپرم کمتر از 39 میلیون اسپرم در هر انزال در نظر گرفته می شود و اگرچه ممکن است مقدار قابل توجهی به نظر برسد، اما تعداد اسپرم سالم در واقع بین 50 تا 900 میلیون است.

جایگزین های کم چرب:

غذاهای پرچرب سطح تستوسترون را کاهش میدهد و بر تولید اسپرم در بدن مردان تأثیر منفی می گذارد. غذاهایی مانند: لبنیات پرچرب، غذاهای سرخ شده و تنقلات، بسیاری از گوشت های فرآوری شده مانند: بیکن، گوشت چرخ کرده، هات داگ، گوشت گاو، کنسرو گوشت یا سس های گوشتی و شیرینی هایی با قند بالا همگی مقصر کاهش سطح تستوسترون هستند.

برخی از جایگزین‌ های کم‌چرب می‌توانند ماهی‌ های کم چرب باشند، مانند: تیلاپیا، هالیبوت، ماهی کاد و باس همگی گزینه‌ های عالی هستند. تیلاپیا به دلیل سطوح پایین جیوه و به خصوص درصد کم چربی آن، یک انتخاب سالم است. ماهی‌ هایی مانند: سالمون، ساردین، شاه‌ماهی و ماهی خال مخالی (که کمی چرب‌تر هستند)، به دلیل سطوح بالای اسیدهای چرب امگا 3 که به بهبود کیفیت و تعداد اسپرم کمک می‌کند، در حد اعتدال مناسب هستند.

یک بررسی در سال 2019 نشان داد که مردانی که ناباروری را تجربه کرده‌اند، اما مکمل‌ های اسید چرب امگا 3 مصرف می‌کنند، هم در تحرک اسپرم و هم در غلظت آن بهبودی پیدا کرده‌اند، در مقایسه با افرادی که مکمل‌ های امگا 3 مصرف نکرده‌اند.

مصرف میوه ها و سبزیجات:

رژیم غذایی که میوه ها و سبزیجات زیادی دارد، رژیمی سرشار از آنتی اکسیدان است و می تواند فواید زیادی برای باروری مردان داشته باشد! آنتی اکسیدان ها شامل ویتامین E، ویتامین C، ویتامین B، زینک، لوتئین، بتا- کریپتوزانتین و بتا کاروتن هستند که همگی می توانند به تحرک و سلامت اسپرم کمک کنند.

پرتقال و آب انار هر دو دارای مقادیر زیادی آنتی اکسیدان و ویتامین هستند. ویتامین C موجود در پرتقال نه تنها تحرک و تعداد اسپرم را بهبود می بخشد، بلکه مورفولوژی و سلامت کلی اسپرم را نیز بهبود می بخشد و آنتی اکسیدان های موجود در آب انار ممکن است به حفظ سطح سالم تستوسترون در مردان در حالی که در تلاش برای باردار شدن هستند کمک کند. غذاهایی مانند: کلم، کلم بروکسل، کلم بروکلی، گوجه فرنگی، فلفل زرد شیرین، کلم پیچ، لیمو و کیوی نیز سرشار از ویتامین C و سایر ویتامین ها و مواد معدنی مغذی هستند.

سبزیجات تیره و برگدار معمولاً دارای مقدار زیادی فولات یا ویتامین B هستند که به داشتن اسپرم قوی و سالم کمک می کند. اسفناج، مارچوبه، کاهو و کلم پیچ همگی منابع فوق العاده ویتامین B هستند.

هم آجیل و هم تخمه کدو می توانند میان وعده خوبی باشند که به تقویت سلامت اسپرم کمک می کند! تخمه کدو دارای مقدار زیادی زینک است که ممکن است تستوسترون، تعداد اسپرم و تحرک را افزایش دهد. همچنین آجیل دارای مقدار زیادی سلنیوم است که می تواند به شکل سالم اسپرم و تحرک نیز کمک کند.

هیدراته ماندن:

مصرف مقدار زیادی آب نیز مهم است، که به ایجاد مایع منی سالم و افزایش شانس رسیدن اسپرم به تخمک کمک می کند. به جای مصرف نوشیدنی های کافئین دار، که با افزایش خطر سقط جنین در مردان و زنان مرتبط است، روی آوردن به آب و آب میوه های طبیعی مانند: آب پرتقال یا آب انار می تواند به افزایش سلامت باروری فرد کمک کند.

کاهش مصرف الکل برای باروری نیز مفید است، زیرا مطالعات نشان دادند که تعداد اسپرم همچنین می تواند تحت تأثیر مصرف مداوم الکل در یک بازه زمانی کوتاه باشد. کاهش زمان تلاش برای باردار شدن به فرد شانس بیشتری برای تشکیل خانواده می دهد.

مطالب مشابه:

اهدای تخمک

تفاوت ناباروری و عقیمی

علائم اولیه ناباروری در زنان

درمان ناباروری مردان

ناباروری در مردان

منبع: reproductivehealthwellness