ناباروری در مردان

تقریبا از هر 7 زوج، 1 زوج نابارور هستند، به این معنی که با وجود یک سال یا مدت زمان بیشتری رابطه جنسی مکرر و محافظت نشده نتوانسته اند بچه دار شوند. در نیمی از این زوج ها، ناباروری مردان حداقل نقشی جزئی دارد.

ناباروری مردان می تواند ناشی از تولید کم اسپرم، عملکرد غیرطبیعی اسپرم یا انسدادی باشد که از تحویل اسپرم جلوگیری می کند. بیماری ها، جراحات، مشکلات مزمن سلامت، انتخاب شیوه زندگی و عوامل دیگر ممکن است در ناباروری مردان نقش داشته باشند.

ناتوانی در بچه دار شدن می تواند استرس زا و خسته کننده باشد، اما تعدادی از درمان ها برای ناباروری مردان در دسترس هستند.

علائم ناباروری در مردان:

علامت اصلی ناباروری مردان ناتوانی در بچه دار شدن است. ممکن است هیچ علامت یا نشانه واضح دیگری وجود نداشته باشد.

با این حال، در برخی موارد، یک مشکل زمینه ای مانند اختلال ارثی، عدم تعادل هورمونی، گشاد شدن سیاهرگ های اطراف بیضه یا شرایطی که عبور اسپرم را مسدود می کند، علائم و نشانه هایی را ایجاد می کند. علائم و نشانه هایی که ممکن است متوجه شوید عبارتند از:

• مشکلات عملکرد جنسی – به عنوان مثال، مشکل در انزال یا حجم کم مایعات انزالی، کاهش میل جنسی، یا مشکل در حفظ نعوظ (اختلال نعوظ).
• درد، تورم یا توده در ناحیه بیضه
• عفونت های تنفسی مکرر
• ناتوانی در بوییدن
• رشد غیرطبیعی سینه (ژنیکوماستی)
• کاهش موی صورت یا بدن یا سایر علائم ناهنجاری کروموزومی یا هورمونی
• تعداد اسپرم کمتر از حد طبیعی (کمتر از 15 میلیون اسپرم در هر میلی لیتر مایع منی یا تعداد کل اسپرم کمتر از 39 میلیون در هر انزال)

چه زمانی باید به پزشک مراجعه شود؟

اگر بعد از یک سال مقاربت منظم و بدون محافظت نتوانستید بچه دار شوید یا زودتر در صورت داشتن یکی از موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:

• مشکلات نعوظ یا انزال، میل جنسی کم، یا سایر مشکلات عملکرد جنسی
• درد، ناراحتی، توده یا تورم در ناحیه بیضه
• سابقه مشکلات بیضه، پروستات یا مشکلات جنسی
• جراحی کشاله ران، بیضه، آلت تناسلی یا کیسه بیضه
• شریک زندگی بالای 35 سال

علل ناباروری در مردان:

ناباروری مردان یک فرایند پیچیده است. برای باردار شدن شریک زندگی خود، موارد زیر باید انجام شود:

• شما باید اسپرم سالم تولید کنید: در ابتدا، این شامل رشد و تشکیل اندام های تناسلی مردانه در دوران بلوغ است. حداقل یکی از بیضه های شما باید به درستی کار کند و بدن شما باید تستوسترون و سایر هورمون ها را برای تحریک و حفظ تولید اسپرم، بسازد.
• اسپرم باید به داخل مایع منی منتقل شود: هنگامی که اسپرم در بیضه ها تولید می شود، لوله های ظریف آنها را حمل می کنند تا زمانی که با مایع منی مخلوط شوند و از آلت تناسلی خارج شوند.
• باید اسپرم کافی در مایع منی وجود داشته باشد: اگر تعداد اسپرم در مایع منی شما (تعداد اسپرم) کم باشد، احتمال اینکه یکی از اسپرم های شما تخمک همسرتان را بارور کند، کاهش می یابد، تعداد کم اسپرم کمتر از 15 میلیون اسپرم در هر میلی لیتر منی یا کمتر از 39 میلیون در هر انزال است.
• اسپرم باید فعال باشد و بتواند حرکت کند. اگر حرکت یا عملکرد اسپرم غیرطبیعی باشد، ممکن است اسپرم نتواند به تخمک همسرتان برسد یا به آن نفوذ کند.

• علل پزشکی:

مشکلات باروری مردان می تواند ناشی از تعدادی از مسائل بهداشتی و درمان های پزشکی باشد:

• واریکوسل:

واریکوسل تورم سیاهرگ هایی است که بیضه را تخلیه می کند. این شایع ترین علت برگشت پذیر ناباروری مردان است. اگرچه دلیل دقیق ناباروری ناشی از واریکوسل ناشناخته است، ممکن است به جریان خون غیرطبیعی مربوط باشد. واریکوسل منجر به کاهش کمیت و کیفیت اسپرم می شود.

• عفونت:

برخی از عفونت ها می توانند در تولید اسپرم یا سلامت اسپرم اختلال ایجاد کنند یا باعث ایجاد زخم شوند که عبور اسپرم را مسدود می کند. اینها شامل التهاب اپیدیدیم (اپیدیدیمیت) یا بیضه ها (اورکیت) و برخی از عفونت های مقاربتی، از جمله سوزاک یا HIV است. اگرچه برخی از عفونت ها می توانند منجر به آسیب دائمی بیضه شوند، اما اغلب اسپرم هنوز قابل بازیابی است.

• مسائل مربوط به انزال:

انزال رتروگراد زمانی اتفاق می افتند که منی در حین ارگاسم به جای بیرون آمدن از نوک آلت تناسلی وارد مثانه شود. بیماری های مختلف می توانند باعث انزال پس رونده شوند، از جمله دیابت، آسیب های ستون فقرات، داروها، و جراحی مثانه، پروستات یا مجرای ادرار.

• آنتی بادی هایی که به اسپرم حمله می کنند:

آنتی بادی های ضد اسپرم سلول های سیستم ایمنی هستند که به اشتباه اسپرم ها را به عنوان مهاجمان مضر شناسایی کرده و سعی در از بین بردن آنها دارند.

• تومورها:

سرطان ها و تومورهای غیربدخیم می توانند مستقیما از طریق غدد ترشح کننده هورمون های مربوط به تولید مثل مانند غده هیپوفیز یا از طریق علل ناشناخته بر اندام های تناسلی مردان تاثیر بگذارند. در برخی موارد، جراحی، پرتودرمانی یا شیمی درمانی برای درمان تومورها می تواند بر باروری مردان تاثیر بگذارد.

• بیضه های نزول نکرده:

در برخی از مردان، در طول رشد جنین، یک یا هر دو بیضه از شکم به داخل کیسه ای که معمولا حاوی بیضه ها است (کیسه بیضه) فرود نمی آید. کاهش باروری در مردانی که این بیماری را داشته اند بیشتر است.

• عدم تعادل هورمونی:

ناباروری می تواند ناشی از اختلالات خود بیضه ها یا اختلالی است که بر سایر سیستم های هورمونی از جمله هیپوتالاموس، هیپوفیز، تیروئید و غدد فوق کلیوی تاثیر می گذارد. تستوسترون پایین (هیپوگنادیسم مردانه) و سایر مشکلات هورمونی تعدادی از علل زمینه ای احتمالی دارند.

• نقص لوله های انتقال اسپرم:

بسیاری از لوله های مختلف اسپرم را حمل می کنند. آنها می توانند به دلایل مختلف مسدود شوند، از جمله آسیب ناخواسته ناشی از جراحی، عفونت های قبلی، تروما یا رشد غیرطبیعی، مانند فیبروز کیستیک یا شرایط ارثی مشابه.

انسداد می تواند در هر سطحی از جمله در داخل بیضه، در لوله هایی که بیضه را تخلیه می کنند، در اپیدیدیم، در مجرای دفران، نزدیک مجاری انزال یا در مجرای ادرار رخ دهد.

• نقص کروموزومی:

اختلالات ارثی مانند سندرم کلاین فلتر – که در آن یک مرد با دو کروموزوم X و یک کروموزوم Y (به جای یک X و یک کروموزوم Y) متولد می شود – باعث رشد غیرطبیعی اندام های تناسلی مرد می شود. سایر سندرم های ژنتیکی مرتبط با ناباروری شامل فیبروز کیستیک و سندرم کالمن است.

• مشکلات در رابطه جنسی:

این موارد می تواند شامل مشکل در حفظ نعوظ کافی برای رابطه جنسی (اختلال نعوظ)، انزال زودرس، مقاربت دردناک، ناهنجاری های آناتومیکی مانند داشتن سوراخ مجرای ادرار در زیر آلت تناسلی (هیپوسپادیاس)، یا مشکلات روانی یا رابطه ای باشد که در رابطه جنسی اختلال ایجاد می کند.

• بیماری سلیاک:

بیماری سلیاک یک اختلال گوارشی است که به دلیل حساسیت به پروتئین موجود در گندم به نام گلوتن ایجاد می شود. این وضعیت ممکن است به ناباروری مردان کمک کند. باروری ممکن است پس از اتخاذ یک رژیم غذایی بدون گلوتن بهبود یابد.

• داروهای خاص:

درمان جایگزین تستوسترون، استفاده طولانی مدت از استروئیدهای آنابولیک، داروهای سرطان (شیمی درمانی)، برخی از داروهای زخم معده، برخی داروهای آرتریت و برخی داروهای دیگر می توانند تولید اسپرم را مختل کرده و باروری مردان را کاهش دهند.

• جراحی های قبلی:

برخی از جراحی ها ممکن است از وجود اسپرم در انزال جلوگیری کنند، از جمله وازکتومی، جراحی کیسه بیضه یا بیضه، جراحی های پروستات، و جراحی های بزرگ شکم که برای سرطان های بیضه و رکتوم انجام می شود.

علل محیطی:

قرار گرفتن بیش از حد در معرض برخی از عناصر محیطی مانند گرما، سموم و مواد شیمیایی می تواند تولید اسپرم یا عملکرد اسپرم را کاهش دهد. علل خاص عبارتند از:

• مواد شیمیایی صنعتی: قرار گرفتن طولانی مدت در معرض برخی از مواد شیمیایی، آفت کش ها، علف کش ها، حلال های آلی و مواد رنگ آمیزی ممکن است به کاهش تعداد اسپرم کمک کند.
• قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین: قرار گرفتن در معرض سرب یا سایر فلزات سنگین نیز ممکن است باعث ناباروری شود.
• تابش یا اشعه X: قرار گرفتن در معرض اشعه می تواند تولید اسپرم را کاهش دهد، اگر چه اغلب در نهایت به حالت عادی باز می گردد. با دوزهای بالای تابش، تولید اسپرم را می توان برای همیشه کاهش داد.
• گرم شدن بیش از حد بیضه ها: دمای بالا ممکن است تولید و عملکرد اسپرم را مختل کند. اگرچه مطالعات در این زمینه محدود و بی نتیجه هستند، استفاده مکرر از سونا یا جکوزی ممکن است به طور موقت تعداد اسپرم را مختل کند.

نشستن برای مدت طولانی، پوشیدن لباس های تنگ یا کار با رایانه لپ تاپ برای مدت طولانی نیز ممکن است دمای کیسه بیضه را افزایش دهد و تولید اسپرم را اندکی کاهش دهد. اما تحقیق قطعی در این زمینه انجام نشده است.

سلامتی، سبک زندگی و علل دیگر:

برخی دیگر از علل ناباروری مردان عبارتند از:

• استفاده از مواد مخدر: استروئیدهای آنابولیک که برای تحریک قدرت و رشد عضلانی مصرف می شوند می توانند باعث کوچک شدن بیضه ها و کاهش تولید اسپرم شوند. استفاده از کوکائین یا ماری جوانا ممکن است به طور موقت تعداد و کیفیت اسپرم را نیز کاهش دهد.
• مصرف الکل: نوشیدن الکل می تواند سطح تستوسترون را کاهش دهد، باعث اختلال نعوظ و کاهش تولید اسپرم شود. بیماری کبد ناشی از نوشیدن زیاد الکل نیز ممکن است منجر به مشکلات باروری شود.
• سیگار کشیدن: مردان سیگاری ممکن است تعداد اسپرم کمتری نسبت به افرادی که سیگار نمی کشند داشته باشند. اگر شخصی دیگر هم سیگار بکشد و استشمام این دود نیز ممکن است بر باروری مردان تاثیر بگذارد.
• وزن: چاقی می تواند به چند طریق باروری را تحت تاثیر قرار دهد و آن را مختل کند، از جمله به طور مستقیم بر خود اسپرم اثر می گذارد همچنین چاقی می تواند باعث تغییر هورمون شود که باروری مردان را کاهش می دهد.

فاکتورهای خطر:

فاکتورهای خطر که به ناباروری مردان مرتبط هستند شامل:

• سیگار
• استفاده از الکل
• استفاده از برخی داروهای روان گردان
• اضافه وزن
• داشتن عفونت های خاص در گذشته یا حال
• مواجهه در معرض سموم
• گرم شدن بیش از حد بیضه ها
• تجربه ضربه به بیضه ها
• انجام وازکتومی قبلی یا جراحی بزرگ شکم یا لگن
• داشتن سابقه بیضه نزول نکرده
• متولد شدن با اختلال باروری یا داشتن یکی از خویشاندوان خونی
• مبتلا به اختلال باروری
• داشتن برخی شرایط پزشکی، از جمله تومورها و بیماری های مزمن، مانند بیماری سلول داسی شکل
• مصرف برخی داروها یا انجام درمان های پزشکی، مانند جراحی یا پرتوهای مورد استفاده برای درمان سرطان

عوارض ناباروری در مردان:

عوارض ناباروری مردان می تواند شامل:

• استرس و مشکلات روابط مربوط به ناتوانی در داشتن فرزند
• تکنیک های گران قیمت و مرتبط با تولید مثل
• افزایش خطر ابتلا به سرطان بیضه، ملانوما، سرطان روده بزرگ و سرطان پروستات

پیشگیری:

ناباروری مردان همیشه قابل پیشگیری نیست. با این حال، شما می توانید سعی کنید از برخی از علل شناخته شده ناباروری مردان جلوگیری کنید. مثلا:

• سیگار نکشید
• الکل را محدود کنید یا از مصرف آن خودداری کنید.
• از مواد مخدر و روان گردان دوری کنید.
• وزن سالم خود را حفظ کنید.
• وازکتومی انجام ندهید.
• از چیزهایی که منجر به گرمای طولانی مدت بیضه ها می شود، خودداری کنید.
• استرس را کاهش دهید.
• از مواجهه در معرض آفت کش ها، فلزات سنگین و سایر سموم خودداری کنید.

مطالب مشابه:

آزمایش‌ های ناباروری زنان

ناباروری و سکته

آزمایش باروری