تفاوت IUI و IVF
یکی از اولین کارهایی که افراد هنگام بررسی گزینه های درمان باروری باید انجام دهند، مقایسه تلقیح داخل رحمی (IUI) و لقاح آزمایشگاهی (IVF) است. زیرا این دو روش از رایج ترین و موثرترین درمان های باروری می باشند.
IUI و IVF:
تفاوت اصلی بین IUI و IVF تعداد تخمک های تولید شده توسط ماده و محل لقاح است.
- در IUI، قرار است زن تنها یک یا دو تخمک ایجاد کند. اسپرم در داخل رحم رسوب می‌کند، اما همچنان برای انجام لقاح طبیعی به اسپرم نیاز دارد.
- در IVF، به زن داروهای بیشتری میدهند تا تخمک های زیادی تولید کند. در حالت ایده آل، آنها حدود 15 تخمک بالغ می سازند. تخمک ها از تخمدان ها خارج می شوند، بارور می شوند و در آزمایشگاه به مدت چند روز رشد می کنند و متعاقباً به عنوان جنین در مراحل اولیه به رحم بازگردانده می شوند. اگرچه ممکن است این یک تفاوت نسبتاً جزئی به نظر برسد، اما منجر به تعداد زیادی تفاوت قابل توجه می شود.
فرآیند درمان:
IUI :IUI را می توان بدون هیچ دارو یا تعدادی داروی مختلف برای کمک به رشد و تخمک گذاری یک یا دو تخمک انجام داد. در حدود روز چهاردهم سیکل یک زن، لقاح انجام می شود که اسپرم را در داخل رحم رسوب می دهد. این امر تعداد اسپرم ها را در محل اتصال رحم و لوله های فالوپ (مسیری که اسپرم برای رسیدن به تخمک طی می کند)، بسیار افزایش می دهد و در نتیجه شانس بارداری طبیعی را برای بسیاری از افراد افزایش می‌دهد.
IVF: در طول IVF، معمولاً داروها به مدت حدود 10 روز برای رشد تعداد زیادی تخمک مصرف می شود. هنگامی که تعداد زیادی تخمک رشد کرد، فرآیندی انجام می شود که در آن تخمک ها از تخمدان ها خارج می شوند. سپس تخمک ها در خارج از بدن در آزمایشگاه بارور می شوند. پس از چند روز رشد در آزمایشگاه، یک جنین دوباره به رحم زن منتقل می شود.
درمان ناباروری:
IUI به دو روش اصلی به غلبه بر ناباروری کمک می کند.
- کیفیت تخمک و تخمک گذاری: داروهایی برای کمک به رشد و تخمک گذاری یک یا دو تخمک بالغ داده می شود (بعضی از زنان ممکن است در غیر این صورت تخمک گذاری نکنند).
- کیفیت اسپرم: IUI اسپرم را بسیار نزدیک به تخمک قرار می دهد. IUI می تواند تعداد اسپرم هایی را که به لوله فالوپ می رسند 1000 برابر افزایش دهد.
IVF به طرق مختلف به غلبه بر ناباروری کمک می کند.
تخمک گذاری: تخمک ها قبل از تخمک گذاری بازیابی می شوند.
مشکلات لوله ای: تخمک ها از تخمدان ها خارج می شوند و جنین ها مستقیماً با دور زدن لوله ها به داخل رحم بازگردانده می شوند.
اسپرم: با ICSI: تکنیکی که مستقیماً اسپرم را به تخمک تزریق می کند، در این روش به معنای واقعی کلمه فقط به یک اسپرم سالم نیاز است. در بیشتر موارد می توان از ICSI برای غلبه بر ناباروری شدید مردان استفاده کرد.
رحم: برای بهبود بخشیدن پذیرش رحم و زمان انتقال جنین می توان داروهای متعددی تجویز کرد.
سقط جنین: هر دو آزمایش ژنتیک و ایمونولوژی تولید مثل را می توان در کنار IVF استفاده کرد که ممکن است احتمال سقط جنین را برای برخی کاهش دهد.
کیفیت و کمیت تخمک: دوزهای زیاد داروها تعداد زیادی تخمک را بالغ می کنند، تخمک های بالغ، تخمک های با کیفیت هستند.
انتخابی: IVF همچنین می تواند به دلایل انتخابی مانند: انتخاب جنسیت استفاده شود.
ایمنی:
- هر دو روش ایمن هستند و خطرات آنها حداقل است. نظارت صحیح، انتخاب دارو و دوز صحیح و مراقبت های عمومی تا حد زیادی خطرات و عوارض جانبی را کاهش می دهد.
- IVF نیاز به “جراحی” تحت بیهوشی دارد، در حالی که IUI نیازی به جراحی ندارد.
دستور درمان عمومی:
- IUI کمتر تهاجمی است، بنابراین اگر تشخیص اجازه دهد، به طور کلی قبل از اقدام به روش تهاجمی تر و IVF، روش IUI امتحان می شود.
- تشخیص های زیادی وجود دارد که منع مصرف IUI دارند. اگر بیمار دارای لوله های مسدود باشد، ناباروری شدید فاکتور مردانه یا تعدادی دیگر از عوامل مردانه یا زنانه باشد، متخصص باروری ممکن است مستقیم روش لقاح آزمایشگاهی را توصیه کند. زیرا IVF به طور قابل توجهی با مشکلاتی که باعث ناباروری و IUI میشود، مقابله می‌کند.
زمان تا بارداری:
- IVF به دلیل موفقیت بیشتر در هر سیکل، زمان بسیار سریع تری برای بارداری دارد. برای افراد زیر 35 سال، میزان موفقیت به طور کلی حدود 50٪ در هر درمان است.
- IUIها معمولاً دارای میزان موفقیت در حدود 5-20٪ در هر سیکل هستند. اگر IUI موفقیت آمیز باشد، اغلب در سه یا چهار دوره اول درمان اتفاق می افتد.
هزینه IUI و IVF:
- هزینه ها برای IUI و IVF بسیار متغیر است و به عوامل مختلفی بستگی دارد.
- بر اساس هر چرخه، IUI به طور قابل توجهی مقرون به صرفه تر است.
- IUI ممکن است برای برخی افراد (مانند: آنهایی که لوله های مسدود دارند) گزینه بسیار ضعیفی باشد که شانس تولد را نزدیک به صفر می کند. علاوه بر این، پس از سه دوره IUI، احتمال انجام هر سیکل بعدی کم است و IVF بر اساس هر تولد بسیار مقرون به صرفه تر میشود.
انواع درمان IUI و IVF:
مهم است که انواع مختلفی از IUI و IVF را بشناسیم. در حالی که هر دو روش به “خانواده” درمان ناباروری تعلق دارند، تفاوت ها و تغییرات مهمی وجود دارد که باید درک شود.
انواع IUI:
چند نوع مختلف تلقیح بر اساس محل رسوب مایع منی و چهار نوع چرخه IUI بر اساس داروهای مورد استفاده در درمان وجود دارد.
اولویت‌ها، آزمایش های تشخیصی باروری و سابقه بیماری فرد کمک می‌کند که کدام نوع چرخه IUI برای او بهترین است.
انواع تلقیح بر اساس محل رسوب اسپرم:
دو نوع اصلی لقاح مصنوعی وجود دارد:
- IVI/ICI: تلقیح داخلی (واژینال یا cervical) درمانی است که می تواند در مطب پزشکی یا به عنوان لقاح خانگی انجام شود. با IVI، اسپرم ها با یک سرنگ در بالای واژن و تا حد امکان نزدیک به دهانه رحم قرار می گیرند. به طور کلی از نظر فنی شکلی از لقاح مصنوعی است، نه تلقیح داخل رحمی.
- IUI: تلقیح داخل رحمی را می توان فقط در یک محیط پزشکی، یا در مطب OBGYN یا در کلینیک باروری انجام داد. با IUI، اسپرم را شسته میشود، غلیظ می شود و در کاتتری قرار می گیرد که از طریق دهانه رحم تغذیه می شود و در نزدیکی بالای رحم قرار می گیرد.
انواع IUI بر اساس داروی مورد استفاده:
چرخه طبیعی: هیچ دارویی برای چرخه IUI طبیعی استفاده نمی شود.
چرخه محرک: در این روش از دارو برای شروع تخمک گذاری در یک زمان خاص، به زمان بهینه تر برای لقاح استفاده می شود و احتمال بارداری را بیشتر می کند. IUI معمولاً 12 تا 36 ساعت پس از مصرف خوراکی یا تزریق داروی محرک رخ می دهد.
چرخه داروی خوراکی: کلومید یا لتروزول برای تقویت رشد تخمک و تخمک گذاری تجویز می شود. همچنین خطر ابتلای چندگانه با داروهای خوراکی در مقایسه با داروهای تزریقی کمتر است.
چرخه داروهای تزریقی: داروهای گنادوتروپین تزریقی تخمدان ها را بیشتر از داروهای خوراکی تحریک می کنند. به همین دلیل است که خطر چندقلوزایی با تزریق دارو بیشتر است.
انتخاب نوع چرخه IUI مهم نیست، چرا که چرخه یا با آزمایش خون و سونوگرافی مداوم یا در خانه از طریق کیت پیش بینی تخمک گذاری کنترل می شود. اگر چرخه IUI شامل دارو باشد، احتمالاً با آزمایش خون و سونوگرافی برای اطمینان از رشد فولیکولی و چرخه ایمن و مؤثر، تحت نظر خواهد بود.
انواع IVF:
بهترین راه برای مشاهده انواع مختلف IVF درک این نکته است که IVF یک اصطلاح کلی است که برای توصیف روشی که در آن لقاح خارج از بدن اتفاق می‌افتد استفاده میشود.
تفاوت ها می تواند بر اساس داروها، لقاح، “فرآوری” جنین و محل لقاح باشد. انواع مختلفی را نیز می توان با هم ترکیب کرد.
روش لقاح متعارف IVF:
اولین روش لقاح پیشرفته است. اسپرم ها در پتری دیش قرار می گیرند تا تخمک از طریق نفوذ خود به خودی به داخل تخمک بارور شود.
تکنیک لقاح ICSI در IVF:
روش IVF با یک تکنیک لقاح منحصر به فرد که به موجب آن اسپرم در یک میکروسوزن بارگذاری میشود و مستقیماً به تخمک تزریق می شود.
مینی IVF با پروتکل دارویی:
IVF با پروتکل دارویی کاهش یافته که برای به کار بردن تعداد کمتری از تخمک ها، با این امید که بیش از یک تخمک با کیفیت ایجاد شده است.
IVF طبیعی با پروتکل دارویی:
یک چرخه IVF که در آن هیچ دارویی برای رشد تخمک اضافی استفاده نمی شود. فقط می تواند یک (یا در موارد نادر دو) تخمک را بازیابی کند.
FET IVF یا پردازش جنین:
انتقال جنین منجمد و ذوب شده قبلی از چرخه IVF.
INVOcell – محل لقاح:
یک جایگزین لقاح که در آن اسپرم و تخمک در یک دستگاه پزشکی به اندازه انگشت شست قرار داده میشود و برای لقاح و رشد اولیه در واژن قرار می‌گیرد. ضروری است که این لقاح مانند لقاح معمولی فقط در داخل دستگاهی که در واژن قرار می گیرد انجام شود نه انکوباتور موجود در آزمایشگاه جنین شناسی.
IVF متقابل:
IVF متقابل نوعی IVF است که برای زنان لزبین و مردان ترنس مورد استفاده قرار می گیرد و به هر دو اجازه می دهد تا از نظر بیولوژیکی به نوزاد متصل شوند. در این روش از تخمک های یکی از شریک ها استفاده می شود و شریک دیگر نوزاد را حمل می کند.
فرآیند درمان IUI وIVF:
فرآیند IUI:
روش IUI فرآیند تزریق مستقیم اسپرم به بالای رحم است. این امر با کاهش مسیر اسپرم برای رسیدن به تخمک، شانس باروری را افزایش می دهد.
درمان IUI را می توان در چند مرحله خلاصه کرد:
آماده سازی برای IUI:
مردان و زنان قبل از انجام عمل IUI، می توانند با تغییر در رژیم غذایی خود، اضافه کردن مکمل ها یا داروهای مفید و استفاده از درمان های جامع مانند: طب سوزنی و ماساژ بهترین نتیجه ممکن IUI به دست آورند. به طور کلی صرف این زمان بر بهبود کیفیت تخمک ها تاثیرگذار است. زیرا مواردی است که افراد قدرت تغییر آنها را دارند. بهترین نتایج در صورتی مشاهده می شود که 90 روز قبل از درمان اتخاذ شوند.
رشد تخمک:
این مرحله، بخشی از رشد طبیعی تخمک زن است یا با داروها تحریک می شود و تقریباً 5- 14 روز طول می کشد. هنگامی که فولیکول های فرد به اندازه رشد کردند، ممکن است یک داروی محرک برای نهایی کردن بلوغ تخمک و تحریک تخمک گذاری تجویز شود. این مرحله از رشد تخمک ممکن است با سونوگرافی و نظارت بر خون همراه باشد و یا ممکن است همراه با نظارت نباشد.
لقاح:
لقاح تا حد امکان نزدیک به روز تخمک گذاری انجام می شود. در طول تلقیح، اسپرم شسته و غلیظ شده از طریق یک کاتتر کوچک که از طریق واژن و دهانه رحم وارد می شود به بالای رحم تزریق می شود. پس از تزریق، کاتتر برداشته می شود. می توان انتظار داشت که لقاح فقط چند دقیقه طول بکشد. پس از عمل ممکن است فرد گرفتگی خفیفی را تجربه کند. معمولاً اسپرم مورد استفاده در IUI را می توان در مطب انجام IUI جمع آوری کرد (در صورت امکان ترجیح داده می شود)، منجمد شود و به مرکز ارسال کرد نمونه های منی تازه در آزمایشگاه برای به دست آوردن غلظت اسپرم فعال تهیه می شود.
بعد از عمل IUI:
اگر IUI موفقیت آمیز باشد، آزمایش خون بارداری در دو هفته مثبت خواهد بود. هنگامی که ضربان قلب از طریق سونوگرافی شناسایی می شود، بارداری به احتمال 90-95٪ منجر به تولد زنده می شود.
فرآیند IVF:
صرف نظر از نوع روش IVF که انجام می شود، روش IVF را می توان در چند مرحله کلیدی ساده کرد:
آماده سازی برای درمان با IVF:
مشابه IUI، می‌توان با تغییر رژیم غذایی، افزودن مکمل ها یا داروهای مفید، تقویت سیستم ایمنی بدن، استفاده از درمان های جامع و تغییر شیوه زندگی خود برای اطمینان از بهترین نتیجه ممکن از IVF، به تقویت باروری با این روش کمک کرد.
تحریک تخمدان:
برای افزایش کمیت و کیفیت تخمک از داروهای محرک استفاده می کنند. این روش معمولاً در روزهای 2-4 چرخه فرد شروع می شود و حدود 10 روز ادامه می یابد. در این مدت برای ردیابی پوشش داخلی رحم، رشد فولیکولی و سطح هورمونی، فرد تحت نظر پزشک خواهد بود. هنگامی که فولیکول ها به اندازه رشد کردند، یک داروی محرک برای بالغ شدن کامل تخمک ها تجویز می شود.
بازیابی تخمک و جمع آوری اسپرم:
بازیابی تخمک 35 ساعت پس از تزریق اسپرم و تحت بیهوشی سبک انجام می شود و فقط 5-10 دقیقه طول می کشد. در این مرحله، مایع حاوی تخمک های رشد یافته از فولیکول ها تخلیه میشود و بلافاصله به آزمایشگاه IVF منتقل میشود و در آنجا بارور و رشد می‌کنند. اسپرم در همان روز عمل با انزال قبل از زمان منجمد شده، از طریق اهدا کننده یا از طریق روش های پیشرفته تر بازیابی اسپرم در ظرف نمونه استریل جمع آوری می شود. سپس اسپرم را شسته و در محلولی مشابه لوله های رحمی قرار میدهند و برای لقاح استفاده می کنند.
آزمایشگاه:
در آزمایشگاه تخمک های برداشت شده توسط جنین شناس بارور می شوند. پس از لقاح، آنها 3-5 روز رشد می کنند تا زمانی که بتوانند به رحم زن منتقل شوند. قبل از انتقال، جنین ها را می توان از نظر ژنتیکی آزمایش کرد. اگرچه آزمایش برای همه مناسب نیست، اما برای برخی افراد مفید است زیرا ممکن است به جلوگیری از سقط جنین، انتقال اختلالات ژنتیکی شناخته شده کمک کند و همچنین می تواند برای انتخاب جنسیت کودک استفاده شود.
انتقال جنین:
در این مرحله، 1-2 جنین به آرامی از طریق یک کاتتر کوچک در رحم زن قرار می گیرد. هر جنین منتقل نشده را می توان برای استفاده در آینده منجمد کرد.
پس از انتقال جنین:
احتمالاً برای بهبود میزان لانه گزینی و بارداری، توصیه می شود پروژسترون و استروژن مصرف شود. در صورت موفقیت آمیز بودن انتقال جنین، آزمایش خون بارداری در 10-14 روز مثبت می شود و بعد از آن، سونوگرافی برای اطمینان از محل کاشت و همچنین بررسی ضربان قلب استفاده می شود و خبر خوب این است که به محض تشخیص ضربان قلب، بارداری به احتمال 90 تا 95 درصد منجر به تولد زنده می شود.
میزان موفقیت IUI و IVF:
زنانی که زودتر از IUI به IVF تغییر می‌کنند یا با IVF شروع می‌کنند، سریع تر از آنهایی که با IUI شروع می‌کنند، باردار می‌شوند. یک مطالعه نشان داد که انجام فوری IVF در مقایسه با کسانی که قبل از تغییر به IVF دو نوبت IUI انجام دادند، منجر به میزان بارداری بهتر با چرخه های درمانی کمتری شد. در حالی که گروه IVF سریع تر باردار شدند، موفقیت کلی بعد از حداکثر 6 دوره IVF مشابه بود.
IUI فقط برای برخی از جمعیت ها موفقیت‌آمیز می باشد و معمولاً پس از سابقه چند IUI ناموفق تاثیرگذار نیست. موفقیت IUI به متغیرهای زیادی مانند: سن، دلایل ناباروری و داروهای مورد استفاده بستگی دارد.
به طور کلی، IUI با احتمال بالای 15-20٪ برای بیماران میزان بارداری کمتری نسبت به IVF دارد.
در حالی که شانس موفقیت IVF به دلیل موارد زیادی از جمله: سن، کیفیت اسپرم و تخمک، دلایل ناباروری و کلینیکی بسیار متفاوت است، افراد حدود 50 تا 60 درصد شانس بارداری دارند. البته، بر اساس عواملی که قبلاً ذکر شد (و سایر موارد)، شانس فرد می تواند بسیار بیشتر یا بسیار کمتر باشد.
خطرات IUI وIVF:
مانند هر روش پزشکی، خطراتی وجود دارد که باید در نظر داشت. هنگام انتخاب بین IUI و IVF، خطر مطمئناً چیزی است که باید در نظر گرفت. شانس تجربه سقط جنین یا چندقلوها نگرانی بسیاری از افراد هنگام تصمیم گیری برای انجام درمان های باروری است. بنابراین باید به احتمال وقوع هر یک از این موارد، به علاوه چند خطر دیگر آگاه بود.
عوارض جانبی IUI و IVF:
عوارض جانبی می تواند ناشی از دارو، گرگرفتگی، نفخ، نوسانات خلقی یا افسردگی، کیست های تخمدان، تخمدان های متورم و دردناک (OHSS) و حساسیت سینه باشد.
تصمیم گیری بین IUI و IVF:
مناسب بودن روش IUI یا IVF برای فرد، بر اساس چند عامل کلیدی است.
IUI ممکن است برای افرادی که شرایط زیر را دارند مناسب باشد:
- ناباروری با عامل تخمک گذاری: کسانی که عادت ماهانه ندارند یا نامنظم است، PCOS
- ناباروری با عامل مردانه (خفیف)
- اختلال عملکرد انزال
- ناباروری با عامل دهانه رحم
- حساسیت به اسپرم
- زنان مجرد و لزبین که نیاز به اسپرم اهدایی دارند
- ناباروری بدون دلیل
- اندومتریوز متوسط تا شدید یا سایر ناهنجاری های رحمی دارند
- لوله های فالوپ مسدود دارند
- با سابقه عفونت لگن
- کسانی که نتایج ضعیفی از آنالیز مایع منی دارند
- کسانی که نتایج خوبی از آنالیز مایع منی دریافت کرده اند و برای مدت طولانی برای باردار شدن تلاش کرده اند.
IVF ممکن است برای افرادی که شرایط زیر را دارند مناسب تر باشد:
- آسیب یا انسداد لوله فالوپ دارند
- سابقه بستن لوله ها را دارند و همچنین می توان معکوس بستن لوله ها را در نظر گرفت.
- ناهنجاری های منی
- اختلالات ژنتیکی
- کسانی که به دنبال انتخاب جنسیت فرزند خود هستند
- برای زنانی که سن یا ذخیره تخمدان آنها ممکن است نگران کننده باشد
- زنان لزبین به دنبال این هستند که هر دو در ایجاد فرزند خود از طریق IVF متقابل مشارکت داشته باشند
- فیبروئید رحم
- آندومتریوز
- ناباروری بدون دلیل (که این مورد نیز در زیر IUI نیز ذکر شد)
درمان های طب سوزنی برای روش های IVF و IUI:
درمان های طب سوزنی که قبل از IUI و IVF تخمک اهدایی انجام می‌شوند به منظور افزایش کیفیت تخمک و تنظیم چرخه قاعدگی می باشند. درمان های طب سوزنی که بعد از IVF و IUI انجام می‌شوند برای آرام کردن انقباضات رحم و افزایش جریان خون به رحم هستند.
قبل از IVF و IUI:
هدف از شروع درمان طب سوزنی قبل از درمان باروری این است که به فرد زمان کافی برای اصلاح و بهبود وضعیت باروری می دهد. توصیه می شود که درمان های طب سوزنی را 3 تا 6 ماه قبل از عمل IVF/IUI شروع کنند. علاوه بر طب سوزنی، توصیه های قبل از بارداری شامل رژیم غذایی، سبک زندگی و تغییرات دیگر نیز می شود.
نتایج مورد نظر به شرح زیر است:
- تنظیم سیکل های قاعدگی
- کاهش استرس
- افزایش جریان خون در رحم
- افزایش کیفیت تخمک
پس از IVF و IUI:
هدف افزایش موفقیت آمیز بودن روش IVF و IUI است. به طور کلی درمان های طب سوزنی یک بار در هفته تا سه ماهه اول پیشنهاد می شود. در صورت بروز مشکل در سه ماهه دوم و سوم، درمان برای فرد آغاز می شود.
نتایج مورد نظر به شرح زیر است:
- کاهش انقباضات رحمی بعد از عمل
- کاهش استرس
- متعادل نگه داشتن بدن
- پیشگیری از سقط جنین
مطالب مشابه:
1 دیدگاه