ملانوم
ملانوم جدی ترین نوع سرطان پوست، در سلول هایی که ملانین تولید می کنند (ملانوسیت ها) ایجاد می شود. ملانین رنگدانه ای است که به پوست رنگ می دهد. ملانوما همچنین می تواند در چشم ها و به ندرت در داخل بدن مانند بینی یا گلو ایجاد شود.
علت دقیق همه ملانوم ها مشخص نیست، اما قرار گرفتن در معرض اشعه ماورا بنفش (UV) نور خورشید یا لامپ ها و تخت های برنزه کننده خطر ابتلا به ملانوم را افزایش می دهد. کاهش مواجه با اشعه ماورا بنفش می تواند به کاهش خطر ابتلا به ملانوما کمک کند.
به نظر می رسد خطر ابتلا به ملانوما در افراد زیر 40 سال، به ویژه زنان، در حال افزایش است. دانستن علائم هشداردهنده سرطان پوست می تواند به شناسایی و درمان تغییرات سرطانی قبل از گسترش سرطان کمک کند. ملانوما اگر زود تشخیص داده شود با موفقیت قابل درمان است.
علائم ملانوم:
ملانوما می تواند هر جای از بدن ایجاد شود. آنها اغلب در نواحی ایجاد می شوند که در معرض نور خورشید هستند مانند کمر، ساق پا، بازوها و صورت.
ملانوماها همچنین می توانند در نواحی که چندان در معرض نور خورشید قرار نمی گیرند مانند کف پاها، کف دست ها و بستر ناخن ها رخ دهد. این ملانوم های پنهان در افرادی با پوست تیره تر شایع تر است.
اولین علائم و نشانه های ملانوما اغلب عبارتند از:
- تغییر در خال موجود
- ایجاد یک ناحیه پیگمنته جدید یا ناحیه ای با رشد غیر عادی
ملانوما همیشه به صورت یک خال شروع نمی شود. همچنین می تواند روی پوست هایی که ظاهر طبیعی دارند رخ دهد.
خال های معمولی:
خال های طبیعی معمولا رنگی یکنواخت دارند- مانند قهوه ای، قهوه ای یا سیاه – با مرز مشخصی که خال را از پوست اطراف جدا می کند. آنها بیضی یا گرد هستند و معمولا کمتر از 6 میلی متر قطر دارند، به اندازه یک مداد پاک کن.
اکثر خال ها در دوران کودکی ظاهر می شوند و خال های جدید ممکن است تا حدود سن 40 سالگی تشکیل شوند. در زمان بزرگسالی، اکثر افراد بین 10 تا 40 خال دارند. خال ها ممکن است در طول زمان از نظر ظاهری تغییر کنند و حتی برخی از آنها با افزایش سن ناپدید شوند.
خال های غیرمعمولی که ممکن است نشان دهندهی ملانوما باشند:
برای کمک به شناسایی مشخصات خال های غیرمعمولی که ممکن است نشان دهنده ملانوم ها یا سایر سرطان های پوست باشند، حروف ABCDE را در نظر بگیرید:
A برای شکل غیرمتقارن: به دنبال خال هایی با شکل های نامنظم، مانند دو نیمه با ظاهر بسیار متفاوت باشید.
B برای حاشیه نامنظم: به دنبال خال هایی با مرزهای نامنظم، بریده بریده یا گوش ماهی شکل باشید – از جمله ویژگی های ملانوم
C برای تغییر رنگ: به دنبال رشدهایی باشید که دارای رنگ های زیاد یا توزیع نابرابر رنگ هستند.
D برای قطر: به دنبال رشد جدید در خال های بزرگتر از 4/1 اینچ (حدود 6 میلی متر) باشید.
E برای تکامل: به دنبال تغییرات در طول زمان باشید، مانند خال هایی که بزرگ می شوند یا تغییر رنگ یا شکل می دهند. خال ها همچنین ممکن است برای ایجاد علائم و نشانه های جدید مانند خارش یا خونریزی جدید تکامل یابند.
خال های سرطانی (بدخیم) از نظر ظاهری بسیار متفاوت هستند. برخی ممکن است تمام تغییرات ذکر شده در بالا را نشان دهند، در حالی که برخی دیگر ممکن است تنها یک یا دو ویژگی غیرعادی داشته باشند.
ملانوم های پنهان:
ملانوم ها همچنین می توانند در نواحی از بدن ایجاد شوند که بسیار کم در معرض نور خورشید قرار می گیرند یا اصلا در معرض خورشید قرار نمی گیرند، مانند نواحی بین انگشتان و کف دست، کف پاها، پوست سر یا اندام های تناسلی. برخی اوقات به عنوان ملانوم پنهان شناخته می شود چون در مکان هایی رخ می دهد که اکثر مردم فکر نمی کنند و آنها را معمولا بررسی نمی کنند. زمانی که ملانوم در افراد دارای پوست تیره تر رخ می دهد، این احتمال بیشتر وجود دارد که در نواحی پنهان رخ دهد.
ملانوم های پنهان شامل:
- ملانوم زیر ناخن: ملانوم آکرال- عدسی شکل نادری از ملانوم است که می تواند زیر ناخن دست یا پا ایجاد شود. همچنین می توان آن را در کف دست یا کف پا یافت. این بیماری در افراد آسیایی تبار، سیاه پوستان و در افرادی که رنگدانه پوست تیره دارند بیشتر دیده می شود.
- ملانوم در دهان، دستگاه گوارش، دستگاه ادراری یا واژن: ملانوم مخاطی در غشای مخاطی ایجاد می شود که بینی، دهان، مری، مقعد، مجاری ادراری و واژن را می پوشاند. تشخیص ملانوم های مخاطی دشوار است زیرا به راحتی می توان آنها را با سایر بیماری های بسیار رایج تر اشتباه گرفت.
- ملانوم در چشم: ملانوم چشم که ملانوم چشمی نیز نامیده می شود، اغلب در یووه آ (Uvea) – لایه پشت سفیدی چشم (صلبیه) – رخ می دهد. ملانوم چشم ممکن است باعث تغییرات بینایی شود و ممکن است در طول معاینه چشم تشخیص داده شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت مشاهده هر گونه تغییر غیرطبیعی در پوست به پزشک مراجعه کنید.
علل ملانوم:
ملانوم زمانی رخ می دهد که سلول های تولیدکننده ملانین (ملانوسیت ها) دچار مشکل شوند. ملانین ترکیبی است که به پوست رنگ می دهد.
به طور طبیعی، سلول های پوست به روشی کنترل شده و منظم رشد می کنند – سلول های سالم جدید سلول های قدیمی تر را به سمت سطح پوست هدایت می کنند، جایی که سلول ها می میرند و در نهایت می افتند. اما زمانی که برخی از سلول ها دچار آسیب DNA می شوند، سلول های جدید ممکن است خارج از کنترل شروع به رشد کنند و در نهایت می توانند توده ای سلول سرطانی تشکیل دهند.
اینکه چه چیزی به DNA در سلول های پوست آسیب می زند و چگونه منجر به ملانوم می شود، مشخص نیست. این احتمال وجود دارد که ترکیبی از فاکتورها، از جمله فاکتورهای محیطی و ژنتیکی باعث ایجاد ملانوم می شود. با این حال، پزشکان بر این باور هستند که مواجه با پرتو UV نور خورشید، لامپ و تخت های برنزه کننده عامل اصلی ملانوم هستند.
نور UV باعث ایجاد همه ملانوم ها نمی شود، به ویژه آنهایی که در محل هایی از بدن رخ می دهند که در معرض نور خورشید قرار نمی گیرند. این نشان می دهد که فاکتورهای دیگری ممکن است در خطر ابتلا به ملانوما نقش داشته باشند.
فاکتورهای خطر:
فاکتورهایی که خطر ابتلا به ملانوما را افزایش می دهند عبارتند از:
-
پوست روشن:
داشتن رنگدانه (ملانین) کمتر در پوست به این معنی است که محافظت کمتری در برابر اشعه های مضر UV دارید. اگر موهای بور یا قرمز، چشمان رنگ روشن و کک و مک یا آفتاب سوختگی دارید، احتمالا ابتلا به ملانوم در شما بیشتر از افرادی است که پوست تیره تری دارند. اما ملانوم می تواند در افراد با رنگ های تیره تر، از جمله افراد اسپانیایی تبار و سیاه پوستان ایجاد شود.
-
سابقه آفتاب سوختگی:
یک یا چند آفتاب سوختگی شدید و تاول دار می تواند خطر ابتلا به ملانوم را افزایش دهد.
- قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه ماورا بنفش (UV):
قرار گرفتن در معرض اشعه ماورا بنفش که از خورشید و لامپ ها یا تخت های برنزه کننده تولید می شود، می تواند خطر ابتلا به سرطان پوست از جمله ملانوما را افزایش دهد.
-
زندگی در نزدیکی خط استوا یا در ارتفاع بالاتر:
افرادی که نزدیکتر به استوای زمین زندگی می کنند، جایی که پرتوهای خورشید مستقیم تر است، نسبت به افرادی که دورتر از شمال یا جنوب زندگی می کنند، تابش UV بیشتری را تجربه می کنند. علاوه بر این، اگر در ارتفاعات بالا زندگی می کنید، در معرض اشعه UV بیشتری قرار می گیرید.
- داشتن تعداد زیادی خال یا خال های غیرطبیعی:
وجود بیش از 50 خال معمولی در بدن نشان دهنده افزایش خطر ابتلا به ملانوم است. همچنین داشتن یک نوع خال غیرمعمول خطر ابتلا به ملانوم را افزایش می دهد. این خال ها که از نظر پزشکی به عنوان خال های دیسپلاستیک شناخته می شوند، بزرگتر از خال های معمولی هستند و دارای حاشیه های نامنظم و ترکیبی از رنگ ها هستند.
-
سابقه خانوادگی ملانوم:
اگر یکی از بستگان نزدیک – مانند والدین، فرزند یا خواهر یا برادر – به ملانوم مبتلا شده باشند، شما نیز شانس بیشتری برای ابتلا به ملانوم دارید.
-
سیستم ایمنی ضعیف:
در افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند خطر ابتلا به ملانوم و سایر سرطان های پوست بیشتر است. اگر از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده کنید، برای مثال داروهای که بعد از پیوند عضو مصرف می شوند، یا اگر مبتلا به بیماری نقص سیستم ایمنی مانند AIDS هستید، ممکن است سیستم ایمنی شما دچار نقص شود.
پیشگیری:
شما می توانید خطر ابتلا به ملانوم و انواع دیگر سرطان پوست کاهش دهید اگر:
-
در اواسط روز از آفتاب دوری کنید:
فعالیت های خارج از منزل را برای اوقاتی از روز انجام دهید که نور خورشید کمتر است.
شما در تمام طول سال اشعه ماورا بنفش را جذب می کنید و ابرها در برابر اشعه های مضر محافظت کمی دارند. دوری از نور خورشید در قوی ترین حالت خود به شما کمک می کند از آفتاب سوختگی و برنزه شدن جلوگیری کنید. آفتاب سوختگی و برنزه شدن پوست ناشی از نور آفتاب می تواند باعث آسیب به پوست و افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست شود. در طول زمان مواجه با نور خورشید ممکن است باعث سرطان پوست شود.
-
در تمام طول سال از ضد آفتاب استفاده کنید:
از کرم ضد آفتاب با حداقل SPF 30 حتی در روزهای ابری استفاده کنید. کرم ضد آفتاب به اندازه کافی مصرف کنید و هر دو ساعت یک بار تمدید کنید. اگر شنا می کنید یا عرق می کنید تعداد دفعات استفاده از کرم ضد آفتاب را بیشتر کنید.
- لباس های محافظ بپوشید:
پوست خود را با لباس های تیره، که دست و پاهای شما را می پوشانند کامل بپوشانید، و از کلاه لبه پهن مثل کلاه بیسبال استفاده کنید که محافظت بیشتری دارند.
-
از تخت ها و لامپ های برنزه کننده پرهیز کنید:
لامپ ها و تخت های برنزه کننده اشعه های UV ساطع می کنند و می توانند باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست شوند.
- با بدن خود آشنا باشید به طوری که بتوانید تغییرات آن را متوجه شوید:
گاهی اوقات پوست خود را معاینه کنید و اگر تغییراتی در پوست مشاهده می کنید به پزشک مراجعه کنید. به تغییرات در خال های موجود، کک و مک، برآمدگی ها و خال های مادرزادی توجه داشته باشید. با کمک آینه صورت، گردن، گوش ها، پوست سر خود را معاینه کنید.
چانه و زبان، زیر و بالای بازوها و دستها را معاینه کنید. هر دو جلو و پشت ساق های پا، کف پاها و فضاهای بین انگشتان را معاینه کنید. همچنین ناحیه تناسلی و بین باسن بررسی کنید.
مطالب مشابه:
