نکاتی برای زایمان طبیعی

زایمان طبیعی رایج ترین و همچنین توصیه شده ترین شیوه زایمان بوده که از راه واژن انجام می شود. این روش به طور معمول کم خطر بوده و بیشترین فواید را برای مادر و کودک دارا می باشد.

زایمان طبیعی چیست؟

هنگام زایمان طبیعی رحم منقبض و نازک شده، دهانه رحم باز میشود و کودک به بیرون از واژن یا کانال زایمان رانده می شود. پزشکان، زایمان به شیوه طبیعی را ترجیح میدهند. چرا که امن ترین شیوه هم برای جنین و هم برای مادر می باشد. این نوع از زایمان اغلب اوقات میان هفته های 37 تا 42 بارداری انجام می شود.

این نوع زایمان چقدر رایج است؟

بنا به اظهارات مراکز پیشگیری و کنترل بیماری (CDC)، در سال 2020 بیش از 2.5 میلیون مورد زایمان طبیعی انجام گرفته است. زایمان به شیوه طبیعی به عنوان 80 درصد از موارد زایمان در سطح جهان محسوب می شود.

انواع زایمان طبیعی

انواع مختلفی از این روش وجود دارد:

• خود به خودی
• القایی
• کمکی

خود به خودی (زایمان فیزیولوژیک): به خودی خود و بدون استفاده از داروهای محرک زایمان رخ می دهد.

طبیعی القایی: با استفاده از داروها یا تکنیک های دیگر، فرآیند زایمان آغاز میشود و دهانه رحم آماده می گردد.

طبیعی کمکی: این روش با کمک گرفتن از پنس (انبر جراحی) یا دستگاه خلاء برای بیرون آوردن کودک انجام می گیرد. هر دو نوع خود به خودی و القایی زایمان طبیعی نیز می توانند به شکل کمکی انجام شوند.

مراحل زایمان طبیعی

زایمان طبیعی را می توان به سه مرحله تقسیم نمود:

• وضع حمل
• تولد
• جداسازی جفت

وضع حمل: مرحله اول زایمان با انقباض رحم آغاز میشود و در زمانی که دهانه رحم به اندازه 10 سانتی متر باز شود پایان می یابد و کاملا از بین می رود.

این مرحله به عنوان زایمان اولیه، زایمان فعال و زایمان انتقالی طبقه بندی می شود.

زایمان اولیه: زمانی است که انقباضات رحمی آغاز میشود و دهانه رحم شروع به باز و محو شدن می کند. در پایان این مرحله دهانه رحم یا سرویکس ممکن است حدود 5 سانتی متر باز شود.

زایمان فعال: این مرحله از زایمان شامل انقباضات قوی بوده که هر کدام تا یک دقیقه طول میکشد و با حدفاصل حدود 3 دقیقه اتفاق می افتند. برخی از افراد برای تسکین درد انقباضات در این مدت از پزشک درخواست مسکن می کنند. پزشک نیز ممکن است برای تسریع روند زایمان هورمون اکسی توسین تجویز نماید.

زایمان انتقالی: دقیقا لحظه قبل از باز شدن سرویکس به میزان 10 سانتی متر است. این مرحله کوتاه اما شدید و سخت بوده و انقباضات در آن اتفاق می افتد و بیش از یک دقیقه به طول می انجامد. این مرحله می تواند باعث تعریق، استفراغ یا احساس لرزش در فرد گردد و دقیقا پیش از راندن کودک به سمت بیرون اتفاق می افتد.

تولد: با رسیدن دهانه رحم به قطر 10 سانتی متر این مرحله آغاز میشود و با تولد کودک به پایان می رسد. این می تواند از دقایقی تا ساعات کوتاهی به طول بی انجامد. در صورت سابقه زایمان طبیعی عموما، این مرحله سریعتر پیش می رود.

جداسازی جفت

در این مرحله ممکن است پزشک از مادر درخواست کند تا فشار بیشتری وارد نماید. جداسازی جفت دقایقی پس از تولد کودک شروع میشود و تا 30 دقیقه به طول می انجامد.

یادآوری این نکته حائز اهمیت است که فرآیند زایمان برای هر فرد متفاوت بوده و عوامل خاصی می توانند در کوتاه یا طولانی شدن آن نقش داشته باشند. به طور مثال؛ استفاده از مسکن، سابقه زایمان طبیعی، اندازه و موقعیت کودک و سرعت باز شدن دهانه رحم همگی بر زمان زایمان واژینال تاثیرگذار هستند.

خطرات احتمالی زایمان طبیعی چیست؟

زایمان واژینال عموما دارای کمترین خطر می باشد. رایج ترین عوارض در طی این روش عبارتند از:

عدم پیشرفت روند زایمان: زایمان کند یا متوقف شود و دهانه رحم باز نمی شود. در این زمان ممکن است برای تحریک انقباضات و پیشرفت زایمان برای فرد اکسی توسین استفاده شود.

ضربان قلب جنینی نامنظم: در این هنگام ضربان قلب کودک به دلیل فشردگی سر یا بندناف کاهش پیدا می کند.

هموراژی: خونریزی بسیار زیاد یا تهدیدکننده در طی یا پس از تولد کودک است. گاهی اوقات حتی ساعت ها پس از زایمان نیز خونریزی اتفاق نمی افتد. (خونریزی پس از زایمان)

پاره شدن واژن: این پارگی در طول زایمان در بافت اطراف واژن و رکتوم ایجاد می شود.

ترومبوز ورید عمقی: لخته های خونی که اندکی پس از زایمان در پاها یا لگن ایجاد می شود.

پره اکلامپسی پس از زایمان: فشار خون بیش از حد در فردی است که به تازگی فارغ شده است.

مزایای زایمان طبیعی

زایمان طبیعی دارای فواید بسیاری هم برای مادر و هم برای کودک است:

• دوران بهبودی کوتاه تر
• آغاز سریع تر شیردهی
• احتمال کمتر عوارض بارداری در آینده
• احتمال کمتر مشکلات تنفسی در کودک
• بهبود عملکرد سیستم ایمنی کودک
• احتمال بیشتر شیردهی کودک از پستان

عوارض احتمالی زایمان طبیعی

تغییرات روحی و روانی پس از زایمان محتمل بوده و حالات زیر نیز شایع است:

• یبوست
• تورم پستان ها
• درد و سوزش در ناحیه واژن، به ویژه در صورت ایجاد پارگی در این ناحیه
• نوسانات خلقی
• خونریزی واژینال
• سردرد، گرگرفتگی یا تعریق
• گرفتگی عضلات
• لوشیا (نوعی ترشحات پس از زایمان)

برخی از مادران پس از زایمان تجربه افسردگی یا اضطراب دارند. تغییرات هورمونی می تواند موجب ناراحتی، گریه و یا سایر احساسات در چند هفته ابتدایی پس از زایمان طبیعی شود. در صورتی که این حالات و نوسانات خلقی تا چندین هفته یا ماه پس از تولد کودک وجود داشته باشد، فرد می تواند با پزشک خود در میان بگذارد و مشورت نماید.

زمان بهبودی پس از زایمان طبیعی

زمان نقاهت برای زایمان طبیعی متفاوت است اما به طور کلی بهبودی فرد در این حالت سریع تر از سزارین است. عوامل متعددی می توانند بر سرعت بهبودی فرد تاثیرگذار باشند. شدت پارگی واژن یکی از این موارد بوده که ممکن است نشستن، ایستادن، استفاده از سرویس بهداشتی و انجام کارهای روزمره را برای فرد دشوار سازد. تورم و خارش در اطراف منطقه پارگی طبیعی است. اما اکثر افراد بدون در نظرگیری پارگی واژن، به مدت یک یا دو هفته در ناحیه واژن خود تورم، کبودی و درد را تجربه خواهند کرد. قرار دادن کمپرس سرد در این ناحیه می تواند کمک کننده باشد.

چه مدت بعد از زایمان طبیعی خونریزی وجود دارد؟

این موضوع بستگی به شخص دارد و خونریزی در ویزیت پس از گذشت چند هفته از زایمان، طبیعی است. در صورت افزایش خونریزی به مرور زمان این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.

رابطه جنسی پس از زایمان طبیعی

به توصیه پزشکان برای داشتن رابطه جنسی حداقل شش هفته یا تا زمان ویزیت پس از زایمان دست نگه داشته شود. این موضوع اجازه میدهد تا بدن فرد بهبود یابد و پزشک نیز پس از معاینه در این رابطه به فرد اطمینان دهد. قبل از برقراری رابطه جنسی، در صورت لزوم؛ گزینه های کنترل بارداری را نیز در نظر بگیرید. چرا که زایمان و عدم قاعدگی به معنی عدم امکان بارداری مجدد نیست.

مطالب مشابه:

منبع: my.clevelandclinic