فانتوسمی

فانتوسمی، به آن بوی فانتوم یا توهم بویایی نیز گفته می شود. این بیماری اختلالی است که با حس بویایی فرد مرتبط است. زمانی اتفاق می‌افتد که فرد بویی را حس کند که وجود ندارد. این بو ممکن است فقط در یک طرف بینی ظاهر شود یا هر دو سوراخ بینی را تحت تاثیر قرار دهد.

فانتوسمی نسبتاً نادر است. حدود 10 تا 20 درصد از اختلالات مربوط به حس بویایی را تشکیل می دهد. در بیشتر موارد، فانتوسمی دلیلی برای نگرانی نیست و خود به خود از بین می رود.

با این حال، در برخی موارد، فانتوسمی می تواند نشانه ای از یک بیماری زمینه ای جدی مانند بیماری پارکینسون، سکته مغزی یا تومور مغزی باشد. بنابراین افراد باید همیشه این علائم را با پزشک در میان بگذارند.

شیوع فانتوسمی:

فانتوسمی خیلی شایع نیست. وقتی صحبت از اختلالاتی می شود که بر حس بویایی تأثیر می گذارد، فانتوسمی 10 تا 20 درصد موارد را تشکیل می دهد.

علائم فانتوسمی:

برخی از بوهای فانتوم خوشایند هستند. با این حال، افراد مبتلا به فانتوسمی اغلب بوهای ناخوشایند، زننده یا منزجر کننده را توصیف می کنند. اینها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• نان تست سوخته
• سوزاندن لاستیک
• دود سیگار
• بوی شیمیایی یا فلزی
• بوی خراب یا پوسیده
• بوی کهنه یا کپک زده

مردم اغلب قادر به تشخیص بوی خاص نیستند، یا ممکن است بویی باشد که قبلا هرگز با آن برخورد نکرده باشند.

فانتوسمی می تواند احساس ناراحتی ایجاد کند. می تواند بر حس چشایی فرد تأثیر بگذارد و منجر به کاهش اشتها و کاهش وزن شود.

بسته به علت اصلی این مشکل یا هر بیماری همراه، ممکن است علائم اضافی همراه با بوی فانتوم وجود داشته باشد.

علت توهم بویایی:

افراد ممکن است به دلایل زیادی بوی فانتوم را تجربه کنند. زمانی که این بیماری به مربوط به بینی باشد عنوان فانتوسمی محیطی شناخته می شود و زمانی که مربوط به مغز باشد فانتوسمی مرکزی نامیده می شود.

مشکلات مربوط به بینی یا حفره بینی شایع ترین علل اختلالات مربوط به بویایی مانند: فانتوسمی هستند. این شامل:

• پولیپ بینی
• تومورها
• عفونت های مزمن سینوسی
• رینیت آلرژیک (تب یونجه)
• رینیت غیر آلرژیک

در غیر این صورت، بوهای فانتوم ممکن است به دلیل مشکلاتی در نحوه درک بوها توسط مغز ایجاد شود. که شامل:

• صرع یا تشنج
• ضربه به سر
• میگرن، که در فانتوسمی می تواند یک پیش آگهی بیماری باشد.
• بیماری پارکینسون
• روان‌گسیختگی
• افسردگی
• سکته مغزی
• داروهای خاص

هنگامی که فانتوسمی به مشکلات بینی مربوط می شود، افراد ممکن است بوی قوی تری را در یک سوراخ بینی نسبت به دیگری احساس کنند.

هنگامی که فانتوسمی مربوط به مغز یا سیستم عصبی مرکزی باشد، بوها اغلب پایدارتر هستند. آنها می توانند در طول روز و شب قابل توجه باشند و هر دو سوراخ بینی، نه تنها یکی، بوی یکسانی را تجربه می کنند.

تشخیص فانتوسمی:

برای رد هر گونه علل زمینه‌ای دیگر، مانند: تومور مغزی، پزشک ممکن است یک معاینه فیزیکی جامع از سر و گردن انجام دهد و در مورد سابقه پزشکی بپرسند.

پزشک ممکن است برای بررسی حفره بینی و بررسی مسائلی که می تواند باعث فانتوسمی شود، آندوسکوپی یا رینوسکوپی را تجویز کند. آنها همچنین ممکن است درخواست آزمایش های خاص و جامع کنند یا افراد را به متخصص ارجاع دهند.

تست های تصویربرداری، از جمله: سی تی اسکن، MRI و اسکن EEG، گاهی اوقات برای بررسی ناهنجاری ها در حفره بینی، مغز یا سیستم عصبی استفاده می شود.

درمان فانتوسمی:

درمان فانتوسمی بر اساس علت اصلی بوی فانتوم متفاوت است و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• آلرژی: درمان می تواند شامل استروئیدها و واکسن های آلرژی باشد.
• استعمال سیگار یا قرار گرفتن در معرض سموم: ممکن است فرد نیاز به ترک سیگار و ترک کردن هرگونه مکانی که فرد را در معرض مواد شیمیایی ناامن قرار می دهد.
• واکنش دارویی: ممکن است فرد نیاز به قطع مصرف دارویی داشته باشد که ممکن است باعث ایجاد بوی فانتوم شود. داروهای بالقوه ای که ممکن است باعث فانتوسمی شوند، شامل: داروهای ضد افسردگی و آنتی بیوتیک ها هستند. با این حال، فرد نباید بدون مشورت با پزشک، مصرف چنین داروهایی را قطع کند. به عنوان مثال، ممکن است یک فرد برای مبارزه با عفونت یا کاهش آهسته یک داروی ضد افسردگی نیاز به یک دوره کامل آنتی بیوتیک داشته باشد.

اگر بوهای فانتومی در نتیجه ضربه به مغز یا عفونت ویروسی باشد، ممکن است فرد فقط بتواند برای بهبودی علائم خود به خود صبر کند.

علتی مانند: تومور مغزی ممکن است شامل جراحی و همچنین شیمی درمانی و پرتودرمانی در صورت سرطانی بودن تومور باشد. فردی که عفونت باکتریایی دارد می تواند آنتی بیوتیک مصرف کند.

هر اختلال عصبی که می‌تواند باعث ایجاد بوی فانتوم شود، دستورالعمل‌های درمانی و داروهای خاص خود را دارد.

افراد مبتلا به سینوزیت مزمن یا سایر التهاب های طولانی مدت بینی می تواند با پزشک در مورد بهترین گزینه های درمانی صحبت کنند. درمان شرایط زمینه ای نیز باید بوی فانتوم را برطرف کند.

اگر علائم بیش از چند روز ادامه یابد، پزشکان ممکن است ابتدا درمان های ساده ای مانند: استفاده از محلول نمکی برای شستشوی مخاط از مجرای بینی را توصیه کنند.

برخی از داروها ممکن است به افراد مبتلا به فانتوسمی طولانی مدت کمک کنند تا علائم خود را کنترل کنند:

• بی حس کننده برای بی حس کردن سلول های عصبی
• کرم ها یا اسپری های استروئیدی

در موارد نادر، پزشکان ممکن است برای درمان فانتوسمی به جراحی روی آورند. آنها همیشه جراحی را توصیه نمی کنند، زیرا ممکن است فقط در موارد خاص مانند خارج کردن مخاط ملتهب یا پولیپ موثر باشد. جراحی نیز مجموعه ای از خطرات خاص خود را دارد.

درمان های خانگی برای فانتوسمی:

افراد مبتلا به فانتوسمی ممکن است با این درمان های خانگی تسکین پیدا کنند:

• شستشوی بینی
• اسپری بینی: برای کاهش گرفتگی بینی میتوان از اسپری اکسی متازولین استفاده کرد. این اسپری بینی را می توان بدون نسخه خریداری کرد.

عوارض مربوط به فانتوسمی:

مزه ها و بوها تاثیر بسزایی بر احساس دارند. رایحه های مطبوع می توانند روحیه را بالا ببرند. با این حال، فانتوسمی ممکن است باعث شود مکرراً بوهای نامطبوع را استشمام کرد که ممکن است کیفیت زندگی را کاهش دهد. همچنین می تواند منجر به افسردگی، کاهش اشتها و کاهش وزن شود. علاوه بر این، خطرات دیگری مانند: از دست دادن بوی غذای فاسد یا نشت گاز وجود دارد.

تفاوت بین پاروسمی و فانتوسمی چیست؟

فانتوسمی وضعیتی است که باعث می‌شود فرد احساس کند بوهایی را حس می‌کند که در محیط وجود ندارد. اما افراد مبتلا به پاروسمی می توانند بوی اطراف خود را تشخیص دهند، اما ممکن است تشخیص بوی متفاوتی داشته باشند.

به طور کلی فانتوسمی به تشخیص بوهایی اشاره دارد که واقعا وجود ندارند. این نشانه بسیاری از بیماری‌های رایج، از جمله: آلرژی، سرماخوردگی و عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی است. همچنین می تواند نشان دهنده یک بیماری مرتبط با مغز، از جمله صرع، سکته مغزی یا بیماری آلزایمر باشد. اگر فرد علائم بوی فانتوم دارد که بیش از چند هفته طول می کشد، توصیه می شود به پزشک مراجعه شود. پزشکان می توانند علت اصلی را تعیین کنند و درمان مناسب را توصیه کنند.

مطالب مشابه:

عفونت شیگلا

تورم غدد لنفاوی خلفی گردن

پورفیری

بیماری های گوارشی

تومور استرومایی گوارشی (GIST)

منابع: my.clevelandclinic ، healthlibrary.askapollo ، medicalnewstoday