کمخونی پس از زایمان
مادران اغلب سرگرم نوزادان خود هستند و سلامت خود را نادیده میگیرند. با این حال، پس از زایمان، سلامت مادر به اندازه سلامت نوزاد مهم است. نادیده گرفتن سلامت پس از زایمان میتواند منجر به بیماریهای مختلفی مانند کمخونی پس از زایمان شود. در کشورهای در حال توسعه، زنان بیشتر احتمال دارد پس از زایمان به کمخونی مبتلا شوند که میتواند تأثیر منفی بر سلامت مادران داشته باشد و در برخی موارد منجر به عوارضی برای مادر شود.
کمخونی پس از زایمان به دلیل کمبود شدید آهن ایجاد میشود و در چندین مادر از کشورهای در حال توسعه مشاهده میشود.
شروع آن سه مرحله اصلی دارد که با تخلیه آهن در مغز استخوان شروع میشود و به دنبال آن خستگی و سپس کاهش شدید سطح هموگلوبین رخ میدهد.
این بیماری معمولاً ناشی از رژیم غذایی نامناسب، از دست دادن خون و بیماریهای روده است.
علائم اصلی آن تنگی نفس، خستگی، رنگپریدگی پوست و کاهش تولید شیر مادر است.
این بیماری را میتوان با مکملهای آهن، غذاهای غنی از آهن، غذاهای غنی از ویتامین C و هیدراتاسیون کافی درمان کرد.
ممکن است پزشک مکملهای آهن، تزریق یا تزریق خون را در زنانی که کمخونی شدید دارند توصیه کند.
کمخونی پس از زایمان:
کمبود مزمن آهن پس از زایمان است، زمانی که سطح هموگلوبین در یک هفته پس از زایمان کمتر از 110 گرم در لیتر و در هشت هفته پس از زایمان کمتر از 120 گرم در لیتر باشد.
کمخونی در 3 مرحله ایجاد میشود:
- مرحله اول: سطح آهن در مغز استخوان شروع به کاهش میکند و باعث کاهش کلی محتوای آهن در خون میشود. در این مرحله هیچ علامت خاصی از کمخونی مشاهده نمیشود.
- مرحله دوم: عوارض جانبی کمخونی شروع به بروز میکند. شما احساس خستگی بیشتری میکنید و ممکن است سردرد داشته باشید. این کمبود را میتوان با آزمایش خون تشخیص داد. در این مرحله، تولید هموگلوبین شروع به تحت تأثیر قرار گرفتن میکند.
- مرحله سوم: سطح هموگلوبین بیشتر کاهش مییابد و باعث کمخونی شدید میشود. علائم شامل خستگی و فرسودگی شدید است که باعث میشود احساس بیماری کنید.
چه عواملی باعث کمخونی پس از زایمان میشود؟
کم خونی پس از زایمان میتواند به دلایل زیر ایجاد شود:
رژیم غذایی نامناسب:
مصرف ناکافی آهن قبل یا در دوران بارداری میتواند منجر به کم خونی پس از زایمان شود. نیاز آهن در دوران بارداری 4.4 میلیگرم در روز است. از آنجایی که شما به تنهایی آهن کافی از غذا دریافت نمیکنید، مصرف مکملهای آهن در دوران بارداری و قبل از بارداری بسیار مهم است. مقادیر ناکافی ویتامین B12 و ویتامین B9 (فولات) نیز ممکن است منجر به کم خونی شود.
خونریزی:
خونریزی قابل توجه در دوران قاعدگی نیز میتواند منجر به از دست دادن آهن قبل از بارداری شود.
از دست دادن خون در دوران بارداری:
از دست دادن خون زیاد در طول زایمان (بیش از 300 میلیلیتر) میتواند ذخایر آهن بدن را کاهش داده و منجر به کمخونی پس از زایمان شود. هرچه میزان از دست دادن خون بیشتر باشد، خطر کمخونی در مادر بیشتر است.
بیماریهای رودهای:
در مورد اختلالات رودهای مانند بیماری سلیاک، بیماری کرون و بیماری التهابی روده، وجود کرمها و سوء جذب آهن نگرانکننده میشود.
وقتی سطح آهن پایین میآید، تغییرات خاصی را در بدن تجربه خواهید کرد.
تحقیقات نشان میدهد که کمخونی پس از زایمان اغلب با عوارض مادری، عوارض و مرگ و میر پریناتال، تولد نوزاد زنده با وزن کم برای سن حاملگی (SGA) و زایمان زودرس مرتبط است. علاوه بر این، کمخونی به طور فزایندهای شایع است و میتواند یک عامل خطر قابل درمان برای پرهاکلامپسی باشد. اگر سطح هموگلوبین در دوران بارداری به زیر 7 گرم در دسیلیتر برسد، با میزان بالاتر وزن کم هنگام تولد و زایمان زودرس همراه است. بنابراین، اگر علائم کمخونی را در دوران بارداری تجربه میکنید، مشورت با پزشک و مصرف داروهای مناسب بسیار مهم است.
علائم کم خونی پس از زایمان:
در اینجا علائم و نشانههای کمبود آهن پس از زایمان آمدهاست:
- احساس خستگی و کوفتگی بیش از حد
- رنگ پریدگی پوست
- ضعف
- احساس افسردگی
- احساس گیجی
- کاهش کیفیت و کمیت شیر مادر، که با وزن گیری کم نوزادان مرتبط است.
- تنگی نفس
- سبکی سر یا سرگیجه
- ضربان قلب سریع
- سردرد
- تحریک پذیری
- نوسانات خلقی
- کاهش میل جنسی
- کاهش ایمنی
ممکن است همه این علائم را همزمان تجربه نکنید، اما اگر هر یک از علائم ذکر شده در بالا را غیرقابل کنترل یافتید، برای جلوگیری از عوارض با پزشک خود مشورت کنید.
پزشک ممکن است آزمایش هماتوکریت را برای شناسایی درصد گلبولهای قرمز خون تجویز کند، که در آن محتوای کمتر از 36٪ نشان دهنده کمخونی است. پس از تشخیص، گزینههای درمانی مناسب را پیشنهاد می دهند.
باید توجه داشت که
کمخونی پس از زایمان ممکن است منجر به کاهش عملکرد شناختی و کیفیت پایین زندگی پس از زایمان شود.
عوامل خطر:
زنانی که در دستههای زیر قرار میگیرند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به کم خونی پس از زایمان هستند:
- کمبود آهن قبل یا در دوران بارداری
- بارداریهای متعدد
- شاخص توده بدنی قبل از بارداری بالای 24
- سزارین
- زمان کوتاه بهبودی بین بارداریها
- خونریزی در دوران بارداری
- زایمان زودرس یا پس از موعد
- ازدست دادن خون زیاد در دوران بارداری
- جفت سرراهی
- فشار خون بالا
- زایمانهای متعدد
- افراد بارژیم غذایی نامناسب
نکته قابل توجه:
ارزیابی هموگلوبین و وضعیت فریتین قبل از زایمان به پزشکان کمک میکند تا مشخص کنند کدام زنان در معرض خطر کمخونی پس از زایمان هستند و یک برنامه درمانی مؤثر برای آنها ایجاد کنند.
آیا کمخونی بر شیردهی تأثیر میگذارد؟
کمخونی پس از زایمان با سندرم شیر ناکافی مرتبط است، که مدت زمان شیردهی کامل را کاهش میدهد و منجر به از شیرگرفتن در سنین پایینتر میشود. از شیرگرفتن زودهنگام همچنین منجر به وزنگیری ضعیف در نوزادان میشود. حدود 22٪ از مادرانی که برای اولین بار زایمان میکنند از کمخونی پس از زایمان رنج میبرند و سطح هموگلوبین آنها کمتر از 10 گرم در لیتر است.
درمان کمخونی بلافاصله پس از تشخیص میتواند از مشکلات شیردهی جلوگیری کند.
کم خونی پس از زایمان چگونه درمان میشود؟
درمان کم خونی پس از زایمان شامل تغییراتی در رژیم غذایی و سبک زندگی با مکملهای آهن توصیه شدهاست. اگر تشخیص، کم خونی فقر آهن را تأیید کند، برای زنانی که کم خونی خفیف تا متوسط پس از زایمان دارند، روزانه 100 تا 200 میلیگرم آهن خوراکی تجویز میشود. در صورت کمبود شدید، ممکن است به آهن فریک داخل وریدی از 800 تا 1500 میلیگرم نیاز داشته باشید.
پزشک پس از دو هفته، آنالیز هموگلوبین را برای بررسی موفقیتآمیز بودن درمان تجویز میکند. تزریق خون فقط برای زنانی که به دلیل ازدست دادن خون دچار مشکلات گردش خون هستند، انجام میشود. برای انواع شدیدتر کم خونی، درمانهای پزشکی مختلفی وجود دارد که میتوان تحت راهنمایی و نظارت متخصصان انجام داد.
در اینجا چند نکته برای مدیریت کم خونی پس از زایمان آورده شدهاست:
- مکملهای آهن: برای بهبود سطح آهن در خون، مکملهای آهن مصرف کنید. میتوانید طبق توصیه پزشک، قرص، کپسول یا تونیک مصرف کنید.
-
غذاهای غنی از آهن از جمله موارد زیر را مصرف کنید:
- سبزیجات برگدار مانند اسفناج
- لوبیا
- عدس
- زردآلو
- کدو تنبل
- توفو
- غلات
- برنج قهوهای
- مارچوبه
- سیبزمینی
- کدو حلوایی
- نخود فرنگی
- نان غنیشده با آهن
- صدف
- مرغ
- توتفرنگی
- کاهش مصرف چای: چای حاوی مادهای به نام تاننی است که جذب آهن در بدن را کند میکند. به طور مشابه، مصرف زیاد کلسیم نیز میتواند جذب آهن در بدن را کاهش دهد.
- غذاهای غنی از ویتامین C بخورید: مصرف غذاهای غنی از ویتامین C میتواند به افزایش جذب آهن در بدن کمک کند. میوههایی مانند پرتقال و توت فرنگی منابع خوبی از ویتامین C هستند.
- هیدراته بمانید: نوشیدن مایعات بیشتر به شما کمک میکند تا جریان خون خود را پس از زایمان بهبود بخشید. مصرف مایعات همچنین ممکن است به جلوگیری از لخته شدن خون و عفونتهای دستگاه ادراری کمک کند. اگر مکملهای آهن باعث نفخ میشوند، مایعات میتوانند به مقابله با آن کمک کنند. در دوران پس از زایمان بیش از سه لیتر مایعات در روز بنوشید.
- از یبوست جلوگیری کنید: یبوست از عوارض جانبی مکملهای آهن است. همچنین میتوانید برای مقابله با یبوست، مصرف مایعات را افزایش دهید.
- استراحت خوب: اگر به دلیل کمبود آهن احساس خستگی و فرسودگی زیادی میکنید، به اندازه کافی استراحت کنید و از فعالیت بیش از حد خودداری کنید.
- از خود در برابر عفونتها محافظت کنید: خطر عفونت ممکن است افزایش یابد، زیرا کمخونی سطح ایمنی بدن را پایین میآورد. در صورت مشاهده هرگونه علائم عفونت، با پزشک تماس بگیرید و در صورت لزوم آنتیبیوتیک مصرف کنید.
- با پزشک مشورت کنید: اگر کمخونی پس از زایمان در شما تشخیص دادهشد، آزمایش خون انجام دهید تا به پزشک در تعیین وضعیت شما و انجام اقدامات لازم کمک کند.
به طورکلی
کمخونی پس از زایمان زمانی است که سطح هموگلوبین در هفته اول پس از زایمان کمتر از حد معمول باشد. سردرد و خستگی علائم اولیه کمخونی در اکثر زنان پس از زایمان است. معمولاً ازدست دادن خون مربوط به زایمان و تغذیه نامناسب یا کمبود آهن در رژیم غذایی میتواند از علل کمخونی باشد. زنانی که در دوران بارداری ناهنجاریهای جفت و خونریزی داشتهاند، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای کمخونی پس از زایمان باشند. این امر همچنین ممکن است باعث کمبود شیر مادر در برخی از زنان شود. تغییر در رژیم غذایی و مکملهای آهن به اکثر مادران کمک میکند تا از کمخونی پس از زایمان بهبود یابند.
مطالب مشابه:
سرگیجه در دوران بارداری
درد مفاصل پس از زایمان
فشار خون پس از زایمان
تیروئید پس از زایمان
غربالگری سالانه زنان و زایمان و اهمیت آن
منبع: momjunction
