انتریت پرتویی

پرتودرمانی به طور گسترده برای درمان سرطان استفاده می شود، اما دارای عوارض جانبی مانند انتریت پرتویی است.

انتریت پرتویی نام های متعددی مانند: کولیت پرتویی، تابش آنتروپاتی، موکوزیت پرتویی و اختلال پرتودرمانی لگنی دارد. انتریت پرتوی به دو نوع حاد و مزمن طبقه بندی می شود. نوع حاد زمانی رخ می دهد که فرد تحت پرتودرمانی می‌باشد. این وضعیت حدود هشت هفته پس از جلسه پرتو درمانی ادامه خواهد داشت. آنتریت مزمن می تواند علائمی ایجاد کند که ماه ها یا سال ها پس از اتمام پرتودرمانی ادامه می یابد.

پرتودرمانی برای سرطان‌های شکم و لگن منجر به التهاب در روده‌های کوچک و بزرگ می‌شود. انتریت پرتوی می تواند منجر به از بین رفتن سلول های روده و همچنین بافت ها شود. انتریت پرتویی در افرادی که برای سرطان در ناحیه شکم و لگن پرتودرمانی دریافت می کنند، شایع است.

انواع انتریت پرتویی:

این وضعیت می تواند حاد یا مزمن باشد:

انتریت حاد: پرتودرمانی زمانی رخ می دهد که فرد تحت پرتودرمانی می‌باشد. علائم معمولاً در عرض چند هفته از بین می روند.

انتریت پرتوی مزمن: ماهها تا سالها پس از اتمام درمان ایجاد می شود. علائم برای مدت طولانی با فرد باقی می ماند و می تواند منجر به عوارض شود.

شیوع انتریت پرتویی:

انتریت پرتویی بسیار کمتر از گذشته شایع است. هنگامی که تکنیک‌های قدیمی‌تر پرتودرمانی برای شکم یا لگن  فرد انجام می‌شود، نیمی از افرادی که تحت درمان قرار می‌گیرند ممکن است به انتریت پرتویی مبتلا شوند. با تکنیک های مدرن پرتودرمانی، خطر ابتلا به انتریت مزمن پرتودرمانی بسیار کمتر است.

تأثیر پرتودرمانی بر روده ها:

درمان معمولاً مستلزم قرار گرفتن منظم در معرض مواد رادیواکتیو برای چندین هفته است. وقتی اشعه به سلول های سالم می رسد، باعث التهاب و آسیب بافتی می شود. سلول های موجود در پوشش روده نسبت به اثرات تشعشع حساس تر هستند.

قرار گرفتن مکرر در معرض این اشعه ها می تواند سلول های مسئول مسدود کردن عفونت ها و تنظیم سطح مایعات را از بین ببرد. هر چه بیمار دوزهای بیشتری دریافت کند و ناحیه تحت درمان روده بزرگتر باشد، احتمال ابتلا به انتریت پرتویی بیشتر می شود.

علائم:

نشانه های انتریت پرتویی شامل: اسهال، حالت تهوع، استفراغ و گرفتگی معده است. علائم به دلیل تحریک روده ها در اثر پرتودرمانی سرطان رخ می دهد. نشانه ها معمولاً چند هفته پس از پایان درمان از بین می روند. اما گاهی اوقات طولانی تر می شوند. انتریت پرتویی که برای مدت طولانی تری ادامه می یابد می تواند باعث کم خونی و انسداد روده شود.

عوامل خطر:

خطر ابتلا به آنتریت پرتودرمانی در افرادی که تحت پرتودرمانی برای سرطان های شکم و لگن هستند، بیشتر است. آنتریت پرتویی به این دلیل رخ می دهد که پرتودرمانی می تواند باعث تحریک روده شود.

عوارض انتریت پرتویی:

تحریک و التهاب مداوم در روده می تواند منجر به موارد زیر شود:

• کم آبی بدن
• عدم تعادل الکترولیت
• فیستول، یک اتصال غیرطبیعی بین روده و اندام مجاور.
• سوراخ شدن روده، پارگی در پوشش روده.
• سوء جذب، ناتوانی در جذب مواد مغذی از غذا.
• انسداد روده کوچک.
• سفت شدن، باریک شدن روده ها.
• زخم ها، از جمله بیماری زخم معده.

شایع ترین عارضه جانبی پرتودرمانی حاد:

خستگی شایع ترین عارضه نامطلوب پرتودرمانی حاد است. تقریباً دو هفته پس از شروع پرتودرمانی، بیشتر افراد احساس خستگی می کنند.

پیشگیری از بیماری انتریت پرتویی:

آخرین روش‌های پرتودرمانی دقیق هستند و فقط تومور را هدف قرار می‌دهند و بافت‌های طبیعی را حفظ می‌کنند. بنابراین، می تواند احتمال ابتلا به انتریت پرتویی را کاهش دهد وقتی فرد تحت پرتودرمانی قرار می گیرد، پزشک اقداماتی را برای کاهش احتمال انتریت انجام می دهد که ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• قرار دادن بدن در بهترین موقعیت برای محافظت از روده کوچک در حین دریافت تشعشع
• تنظیم میزان تابش ارسالی
• قرار دادن گیره ها در محل تومور برای اطمینان از وجود دوز مستقیم تشعشع

تشخیص:

تشخیص انتریت پرتویی ممکن است با بحث در مورد سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی فرد شروع شود.

 همچنین برای بررسی داخل روده کوچک از آندوسکوپی و بررسی روده بزرگ کولونوسکوپی یا کپسول آندوسکوپی تجویز می‌شود. آزمایش‌های دیگر ممکن است شامل: آزمایش‌های تصویربرداری مانند: اشعه ایکس، سی‌تی اسکن یا اسکن MRI باشد.

درمان انتریت پرتویی:

پزشکان اغلب به بیمارانی که از انتریت پرتوی رنج می برند توصیه می کنند که اصلاحات غذایی را اتخاذ کنند. حفظ میزان کافی کالری و مایعات، که ممکن است در این شرایط چالش برانگیز باشد، بسیار مهم است. این تغییرات برای کاهش ناراحتی معده در نظر گرفته شده است.

در زیر برخی از درمان‌های معمولی برای آنتریت پرتویی وجود دارد، مانند:

• داروی ضد اسهال
• استروئیدها
• مسکن های قوی مانند: هیدروکودون
• یک رژیم غذایی کم چرب و بدون لاکتوز
• مصرف آنتی بیوتیک برای درمان رشد باکتری در روده
• گاهی اوقات از جراحی برای دور زدن بخشی از روده که تحریک شده است، استفاده می شود.

به طورکلی انتریت پرتویی یک بیماری ایتروژنیک (یک وضعیت سلامتی است که به دلیل درمان پزشکی رخ می دهد) که هیچ درمان شناخته شده ای برای آن وجود ندارد. معمولا برطرف می شود و می توان اقدامات احتیاطی را برای به حداقل رساندن اثرات انجام داد.

ویتامین هایی که برای پرتودرمانی مفید هستند:

ویتامین های A، C و E می توانند کمک کنند. وقتی غذای مصرفی سرشار از آنتی اکسیدان باشد، به درمان بافت های تحت تاثیر اشعه کمک می کند.

مدت زمان بهبودی انتریت پرتویی:

اکثر عوارض جانبی معمولاً در عرض چند هفته یا دو ماه پس از اتمام درمان از بین می روند. با این حال، ممکن است عوارض جانبی خاصی باقی بماند زیرا اثرات پرتودرمانی به زمان نیاز دارد تا سلول‌های سالم بهبود یابند. عوارض جانبی دیرهنگام ممکن است ماه ها یا سال ها پس از درمان رخ دهد.

مطالب مشابه:

کارسینوم پاپیلاری تیروئید

احساس سنگینی در معده

آزمایشات خون بدنسازی

8 علائم هشداردهنده سرطان معده

کمبود تستوسترون در مردان مسن

منابع: healthlibrary.askapollo ، my.clevelandclinic ، mayoclinic