ملاج یا نقاط نرم سر نوزاد
ملاج یا نقاط نرم سر نوزاد یا فونتانل به دو قسمت تقسیم می شوند. قسمت بزرگ تر ملاج در بخش جلویی سر و قسمت کوچک تر یا ملاج خلفی در بخش پشت سر قرار گرفتهاست. ملاج فضاهای باز در استخوان جمجمه می باشند. در جریان روند رشد نوزاد، استخوان های جمجمه هم با جذب مواد معدنی به هم جوش خورده و بستهمی شوند
ملاج چیست؟
ملاج، شکافهای پوشیده شده با غشای روی سر نوزادان است که استخوانهای آن هنوز به هم نپیوستهاند. هنگامی که اسکلت کودک شروع به رشد میکند، چندین صفحه استخوانی، جمجمه او را تشکیل میدهند. با گذشت زمان، این استخوانها به هم میپیوندند و یک پوسته سخت را تشکیل میدهند که کاملاً مغز او را احاطه میکند.
تا آن زمان، احتمالاً متوجه نقطه نرم بالای سر به نام ملاج قدامی خواهید شد. این تنها ملاج نیست. نوزادان یک نقطه نرم دیگر به نام ملاج خلفی نیز دارند که در پشت سر آنها قرار دارد. این شکاف کوچکتر است و خیلی زودتر بستهمیشود.
لمس ملاج یا نقاط نرم سر نوزاد:
نقاط نرم روی سر کودک شما ممکن است شکننده به نظر برسند و حس شوند، اما خبر خوب این است که به لطف غشای محکمی که آنها را پوشانده، به خوبی محافظت میشوند. این بدان معناست که لمس ملایم آنها بلامانع است. در واقع، در طول کارهای روزمره خود، نمیتوانید از تماس با ملاج کودک خود اجتناب کنید، چه زمانی که موهای او را به آرامی شامپو میزنید و چه زمانی که با دست خود سر لرزان او را ثابت نگه میدارید.
فرورفتگی ملاج میتواند نشانه کم آبی بدن باشد، در حالی که برآمدگی آن ممکن است نشانه ضربه به سر باشد.
وقتی والدینی تازه هستید، میدانید که کودکتان برای بسیاری از چیزها به شما نیاز دارد. از کمک به آروغزدن و خواب ایمن تا تغذیه مناسب، کودک شما به شما وابستهاست تا نشانههایش را بشناسید و او را سالم و در امان نگهدارید.
بنابراین، وقتی متوجه میشوید که استخوانهای جمجمه کودک، کاملاً به هم جوش نخوردهاند، طبیعی است که از خود بپرسید آیا این نقاط نرم که به آنها ملاج نیز گفتهمیشود در وضعیت طبیعی خود هستند یا خیر.
در حقیقت، ملاج کودک شما به ندرت نیاز به توجه زیادی دارد. اما آنها یادآور مهمی هستند از اینکه نوزاد شما چقدر ظریف و آسیبپذیر است. به همین دلیل، اگر چیزی در ملاج تغییر کند مثلاً فرورفته یا برآمده به نظر برسد ممکن است نگران شوید که مشکلی وجود دارد.
تغییر در ملاج همیشه یک مشکل بزرگ نیست، اما گاهی اوقات میتواند نشاندهنده مسائل نگرانکننده باشد. نقاط نرم سر کودک شما، شاخص خوبی از وضعیت احتمالی آبرسانی و وضعیت مغز او هستند. آنها مانند حسگرهای فشار خودکار عمل میکنند.
ملاج :
سر نوزادان به طور کامل به هم جوش نخورده است. این ویژگی به سر نوزاد اجازه میدهد تا راحتتر از کانال زایمان عبور کند. همچنین به رشد سریع سر در طول سال اول زندگی کمک میکند.
ملاجها نقاط نرم لوزیشکل بین صفحات جمجمه کودک هستند که هنوز به هم نپیوستهاند. این نقاط نرم با پوست پوشیده شده و توسط لایهای از غشاهای محکم محافظت میشوند. بنابراین، اگرچه به آنها “نقاط نرم” گفتهمیشود، اما هنوز هم بسیار محکم هستند. تا زمانی که از روشهای عادی و محتاطانه نگهداری و حمل کودک استفاده میکنید، به آنها آسیبی نمیرسانید.
برآمدگی ملاج:
اگر ملاج کودک شما برآمده و متورم به نظر میرسد، ممکن است نشانهای از ضربه به سر باشد. این حالت ممکن است با استفراغ نیز همراه باشد.
اگر ملاج کودک شما برآمدهاست و دلیلی برای فکرکردن به اینکه اخیراً سرش ضربه خورده، وجود ندارد، ممکن است دلایل دیگری برای مراجعه به پزشک وجود داشتهباشد.
برآمدگی ملاج میتواند نشانهای از عفونت ویروسی یا باکتریایی باشد. در موارد نادر، این برآمدگی میتواند نتیجه تجمع مایع در مغز وضعیتی به نام هیدروسفالی باشد. این وضعیت میتواند باعث رشد سریع سر شود و ملاج را “پُر” نشان دهد. برآمدگی ملاج همچنین ممکن است ناشی از شرایطی مانند خونریزی داخلی یا یک تومور یا توده باشد که در سر فشار ایجاد میکند.
ملاجها چه زمانی بسته میشوند؟
نقاط نرم کودک شما برای همیشه باقی نخواهند ماند. در نهایت، استخوانهای جمجمه او به اندازه کافی مواد معدنی جذب میکنند تا کاملاً به هم جوش بخورند و این شکافها بستهمیشوند.
ملاج خلفی کوچکتر معمولاً تا زمانی که کودک حدود ۳ ماهه شود بستهمیشود، اما گاهی اوقات در بدو تولد نیز بسته شدهاست. با این حال، ملاج بالایی ممکن است تا سال دوم زندگی کودک شما باز بماند تا به آن مغز شگفتانگیز فضای لازم برای رشد را بدهد، اگرچه تا زمانی که کودک شما ۱۸ ماهه شود، باید بسته شدهباشد.
ملاج ناپدیدشده:
در بیشتر نوزادان، ملاج کاملاً مشخص است. میتوانید با فشار بسیار ملایم با دست خود آن را حس کنید. حتی ممکن است هنگام لمس ملاج، نبض آنها را نیز حس کنید.
اما اگر نمیتوانید ملاج کودک خود را حس کنید، چه باید کرد؟ آیا ممکن است نقطه نرم خیلی سریع بستهشود؟ برخی از نوزادان دارای چیزی هستند، به این معنی که نقطه نرم کمتر قابل توجه است. تا زمانی که سر کودک شما به طور طبیعی رشد میکند، اگر ملاج او کمتر برجسته باشد، جای نگرانی نیست.
اما اگر پزشک متخصص نگران است که ملاج کودک شما خیلی زود بسته شدهباشد، ممکن است یک آزمایش تصویربرداری را برای اطمینان پیشنهاد کند.
گاهی اوقات، استخوانهای جمجمه زودتر از موعد مقرر در یک طرف بستهمیشوند. این وضعیت باعث ایجاد عارضهای به نام کرانیوسینوستوز میشود. با توجه به اینکه کدام استخوانها به هم جوش خوردهاند، کودک ممکن است شکل سر نامتقارن یا “غیرطبیعی” پیدا کند.
بستهنشدن ملاج:
ملاجهایی که از حد متوسط بزرگتر هستند یا برای مدتی طولانیتر از حدود یک سال باز میمانند، گاهی اوقات میتوانند نشانهای از یک وضعیت پزشکی باشند.
محققان میگویند که ملاجهای بزرگ و ملاجهایی که در زمان مورد انتظار بستهنمیشوند، میتوانند با شرایطی مانند:
- سندرم داون
- آکندروپلازی، یک وضعیت رشد
- کمکاری مادرزادی تیروئید
- راشیتیسم، وضعیتی که باعث استخوانهای کج و استخوانهایی میشود که راحتتر میشکنند.
- مقادیر غیرطبیعی بالای فشار در مغز
توجه به این نکته مهم است که این شرایط با علائم دیگری همراه هستند. اگر کودک شما به طور معمول در حال رشد است، نیازی به عجله برای نتیجهگیری نیست.
ملاج ضرباندار یا برآمده:
اگر متوجه شدید که ملاج کودک شما هنگام گریه، زورزدن برای اجابت مزاج یا استفراغ کمی پف کردهاست، وحشت نکنید. این موارد میتوانند باعث ایجاد فشار اضافی در بدن شوند و ملاج را کمی برآمده کنند. اگر وقتی کودک شما آرام میشود و در حالت عمودی قرار میگیرد، ملاج به حالت عادی بازگردد، همه چیز خوب است.
ملاج کودک شما همچنین میتواند ضرباندار به نظر برسد، چه در حال استرس باشد و چه کاملاً آرام. خوشبختانه این جای نگرانی ندارد. فقدان موقت پوشش سخت به این معنی است که شما به سادگی ضربان خون کودک خود را به همراه ضربان قلب او مشاهده میکنید.
زمان مراجعه به پزشک:
به طور معمول، ملاج کودک سفت است و کمی به سمت داخل خم میشود. اما اگر متوجه این علائم نادر اما ممکن شدید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:
- ملاجی که به طرز چشمگیری فرورفته است. این میتواند نشانه کمآبی بدن باشد، به خصوص اگر کودک شما به خوبی غذا یا مایعات نمیخورد و تعداد پوشکهای خیس کمتری نسبت به حالت معمول دارد.
- ملاجی برآمده همراه با علائم شبیه آنفولانزا. این گاهی اوقات میتواند نشاندهنده افزایش فشار در مغز به دلیل ضربه به سر، عفونت یا تجمع مایع باشد – به خصوص اگر کودک شما تب دارد و به طور غیرعادی خوابآلود است. اگر متوجه ملاج برآمده همراه با تب یا خوابآلودگی بیش از حد شدید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
- ملاجی که به نظر نمیرسد بسته میشود. اگر نقاط نرم کودک شما تا اولین سال تولدش شروع به کوچک شدن نکرده است، با پزشک خود صحبت کنید. این میتواند نشاندهنده کمبود هورمون تیروئید باشد که نیاز به درمان پزشکی دارد.
- نقاط نرم کودک شما ممکن است ظریف و حتی گاهی کمی عجیب به نظر برسند. اما مقداری برآمدگی یا ضربان گاه به گاه، طبیعی است. و در نهایت با بزرگتر شدن او از بین خواهند رفت.
به طور کلی
ملاج یا نقاط نرم سر نوزاد کودک شما میتواند نشانهای از سلامت کلی او باشد. اما این تنها یکی از راههای ارزیابی این است که آیا کودک شما طبق انتظار در حال رشد است یا خیر.
مطالب مشابه:
کاپوت سوکسدانیوم یا ورم سر نوزاد
لارنگومالاسی (نرمی حنجره نوزاد)
تشخیص مشکلات بینایی در نوزادان
نمره آپگار نوزادان
مسائل رشد عصبی در کودکان
منابع: clevelandclinic, whattoexpect
